Seçim sonrası tehlike: Kamu harcamaları

Feramuz Erdin yazdı

Seçimden hemen sonra kamu yönetiminin fayda / maliyet, planlama, verimlilik, ölçülebilirlik, sürdürülebilirlik ve hesap verebilirlik gibi kavramlarla çok acil olarak tanışması gerekiyor. Buna genel bütçeden pay alan merkezi yönetimler, bağımsız birimler ve yerel yönetimler dâhildir.

KAMU ARAÇLARI LÜKS SINIRINI AŞTI

Beyaz Toros aslında bir dönem, kamu imkânlarıyla elde edilen hizmet araçlarıdır. Uzun yıllar boyunca yerli, gösterişsiz, dayanıklı, tasarruflu kamu hizmet araçlarının genel profilidir.

Baştan hatırlatalım; bu yazının kamuoyunun bir kısmının hafızasındaki olumsuz beyaz Toros imajı ile hiç bir ilgisi yoktur.

Bugün gelinen noktada merkezi ve yerel yönetimlerdeki neredeyse tüm binek hizmet araçları orta sınıf üstü veya lüks araçlardır. Sayıları olduğu kadar masrafları da yüksektir.

DEVLETİ ÖZEL SEKTÖR GİBİ YÖNETME İDDİASI

Mevcut iktidarın en öne çıkan söylemlerinden birisi devleti özel sektör gibi yönetmekti. Oysa bugün gelinen noktada kamu kurumlarının özel sektörü ayakta tutan bazı temel ilkelere uzaktan bile sahip olmadıkları görülmektedir.

Fayda / Maliyet: Özel sektör açısından kaynak ayrılan bir ürünün maliyeti ve bunun karşısında sağladığı fayda çok önemlidir. Bunun önceden hesaplanması ve harcamaya öyle karar verilmesi esastır. Maliyeti faydasından fazla olan yatırımlardan kaçınılır.

Planlama: Özel sektör yapılacak olan tüm harcamaları en az bir yıl ve hatta daha da öncesinden planlar ve bunu ilgili birimleri içinde tartışmaya açar. Bilimsellik esastır. Aniden gelen bir zihni sinir fikri ile yatırım yapmak özel sektörün doğasında yoktur. O işin en iyi uzmanları ile istişare etmek planlamanın bir diğer önemli unsurudur.

Sürdürülebilirlik: Yapılan yatırımın sürdürülebilir olması, yıllar boyunca fayda sağlaması veya kendini en kısa sürede amorti edebilmesi önemlidir. Anlık ve ayağı yere basmayan hiçbir projeye değil milyonlar, bir kuruş bile harcanmaz.

Verimlilik ve ölçülebilirlik: Yapılan faaliyetin maliyetinin düşük tutulması ama bunun yanında en fazla faydayı sağlaması özel sektörün en temel ilkelerinden birisidir. O faaliyetin geri dönüşümünün veya sonuçlarının objektif olarak ölçülebilmesi gereklidir. Ölçülemeyen her kuruş harcama israftır.

Hesap verebilirlik: Özel sektörde o projenin sahibi ve uygulayıcıları ortaya konan performanstan bizzat sorumludur. Proje fayda getirdiğinde fazladan maaş ve prim aldıkları gibi, projenin başarısız olması halinde işlerini kaybetmeleri söz konusudur.

YENİ HÜKÜMETİN İLK İŞİ KAMU HARCAMALARINDA DİSİPLİN OLMALI

Pazartesi günü yeni Cumhurbaşkanının kim olacağını öğreneceğiz. Ardından yeni hükümet kurulacak ve çalışmaya başlayacak. Hükümetin gündemindeki ilk konu kamu harcamalarının sıkı disiplin altına alınması olmalıdır.

Yukarıda saydığımız ilkeler hiç gecikmeksizin kamu harcamaları için de hayata geçirilmelidir.

patronlardunyasi.com