Petrol piyasasında Rus ruleti

Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol dünya piyasalarını sarsan petrol fiyatlarındaki gelişmeleri değerlendirdi.

Petrol fiyatlarının bir anda yüzde 20'nin üzerinde düşmesinin ve bu trendin devam etmesinin büyük etkileri olacağını söyleyen Birol, Suudi Arabistan ve Rusya arasındaki bu çekişmeyi 'Rus ruletine' benzetti.

Birol, "Bu gelişmelerin üç ana etkisi olacak. Birincisi dünyada petrol üretiminin ana motoru olan kaya petrolünde ciddi etkiler görebiliriz. İkinci büyük etki de büyük petrol üreticisi ülkelerde çok ciddi gelişmeler yaşanabilir. Nijerya, Cezayir ve Irak gibi ülkelerde sosyal patlamalar görebiliriz. Memur maaşlarını ödenmesinden, eğitime kadar ciddi sorunlar yaşanabilir. Sosyal çalkantılara neden olabilir. Üçüncü büyük etki de petrol ithal eden ülkelerin yaşayacağı etki. Petrol ve doğalgaz ithal eden ülkeler kısa vadede bu gelişmelerden olumlu etkilenecekler. Türkiye 42 milyar dolarlık enerji ithalatı olan bir ülke. Kısa vadede olumlu etkiler olacak. Ancak dünya ekonomisinin zayıflaması halinde orta vadede enerji ithal eden ülkeler de bu krizden olumsuz etkilenir" şeklinde konuştu.

3.5 MİLYON ARZ FAZLASI VARDI

Petrol fiyatlarındaki son düşüş öncesi hem arz hem de talep tarafında sorunlar olduğunu dile getiren Birol, "İkisinin aynı anda sorunlu olduğu bir dönem daha yaşanmadı. Koronavirüsün etkisiyle arz ve talepte hiç görülmemiş bir dengesizlik oluştu" dedi.

Dünyanın 3.5 milyon varil arz fazlası olduğunu vurgulayan Birol, "Arz fazlası varken bir yandan da en büyük tüketici olan Çin'in koronavirüs nedeniyle talebini kısması ve koronavirüsün yayılmasıyla ekonomilerdeki yavaşlama talepte sorun yarattı. Bu nedenle zaten istikrarsız durumda olan piyasa son gelişmelerden daha da fazla etkilendi ve sert bir düşüş yaşadı" şeklinde konuştu.

EKONOMİK ÇALKANTI DOMİNO ETKİSİ YAPABİLİR

Petrol ve doğalgaz ihraç eden ülkelerin ekonomilerinin genellikle petrole bağlı olduğunu belirten Birol, "Bazı ülkeler ekonomilerini çeşitlendirmedi. Bu nedenle ekonomik çalkantılar olabilir. Bu çalkantılar domino etkisi ile başka coğrafyalara da yayılabilir. Petroldeki bu trendin devam etmesi halinde Rusya da Suudi Arabistan da, diğer tüm ülkeler de olumsuz bir şekilde etkilenecek. Tüm ülkelerin kendi menfaatlerin de ısrar etmesi gerekiyor" dedi.

KÜÇÜK ŞİRKETLER İFLAS EDEBİLİR

Özel sektör tarafında Amerika'daki bağımsız firmaların zarar görebileceğini de vurgulayan Birol, "Özellikle ABD'de küçük bağımsız şirketler son derece zarar görebilir. Bu şekilde devam ederse iflas eden şirketler olabilir. Büyük şirketlerin de zor duruma düşen şirketleri satın aldığı bir konsolidasyon sürecini görebiliriz" yorumunda bulundu.

Barış Ergin/Sabah