Örtülü operasyon kredi faizlerini tetikledi

Pandemi döneminde yaşanan kredi patlaması, enflasyon ve cari açık döviz kurunu sıçrattı. Bunun üzerine Ankara'dan ekonomiyi soğutacak önlemler gelmeye başladı.

Ağustos ayı toplantısında resmi politika faizini artıramayan Merkez Bankası, kurdaki yangını örtülü faiz adımları ile söndürmeye çalışıyor. Böylece politika faizi yüzde 8.25'te sabit kalırken ortalama fonlama faizi yüzde 10.16'ya kadar yükseldi.

Piyasa faizleri de likidite daraltılması ve örtülü faiz artışına hızla tepki verdi. Paranın maliyetinin artması kredilere anında yansıdı. Faizler en çok bireysel kredilerde arttı. Merkez Bankası'nın haftalık verisine göre, 28 Ağustos itibarıyla ihtiyaç kredisi faiz oranı yıllık yüzde 18.06'ya çıktı. Temmuz sonuna göre ihtiyaç kredisi faizleri 658 baz puan arttı. Haftalık verilere göre ağustos sonunda temmuz sonuna kıyasla taşıt kredisi faizleri 402 baz puan artarak yıllık yüzde 15.60'a, konut kredisi faizleri ise 409 baz puan artışla yüzde 13.31'e çıktı.

TL üzerinden açılan ticari kredi faizi ise ağustosta yıllık yüzde 13.58'e kadar çıktı. Bu seviyeler en son 2019 Aralık ayında görülmüştü. 28 Ağustos haftasında yüzde 12.23'e gerilese de sıkılaştırma adımlarıyla bir ayda 146 baz puan yükseliş yaşandı. 17 Temmuz'da TL üzerinden açılan ticari kredi faizleri yüzde 9.30 ile dip seviyesindeydi. Dolar bazlı ticari kredilerin ise yıllık faiz oranının ağustos başında yüzde 2.86'ya kadar indiği gözlenirken, son hafta yüzde 5.79'a çıktı.

VADELER KISALDI

Konut kredilerinde hem faizler yükseldi hem de yeni kredi kullanımı azaldı. Kamu bankalarının haziran ayında başlattığı konut kredi kampanyaları da ağustos itibarıyla sona erdi. Kamu bankalarının 0.64 faiz oranı ile tarihin en düşük seviyesine indirdiği konut kredisi faizleri şimdilerde aylık 0.99-1.09 arasında değişiyor. Özel bankalarda ise konut kredisi faizleri aylık yüzde 1.15 ile yüzde 1.80 arasında değişim gösteriyor. Bu arada tüketici kredilerindeki vade süresi de kısaltıldı. Bankaları kredi vermeye zorlayan düzenlemelerle ekonomiyi canlandırmayı amaçlayan yönetim bu kez bankaların frene basmaları için harekete geçti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tüketici kredilerinde vadeyi 60 aydan 36 aya indirdi. İhtiyaç kredilerinde de özel bankalarda yüzde 0.79'a kadar düşen faiz oranı görmek artık mümkün değil.

BENZİNİ FAZLA HIZLI HARCADIK

Turkish Bank Yönetim Kurulu Danışmanı Tuğrul Belli, “Neredeyse yüzde 5'lere varan eksi reel faizler ve sene başından beri yüzde 35 oranında artan TL krediler sayesinde benzini fazla hızlı harcadık” dedi.

Belli, ağustos ayı raporunda, “Faiz ve kurların belirlenmeye çalışılmasının ancak “kısa süreli” uygulanabileceği bilinen bir ekonomi kuralıdır. Hızla artan kurlar ve faizler bu süreyi kullanmış olduğumuzu gösteriyor. Reel faizleri bu kadar düşürmesek ve kredi artışında kontrollü gitsek, süreyi uzatabilirdik” yorumunu yaptı.

Mehtap Özcan Ertürk/Sözcü