Mevduatta yüzde 60'lık liralaşma hedefi neredeyse yakalandı!
2021 sonlarında başlanan Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasının da etkisiyle 2022 yılına damgasını vuran mevduatta “liralaşma”, bu yılın ilk iki ayında artarak devam etti.
Yabancı paradan TL’ye kayışın hızlanması ile toplam mevduat hacminde yılın ilk yarısı için öngörülen yüzde 60’lık liralaşma hedefi neredeyse şimdiden yakalandı.
Dünya gazetesinden Naci Bakır'ın haberine göre 2022 yılında mevduatın dövizden TL’ye kayması ve TL mevduat hacmindeki rekor büyümede KKM uygulaması önemli oranda etkili olmuştu.
2021 sonunda 1 trilyon 868,4 milyar lira olan toplam TL mevduat hacmi 2022’nin tümünde, yaklaşık yarısı KKM olmak üzere 2 trilyon 869,3 milyar lira büyüyerek 4 trilyon 733 milyar liraya yükselmiş, toplam mevduat hacminde denge TL lehine dönmüştü.
Eğilim devam ediyor
Mevduatta yabancı paradan TL’ye kayış bu yıl da devam etti. Yılın ilk iki ayında bankalardaki TL mevduatlar yüzde 13,6 oranında 645,3 milyar lira artarak 5 trilyon 383 milyar liraya yükselirken, yabancı para mevduatların TL cinsinden karşılığı yüzde 2,1 oranında 85,1 milyar lira azalarak 3 trilyon 934,1 milyar liraya geriledi.
İlk iki ayda TÜFE bazında yüzde 10 olan enflasyonla indirgendiğinde TL mevduatların ocak-şubat döneminde “reel” olarak yüzde 3,3 arttığı, yabancı para mevduatların ise reel bazda yüzde 11 gerilediği belirlendi.
Geçen yılın şubat ayı sonunda 2 trilyon 329,4 milyar lira düzeyinde bulunan TL mevduat hacmi son bir yılda yüzde 131,1 oranında 3 trilyon 53,6 milyar lira büyüdü. Şubat sonu itibarıyla yüzde 55,18 olan yıllık enflasyonla indirgendiğinde TL mevduatta son bir yılda yüzde 48,9 artış olduğu hesaplandı. Buna karşılık son bir yıldaki artışı yüzde 17,9 olan yabancı para mevduatın TL cinsinden tutarı ise reel bazda 24 geriledi.
Mevduatın yüzde 58’i TL oldu
Türk bankacılık sistemindeki toplam mevduat hacmi içinde TL’nin payı Şubat 2023 sonu itibarıyla yüzde 57,8’e ulaştı. 2021 sonunda yüzde 36 olan bu oran, KKM uygulamasının hemen etkisini göstermesi ile Şubat 2022’de yüzde 41,1’e çıktı, ağustos sonunda yüzde 45’i aştı, Kasım 2022’de ilk kez yüzde 50’yi yakaladı.
2022 sonu itibarıyla yüzde 54,1 olan söz konusu oran, bu yılın ocak ayı sonunda yüzde 54,6’ya, şubat sonunda da yüzde 57,8’e kadar çıkarak, ilk yarı yıl hedefi olan yüzde 60’ı neredeyse yakaladı. TL mevduat hacmi, 2021 sonunda, cari kura göre yabancı para mevduatın TL karşılığının yüzde 56,2’si düzeyinde bulunuyordu.
Dövizden TL’ye kayışın başlaması ile Şubat 2022’de yüzde 69,8’e çıkan söz konusu oran, yükselmeye devam ederek Şubat 2023 sonu itibariyle 136,8’e kadar yükseldi. Buna göre gelinen noktada bankalardaki her 100 lira değerindeki yabancı para mevduata karşılık 136,80 lira tutarında TL mevduat bulunuyor.
KKM 1,6 trilyona ulaştı
Öte yandan Merkez Bankası politika faizinin en fazla 3 puan üzerinde olma şeklindeki faiz üst sınırının ocak ayı sonunda kaldırılmasıyla yeniden yükselişe geçen kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarının tutarı, 24 Şubat itibarıyla 1 trilyon 551,8 milyar liraya ulaştı.
2021 sonlarında başlatılan uygulama kapsamında ilk veriler BDDK tarafından 18 Şubat 2022 itibarıyla 469,2 milyar TL olarak açıklanmış; haziran sonunda 1 trilyon lirayı aşan, 11 Kasım’da 1 trilyon 474,4 milyar liraya kadar yükselen KKM hacmindeki büyüme yılın son haftalarında durmuş ve seyir eksiye geçmişti.
Kasım sonunda 1 trilyon 471,4 milyar liraya inen KKM, azalmaya devam ederek 2022 yılını 1 trilyon 415,3 milyar lira ile kapamış, bu yılın ocak ayı sonunda da 1 trilyon 406,8 milyar liraya kadar inmişti. Ocak ayı sonunda faiz üst sınırının kaldırılmasından sonra ise KKM hesaplarının tutarı yeniden yükselişe geçerek 17 Şubat’ta 1 trilyon 499,9 milyar lira olmuştu.
