Genç Çiftçi Projesi'nde çifte usulsüzlük

Dünya gazetesinden Ali Ekber Yıldırım'ın haberine göre, Sayıştay’ın Tarım ve Orman Bakanlığı 2018 Raporu yayınlandı. Raporda özellikle hayvan ithalatı ile ilgili çarpıcı bulgular yer aldı. Bunlar arasında en dikkat çekeni ise 2016-2017 ve 2018 yılında uygulanan Genç Çiftçi Projesi’ndeki usulsüzlükler. Deyim yerindeyse Bakanlık genç çiftçileri, genç çiftçiler de devleti kazıklamış.

Rapora göre, bakanlık genç çiftçilere damızlık vasfı olmayan, ithalatına izin verilmeyen hayvan ırklarını ve hastalıklı hayvanları ithal ederek genç çiftçilere verdi. Genç çiftçilerden bazılarının ise yasak olmasına rağmen hayvanları ellerinden çıkardıkları ve yerine aldıkları hayvanları ise yakın akrabalarından satın almış gibi gösterdiği ortaya çıktı. Bazıları ise kendi kendisine satış yapmış gibi gösterdi. 'Genç Çiftçi Projesi' kapsamında verilen koyunlar hastalıklı çıktı, 7 mahalle karantinaya alındı

Sayıştay Raporu’nda 'Genç Çiftçi Projesi İçin TİGEM Tarafından Satın Alınan Bazı Hayvanların İşe Ait Teknik Şartnamelerde Belirtilen Özellikleri Taşımaması' başlığı ile yer verilen bulgulara göre yaşananlar özetle şöyle ifade ediliyor:

"Genç Çiftçi Projesi kapsamında genç çiftçilere dağıtılmak üzere TİGEM (Tarımsal İşletmeler Genel Müdürlüğü) tarafından satın alınan hayvanlardan bir kısmının damızlık özelliği olmayan hayvanlar olduğu, bir kısmının şartnamede sayılan hayvan ırklarından olmadığı, bir kısmının ise sağlık yönünden aranılan şartları taşımadığı görülmüştür."

'ÇİFTÇİLERE HASTALIKLI HAYVAN SATILDI'

Örnek olarak seçilen illerde gerçekleştirilen denetimlerde teslim edilen hayvanların bazılarının damızlık özelliği taşımadığı halde TİGEM tarafından kabul işlemlerinin yapılarak genç çiftçilere teslim edildiği vurgulanan Raporda: "Örneğin Antalya ili Elmalı ilçesinde 2016 yılında 28 adet genç çiftçiye teslim edilen hayvanların damızlık özelliği taşımadığı için il müdürlüğünün görüş yazısı doğrultusunda satıldığı görülmüştür. Bakanlığa ait 'Büyükbaş ve Küçükbaş Takip Sistemi' üzerinden yapılan sorgulamada da şartnamede sayılan ırklar arasında yer almayan Sarole, Brangus, Aubrac ırkı 117 adet hayvanın da 2018 yılında genç çiftçilere dağıtıldığı anlaşılmıştır' bilgisine yer verildi.  Genç Çiftçi”de neler oluyor? 160 bin hayvan ihalesiz yüksek fiyatla belli firmalardan alındı

Diğer yandan Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü/Hayvan Sağlığı ve Karantina Şube Müdürlüğü’nden alınan verilere göre genç çiftçilere teslim edilen hayvanlarda bazı hastalıklar tespit edildiği belirtilen raporda il bazında görülen hastalıklar şöyle sıralanıyor:

Sığır Tüberkülozu: Adıyaman, Afyonkarahisar, Kastamonu, Kırşehir, Aydın, Bartın, Çankırı, Hatay Ordu ve Yozgat.

Sığır Brusellozu: Ağrı, Erzurum, Kars, Kırıkkale, Samsun, Tokat ve Tunceli.

Koyun Keçi Brusellozu: Aksaray ve Kars

Koyun Keçi Vebası: Amasya, Kastamonu, Antalya, Bilecik, Bursa, Denizli, İzmir, Ordu, Sinop, Uşak, Yozgat, Zonguldak, Elazığ ve Tokat

Şap hastalığı: Eskişehir, Kütahya, Antalya, Malatya, Manisa, Sinop, Balıkesir, Trabzon, Tunceli, Giresun.

Koyun Keçi Çiçeği: Ordu ve Isparta.

BAKANLIK TİGEM'İ SUÇLADI

Tarım ve Orman Bakanlığı konuya ilişkin olarak Sayıştay’a verdiği cevapta; Bakanlığın bağlı kuruluşu olan TİGEM’i suçladı. Bakanlık cevabında TİGEM tarafından temin edilen hayvanların bir kısmının damızlık özelliği olmadığı, bir kısmının şartnamede belirtilen ırklar olmadığı, bir kısmının ise sağlık şartlarını taşımadığını kabul ediyor. Gelen şikayetlerin TİGEM’e bildirildiği, hak sahibi genç çiftçilere ise hayvan değişimi için izin verildiği vurgulanıyor. 

Ayrıca, sahadan bakanlığa bildirilen bazı hayvanların teknik ve sağlık şartları taşımadığı duyumları neticesinde projenin uygulanmış olduğu 81 İl Müdürlüğüne defalarca mevzuat hükümlerince işlem yapılması konusunda uyarılar yapıldığı, gerekli titizliğin sağlanması hususunun talimat verildiği ifade edildi.

'HAYVANI KENDİ KENDİSİNE SATMIŞ GİBİ GÖSTEREN GENÇ ÇİFTÇİ VAR'

Sayıştay’ın raporuna göre, büyükbaş ve küçükbaş hayvan projesi kapsamında desteklemeden yararlandırılan genç çiftçilerin kendilerine teslim edilen hayvanları uygulama ve takip yılları içinde çeşitli nedenlerle elden çıkardıkları, mevzuat gereği yerlerine almaları gereken hayvanları ise yakın dereceli akrabalarından satın almış gibi gösterdikleri, tebliğe ve taahhütnameye aykırı bu duruma ise il ve ilçe müdürlükleri tarafından müsaade edildiğine dikkat çekiliyor.

Raporda, bu konuda şu tespit yapılıyor:

"2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait Resmi Gazetede yayımlanan Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Genç Çiftçi Projelerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ekinde yer alan ve genç çiftçiler tarafından imzalanan taahhütnamelerde “Proje kapsamında; eşimden, annemden, babamdan, kardeşimden, çocuğumdan ve bunların sahip/ortağı olduğu işletmelerden destek kapsamında makine, mal, hizmet, tohum, fidan, canlı hayvan vb. satın almayacağımı” ifadesi mevcuttur. Ancak örnek olarak seçilen il müdürlükleri (Antalya, Ağrı, Afyonkarahisar, Şanlıurfa, Sivas) ve bunlara bağlı ilçe müdürlüklerinde gerçekleştirilen denetimlerde genç çiftçiler tarafından çeşitli nedenlerle elden çıkarılan hayvanların yakın dereceli akrabalardan satın alınmış gibi, hatta kendi kendine dahi satış yapmış gibi gösterilmek suretiyle bildirimde bulunulduğu, il ve ilçe müdürlükleri tarafından da bu duruma müsaade edildiği görülmüştür."