Ekonomist Mustafa Sönmez: Enflasyonun martta yüzde 70'i bulması çok muhtemel
"Bu, gerçekten de başta geçim sorunu olmak üzere, tüm ekonomide tahribata yol açan bir sıçramadır"
Ekonomist Mustafa Sönmez, enflasyonun mart ayında yüzde 70 oranına çıkmasının muhtemel olyazdı. Gazete Duvar'daki yazısında ocak ayında yıllık enflasyonun yüzde 48,7'ye yükseldiğini hatırlatan Sönmez, son iki aydaki artışlarda özellikle gıda ve enerjiye fiyatlarının rolüne dikkat çekerek şöyle dedi:
"Her aya yaklaşık 3,5 puanlık gıda enflasyonu düştü. Aralık ayının yüzde 13,5 TÜFE’sinde 4,2 puan gıdadan geldi. Ocak ayının 11 puanında da yaklaşık 3 puan gıdadan geldi. Dolayısıyla, izleyen aylarda da en az 2,5-3 puanlık enflasyon her ay gıdadan gelecek diyebiliriz. Tarımdaki yapısal sorunlar, çiftçinin desteklenmemesi, küstürülmesi, iklim şartları bir araya gelince, gıdada arz eksikliği ve takiben enflasyon kaçınılmaz görünüyor.
Yumuşamayan bir diğer enflasyon dinamiği, ulaştırma ile ilgili. Bu grupta, şehir içi ulaşıma gelen zamlar bir süre için de olsa, sırasını savdı ama diri kalan maddeler otomobil zamları ve benzin, motorin, LPG; yani akaryakıt fiyatları.
Otomobilde önümüzdeki aylarda da aylık yüzde 10’u bulan artışlar mümkün. TÜFE içinde yüzde 7’nin üstünde ağırlığı var otomobilin. Bu da tek başına otomobilden her ay 1 puan enflasyon etkisi demek. Motorin, benzin, LPG’den de aylık ortalama yüzde 20 dolayında fiyat artışları geliyor ve bunların da aylık TÜFE’ye 1 puan kadar katkıları var. Dolayısıyla ulaştırmadan her ay 2 puan TÜFE etkisi mümkün. Böylece gıda ve ulaştırma, iki grup, aylık 5-5,5 puan TÜFE etkisi üretme potansiyeline sahipler.
İthal girdiye bağımlı elektronik, beyaz eşya gibi 'Ev eşyası grubu' da her ay 1 puan kadar TÜFE üretiyor. Konut grubunda, elektrik, doğalgaz su, bir süreliğine sıralarını savmış olsalar da, ayda ortalama yarım puan enflasyon bu gruptan kira artışı dolayısıyla geliyor.
Böylece gıda, ulaştırma, ev eşyası, konut gruplarında, aylık 7-7,5 puan dolayında TÜFE artışı yaşanabiliyor. Geriye kalan giyim, eğitim, sağlık, lokanta, haberleşme vb. 8 gruptan ayda 1 puan bile gelse, şubat ayında yüzde 8,5 TÜFE artışı mümkün. Bu, şubat ayında yıllık TÜFE’yi yüzde 60 basamağına çıkarmaya yetiyor.
2022 Mart ayında ise aylık artış yüzde 7,5’da kalsa bile yıllık TÜFE yüzde 70 basamağına çıkıyor.
2021 Ekim ayında yüzde 20 olan yıllık enflasyonunun 2022 Ocak ayında yüzde 50’ye yaklaştıktan sonra, mart ayında yüzde 70’i bulması çok muhtemel. Bu, gerçekten de başta geçim sorunu olmak üzere, tüm ekonomide tahribata yol açan bir sıçramadır."
