Ekonomideki tahribat ağır olacak: 211 Bin işletme kapandı

CHP, hazırladığı "Kovit-19 raporunda, koronavirüsün, istihdam ağırlıklı başta otomotiv, yan sanayi ve tekstil olmak üzere, lojistik, turizm ve ihracat olmak üzere bir çok sektörü durma noktasına getirdiğini, bunun da işsizliği hızla artıracağını vea kayıt dışı çalışanlarla birlikte sosyal kesimlerin hepsi için bir koruma programının açıklanması gerektiğini belirtti.

CHP Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak, " Türkiye Ekonomisi'nde Covid-19 Tahribatı" raporunda ekonomide tahribatın büyük olacağına dikkat çekti.  Türkiye ekonomisinin bağışıklığı düşük olduğu anda virüse yakalandığını kaydeden Budak," Eğer Türkiye bu krize çözüm arayacaksa ILO'nun da işaret ettiği gibi kırılgan grupları koruyacak bir sosyal koruma programını gündemine almalıdır.  Devletin vatandaşlarına acil ihtiyaçlarını karşılamak için ödeme yapması kaçınılmazdır"dedi. 

Budak, otomotiv, tekstil, mobilya gibi Türkiye'nin ihracatçı sektörleri gerek hammadde-ara mal sıkıntısı gerekse ihracat pazarlarındaki karantina uygulamaları nedeniyle üretemez hale geldiğini belirti.  3 Nisan'dan sonra Türkiye'deki tüm otomotiv firmalarının üretimlerine ara vermiş olacaklarına dikkat çeken Budak,  Otomotiv ana sanayinde 50.000, yan sanayiinde ise 200.000 olmak üzere yaklaşık 250.000 kişinin istihdam edildiği ve bu sayının dağıtım, pazarlama ve satış ağlarında çalışanlar ile birlikte 400.000 kişi olduğunun bilinmekte olduğunu kaydetti.  Tekstil sektöründeki istihdam sayısının 1.5 milyon civarında olduğunu da kaydeden Budak, şu anda tekstil firmalarının yüzde 80'inin işlerini durdurduğunu belirtti. Budak ayrıca önlemsizlik halinin devam etmesi durumunda tekstil sektöründe makinaların durabileceğini dile getirdi.

Budak şunları söyledi: " Ülke ekonomisi zaten yüksek enflasyon, işsizlik, bütçe açığı ve düşük büyümenin içinde çırpınırken, ülkeye giren net yabancı sermaye miktarı da dramatik şekilde düşüyordu. Üstelik Merkez Bankası'nın hem döviz rezervleri hem de yedek akçesi tükenmişti. Salgın, başta turizm ve lojistik olmak üzere neredeyse tüm hizmetler sektörünü ve ülkenin ihracatçı sektörlerini can evinden vurmuştur. Ülkenin ihracatçı sektörleri üretimlerini durdururken, son derece dramatik bir istihdam düşüşü ile karşılaşılması ve durgunluğun tüm sektörlere yayılması artık sürpriz olmayacaktır. Türkiye'nin bir salgınla mücadele stratejisi olmadığı gibi, ekonomik krizi çözebilecek bir stratejisi de bulunmamaktadır. Elde bulunan tek mücadele enstrümanın, yıllardır vergilerini bugünler için ödeyen vatandaşlardan "bağış" istemek olduğunu görmek ayrıca trajiktir. Hükümetin kıt kaynakları en verimli ve adaletli şekilde nasıl kullanılacağını şeffaf bir şekilde belirlemesi ve hayata geçirmesi gerekmektedir. Çünkü ciddi maliye politikası temel olarak devletin elini taşın altına koyması demektir." 

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)'nun belirtmiş olduğu kırılgan grupların korunması Türkiye ekonomisi için de önemli bir gündem maddesi olduğuna dikkat çeken Budak, şunları belirtti: "  Türkiye ekonomisi göz önüne alındığında, hali hazırda 4.5 milyon işsiz bulunmaktadır.  Ücretsiz aile işçileri ile kendi hesabına çalışanları topladığımızda yaklaşık 7.6 milyon kişiye ulaşmaktadır. Bu grupta istihdam edilenlerin 5.9 milyonu herhangi bir sosyal güvenlik sistemine kayıtlı bulunmamaktadır. Ayrıca Türkiye'de istihdam edilen 3.5 milyon ücretli de kayıt dışı bir şekilde istihdam edilmektedir ve her türlü sosyal korumadan yoksundur. Toplam kayıt dışı istihdam 9.7 milyon'dur  "  Kısa Çalışma ödeneği mekanizmasının hızlandırılması ve kapsamının geliştirilmesi gerektiğine de vurgu yapan Budak, bakanlık bünyesinde acil eylem grubu oluşturulmasının önemli olduğunu dile getirdi.

211 BİN 670 İŞLETME KAPANDI

İşyerini kapatmak zorunda kalan esnafa da kaynak aktarılmasının önemli olduğunu kaydeden CHP'li  Budak, şunları ifade etti: " Günlük geliri ile hayatını devam ettiren esnafa hibe ödemeleri yapılması gerekmektedir. İçişleri Bakanlığı'nın rakamlarına göre, 211 bin 670 işletme koronavirüs krizi nedeniyle kapandı. Kapanan işyerlerinin, vergi, Bağ-kur vs. ödemeleri kapalı kaldıkları dönem için kaldırılmalıdır. Strtaejik şirketlerin kamulaştırılması düşünülmelidir. İstihdam kayıplarını ve üretimin devamlılığını sağlamanın en güvenilir yolu, zorda olan ve üretimde sıkıntı yaşayan şirketlerin kamulaştırılması ya da hisse alımı yoluyla bu şirketlere devletin ortak olmasıdır. Krizden etkilenecek olan turizm sektörüne acil müdahale edilmelidir. Geçen sene 35 milyar dolar gelir sağlayarak cari açığın kapatılmasında son derece kilit bir rol oynayan turizm sektörü, doğrudan 1.7 milyon, dolaylı olarak 2.5 milyon kişiye istihdam sağlamaktadır. Otellerin peşi sıra kapandığı, havayolu şirketlerinin uçuşlarını büyük oranda durdurduğu bir ortamda turizm sektörüne özel bir acil eylem planı hazırlanmalıdır.  Bu kapsamda, turizm sektörünün bankalara olan borçları 97 milyar TL'yi aşmıştır. Bu kredilerin, gerekirse faizleri silinerek yeniden yapılandırılmaları istihdam kaybının önlenmesi için gereklidir."  

Koronavirüs ile mücadelede devletin kaynak bulma sorunun en temel sorun olduğunu ifade eden Budak, şunları kaydetti: "AKP Hükümeti'nin uluslararası kuruluşlardan borç bulabilmesi çok mümkün görünmemektedir. Mevcut koşullarda alınabilecek önlemlerin başında acil eylem planı ve ek bütçe hazırlanması olduğunu anlatan Budak, Hükümetin kıt kaynakları en verimli şekilde, hangi sektörlere aktaracağını belirlemesi ve şeffaf biçimde planlama yapması gerekmektedir. Merkezi bütçede ertelenebilir harcamalar (devletin garanti ödemeleri, vb) oluşturulacak ek bütçeye aktarılmalı, yapılacak borçlanmalar da doğrudan bu bütçede yer almalıdır..  Toplanan kaynakların öncelikle istihdam ve gelir kaybının önlenmesinde kullanılması gerektiğini dile getiren Budak, " İşten çıkarmalar geçici olarak yasaklanmalıdır. Koronavirüsü nedeniyle üretimi etkilenen şirketlerin işçilerinin maaşlarını karşılamak öncelikli politika olmalıdır. İşten çıkarmaların yasaklandığı Yunanistan her çalışana 800 Euro kaynak aktarmaktadır. Güney Kore de işlerini kaybettiği için istihdamı azaltacak KOBİ'lerin istihdamı azaltmamaları için yaklaşık 2 milyar dolar kaynak ayırmıştır "dedi.