Doların tarihi yükseliş kaydettiği ayda kaynağı belirsiz para girişi rekora yaklaştı

Türkiye ekonomisi kasımda 2,7 milyar dolar cari açık verirken, ödemeler dengesi verilerinde ‘net hata noksan' kalemindeki yüksek rakam dikkat çekti.

Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, Kasım 2021'de ‘net hata noksan' olarak adlandırılan ve kaynağı belirsiz para hareketlerini ifade eden kalemden 4 milyar 463 milyon dolarlık giriş oldu.

Böylece 2021'in Ocak-Kasım döneminde kaynağı belirsiz para girişi toplamda 19 milyar 694 milyon dolara ulaştı.

KASIM 2020’DE REKOR KIRMIŞTI

2020'nin Kasım ayında kaynağı belirsiz para girişi 4 milyar 570 milyon dolarla rekor kırmıştı. 2020'nin tamamında ise 3 milyar 959 milyon dolarlık kaynağı belirsiz para çıkışı olmuştu.

Aralık 1984'e kadar giden veri tarihinde, ikinci büyük kaynağı belirsiz para girişi, 4 milyar 498 milyon dolarla Eylül 1998'de olmuştu.

Veri tarihindeki en yüksek üçüncü giriş, Kasım 2021'de olmuş oldu.

Yıllık bazda en yüksek kaynağı belirsiz para girişi, 2018 yılında 22 milyar 872 milyon dolarla 2018 yılında yaşanmıştı. Söz konusu yılda da Türkiye kur krizi yaşamıştı.

NEDENİ NE?

Merkez Bankası metinlerinde ‘net hata noksan' kalemi, “Verilerin değişik kaynaklardan elde edilmesi, değerleme, ölçme ve kayıt zamanı farklılıkları yaratmakta; sonuç itibarıyla oluşan farklar Net Hata ve Noksan (NHN) kalemine ‘kalıntı' şeklinde yansımaktadır. Bu kalem, finans hesabından, cari işlemler hesabı ve sermaye hesabının çıkarılmasıyla elde edilmektedir” şeklinde ifade ediliyor.

Ödemeler dengesi istatistikleri ve dolayısıyla net hata ve noksan kalemi de, hem geçici nitelikteki verilerin zaman içinde kesinleşmesi hem de yeni bir kaynaktan veri derlenmeye başlanması nedeniyle güncelleniyor. Yani, Kasım 2021'de 4,5 milyar dolar olarak açıklanan kaynağı belirsiz para girişi, yeni verilerle aşağı ya da yukarı yönlü olarak güncellenebilir.

İthalat ve ihracattaki gümrük ve banka kayıtlarındaki farklılıkların yanı sıra turizm gelir ve giderlerinin izlenebilmesi için yürütülen anket çalışmaları sonucunda hesaplanan gelir veya gider, bankaların döviz varlıklarına 100 birimlik artış veya azalış olarak yansımamışsa, aradaki fark ‘net hata noksan' kalemine yansıtılıyor.

Yastık altında saklanan para ve değerli metallerin sisteme girmesi de kaynağı belirsiz giriş olarak kayda geçiyor.

KASIMDA NE OLDU?

Kasım 2021, dolar kurundaki yüzde 40,3’lük artışla TL için son 20 yılın en kara ayı olmuştu.

Artan enflasyona rağmen eylülde Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine başlamasıyla düşüşe geçen TL için kasım, yere çakıldığı bir ay olmuştu.

1 Kasım’a 9,50 seviyelerinden başlayan dolar/TL, 30 Kasım gecesi 13,95’lik zirveyi görerek tarihi bir yükseliş göstermişti.

Türkiye’de ekonomik ve siyasi hayatı sarsan 2001 krizinde Şubat ayında kur artış oranı yüzde 43,2 olmuştu.