Bütçenin 5 kara deliği: İşte yapılan transferler...

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ağustos ayına ilişkin bütçe gerçekleşmeleri yayımlandı. Verilere göre yılın 8 ayında toplam bütçe açığı 68,1 milyar TL oldu.

Ekonomik durgunlukla beraber vergi tahsilatı yapmakta zorlanan hazine, bazı giderlerde ise frene basmıyor. 2019 yılı bütçesi bilindiği üzere 2018 yılının sonunda hazırlandı ve ödenekler tahsis edildi.

Ancak henüz 8’inci ay verilerinin açıklanmasıyla bazı giderlerin, yıllık ödeneği daha şimdiden aştığı anlaşıldı. Ocak-ağustos döneminde bütçe 68.1 milyar lira açık verdi

Yıllık ödeneği aşan giderler ise AKP ve ahbap-çavuş ilişkisi kurduğu sermaye çevrelerini açığa çıkarıyor. Tarım destek ödemelerinden tasarruf edilirken konu sermayedar olunca kesenin ağzı açılmış. İşte yıllık ödeneğini henüz 8 ayda aşan giderler…

Kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler:

Yıllık ödenek: 3 milyar 643 milyon 713 bin TL

8 ayda harcanan: 5 milyar 227 milyon 743 bin TL

Geçen yılın sonunda 2019 bütçesi hazırlanırken “Kar amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler” kalemi için 3,6 milyar TL ödenek ayrılmıştı. Ancak yılın ilk 8 ayında bu ödenek bitti, yetmedi üzerine 1,6 milyar TL daha harcama yapıldı. Böylece yılın henüz 8 ayında bu kuruluşlara toplamda 5,6 milyar TL'lik para transfer edildi. Üstelik Muhasebat Genel Müdürlüğü verilerine göre geçen yılın aynı döneminde bu kalem için bu yılın neredeyse yarısı 2,8 milyar TL harcanmıştı. 40 milyar liralık kefen parası da bitti! 

Öte yandan bu tutarın 1,1 milyar TL'si sadece ağustos ayında harcandı. Transferlerin alt kalemleri incelendiğinde ise bir kalem özellikle göze çarpıyor; “Afet riski altındaki binaların dönüşüm giderleri”

Muhasebat Genel Müdürlüğü verilerine göre sadece ağustos ayında “Afet riski altındaki binaların dönüşüm giderleri” için 999 milyon 999 bin TL harcandı. Tutarın 1 milyar TL olmaması ise dikkat çekici.

Gayrimenkul alımları ve kamulaştırılması:

Yıllık ödenek: 2 milyar 53 milyon 136 bin TL

8 ayda harcanan: 3 milyar 786 milyon 385 bin TL

Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün paylaştığı ağustos ayı bütçe gerçekleşmelerine göre bütçede ödeneği daha ağustosta aşılan diğer bir kalem de “gayrimenkul alımları ve kamulaştırılması” oldu. Verilere göre bütçeden sadece 8 ay içinde 3,7 milyar TL kamulaştırma giderine katlanıldı. Bu tutar içinde yol yapımı için arazi kamulaştırması bedeli olarak tam 1 milyar 838 milyon 462 bin lira harcanmış durumda.

Sermaye transferleri

Yıllık ödenek: 10 milyar 45 milyon 697 bin TL

8 ayda harcanan: 10 milyar 641 milyon 945 bin TL

Bütçe dışına sermaye birikimi amaçlayan veya sermaye nitelikli mal ve hizmetlerin finansmanı amacıyla yapılan karşılıksız ödemeler olarak tanımlanan bu ödenek yıllık ödeneği 8 ayda aştı. Bütçede sadece ağustos ayında 1 milyarın TL'nin üzerinde sermaye transferi yapılmış durumda. Ayrıca tutarın yaklaşık yarısı yerel yönetimler aracılığıyla kullanıldı.

Görev Giderleri

Yıllık ödenek: 1 milyar 818 milyon 226 bin TL

8 ayda harcanan: 3 milyar 156 milyon 613 bin TL

Cumhurbaşkanının kullandığı örtülü ödeneği de kapsayan görev gideri kalemi henüz ilk 8 ayda yıllık ödeneği yüzde 73 oranında aşmış durumda. Bu kalem altında en çok harcama ise cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan “gizli hizmet giderleri” veya bir diğer adıyla örtülü ödenek. Yılın 8 ayında örtülü ödenekten toplam 1 milyar 517 milyon lira, sadece ağustos ayında ise 169 milyon TL harcama yapıldı.

Gayrimenkul sermaye üretim giderleri

Yıllık ödenek: 39 milyar 666 milyon 990 bin TL

8 ayda harcanan: 37 milyar 185 milyon 174 bin TL

Bu kaleme ayrılan yıllık ödeneğin tamamı henüz kullanılmasa da 8 ayda yüzde 94’ü kullanılmış oldu. Bu kalem altında müşavir firma ve kişilere 8 ayda ödenen toplam tutar 3,1 milyar lirayı yakaladı. Ödeneğin 2 milyarı kiralama giderleri olurken, merkezi yönetim bütçesinden 8 ayda 31 milyar liralık müteahhitlik harcaması yapıldı.

Ozan Gündoğdu/Birgün