Baz etkisi kendini gösterdi: Enflasyonda 1.5 yıl sonra yavaşlama

Tüketici fiyatları (TÜFE) kasımda, aylık yüzde 2,88 arttı. Yıllık enflasyon yüzde 85.51'den yüzde 84,39 seviyesine geriledi. Böylece enflasyonda Mayıs 2021'den beri ilk kez bir önceki aya göre düşüş göstermiş oldu. Piyasalarda TÜFE'nin aylık yüzde 3 ve yıllık yüzde 84.54 artacağı tahmin ediliyordu.

TÜİK'in açıkladığı verilere göre, TÜFE'deki değişim bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 62,3 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 70,36 olarak gerçekleşti.

Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 35,87 ile haberleşme oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 107,03 ile ulaştırma oldu. 

Çekirdek enflasyon da yavaşladı

Aynı dönemde çekirdek enflasyonda da yavaşlama kaydedildi. Yıllık çekirdek enflasyon kasım ayında yüzde 68,91 olarak açıklandı. 

Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE, aylık bazda yüzde 1.88 yükseliş kaydetti.

Ekimde yıllık çekirdek enflasyon yüzde 70,45 olarak gerçekleşmişti.

Üretici fiyatlarındaki artış yıllık yüzde 136

Yurt içi üretici fiyatları ise kasım ayında aylık yüzde 0,74, yıllık yüzde 136 artış gösterdi. Üretici fiyatları bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 98,20 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 128,94 artış gösterdi.

Üretici fiyatları ekim ayında yüzde 158 ile zirveyi görmüştü.

Öncü göstergeler zirveden gerilemişti

Geçen hafta İTO tarafından açıklanan İstanbul'un enflasyonu ise yıllık bazda 105,55 artış göstermişti. İstanbul'un enflasyonu ekim ayında yüzde 108.8 ile zirve yapmıştı. Aylık artış ise yüzde 3,10 olarak kaydedilmişti.

Diğer yandan kasım ayında TÜRK-İŞ araştırmasına göre açlık sınırı 7 bin 785 TL, yoksulluk sınırı ise 25 bin 365 TL'ye yükseldi. 

TÜRK-İŞ'in araştırmasında gıda kalemlerindeki artış ise aylık bazda yüzde 4,87, son 12 ayda ise yüzde 137,38 olmuştu.

Asgari ücret için kritik veri

Bu hafta başlayacak asgari ücret görüşmeleri için kasım ayı enflasyon rakamları kritik önem taşıyor. İşçi kesiminin temsilcisi TÜRK-İŞ, kasım ayı enflasyonu rakamının da aralarında olduğu ekonomik göstergeleri komisyona sunacak.

İşçi heyetinin komisyona, TÜRK-İŞ'in Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması'ndaki rakamlar ve enflasyon verisinin yanında, ücretler üzerindeki gelir vergisi yüküyle ilgili taleplerini de sunması bekleniyor.

Yeni asgari ücret için ilk toplantı 7 Aralık'ta yapılacak.

TÜRK-İŞ Başkanı Ergun Atalay, geçen hafta yaptığı açıklamada, konfederasyonun açlık sınırı olarak belirlediği 7 bin 785 TL'nin kırmızı çizgileri olduğunu açıklamıştı.

Önlem almayan iktidar baz etkisini bekliyordu

İktidar enflasyonla mücadele etmek için önlemler almak yerine baz etkisine sığınıyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Enflasyonla bir mücadelemiz var, yılbaşından sonra enflasyonun da düşük faizle ineceğine inanıyorum ve bunu savunuyorum” demişti.

Enflasyon, bir seneki önceki istatistiklerle karşılaştırmayla belirleniyor. Buna baz etkisi deniyor. Örnek vermek gerekirse geçen yılki kur artışları sonucu aralıkta enflasyon aylık yüzde 13,6 olarak hesaplanmıştı. Bu aylık artış, endeksi 13,6 puan artırmış oldu. Bu sene aralıktaysa aylık enflasyonun yüzde 0,99 geldiğini varsayalım. Bu durumda geçen yılın aralık enflasyon oranı endeksten çıkacak yerine gelen yüzde 0,99’luk oran girecek ve 12 aylık enflasyon ciddi oranda düşmüş olacak.

Enflasyon için önlem almayan hükümet, işte bu baz etkisine sığınıyor. İktidar yetkilileri bu yüzden enflasyonun geçen sene aylık olarak yüksek geldiği aralık, ocak aylarını ‘düşüş’ için işaret ediyor.

Uzmanlar, seçimlere yaklaştıkça enflasyonda baz etkisiyle oluşacak düşüşün, iktidar tarafından sanki fiyatlar gerilemiş gibi lanse edileceğini düşünüyor.