Bankalardan Hazine’ye ‘zorunlu’ borç

Analistler, bankaların yüksek enflasyonda normalde bu tür yatırımı tercih etmeyeceğini belirterek, zorunluluğun bankaların bilançolarında baskıya neden olabileceğini söyledi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) geçen hafta bankalara getirdiği portföylerinde sabit faizli tahvil bono bulundurma zorunluluğu 10 yıllık tahvilin bileşik faizinin 700 baz puana yakın düşüşle yüzde 19’a kadar gerilemesine neden oldu.

Analistler, bu adımın banka bilançolarında baskı yaratabileceğini söyledi. Hazine’nin 5 yıllık sabit faizli devlet tahvili ihalesine bankaların rekabetçi olmayan tekliflerde talebi 30 milyar 664 milyon lira olurken ortalama bileşik faiz yüzde 19.45’e geriledi.

TÜFE endeksli tahvil ihalesine ise rekabetçi olmayan tekliflerde bankalar 1 milyar 876.2 milyon lira ile son dönemin en düşük talebini gerçekleştirdi. Hazine, iki ihalede toplam 16 milyar 986.4 milyon TL borçlandı.

Bankaların kur ve vade farkı riski artacak

Analistler kararların banka bilançolarındaki “kur ve vade farkı riskini” artıracağına, işlemciler ise TCMB’nin mevcut kararlar içinde oran değişiklikleri ile bankaları kamunun istediği bir tahvili daha çok almaya her zaman yöneltecek bir yapıya ulaştığına dikkat çekiyorlar. Yabancı yatırımcının neredeyse kalmadığı tahvil piyasasında böylece kamu belirleyici bir role sahip oluyor.

Tedaviden ziyade semptomlar bastırılıyor

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Hakan Kara, Twitter’dan yaptığı değerlendirmede, “Bankalar enflasyondan korunmak için TÜFE’ye endeksli tahvillere kaymıştı. Yeni düzenlemelerle bankalara ‘Uzun vadeli sabit faizli tahvil al, enflasyon riski sende kalsın’ deniyor. Oldukça riskli bir uygulama. Kalıcı tedaviden ziyade semptomları bastırmaya yönelik bir örnek daha” dedi.

Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan da, yüksek enflasyon ortamında sabit faiz negatif reel getiri anlamına geleceği için bankaların normalde bu tür tahvil bono almayacağına dikkat çekerek, “Ama artık yükümlülük haline geldiği için her türlü alacaklar. Bu da bankaların bilançolarında baskıya neden olabilir” dedi. 

Hazine eski Gelir Politikaları Genel Müdürü ve Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Burcu Aydın Özüdoğru ise Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Yabancı para mevduat için 5 yıl ve üzeri TL tahvil tutma şartı Hazine’nin uzun vadeli borçlanma maliyetini rahatlatır; ama banka bilançolarının kur ve vade farkı riskini artırır” ifadelerine yer verdi.

Tahvil faizlerinde sert düşüş

TCMB’nin geçen haftaki kararı sonrası önce tüm sabit kuponlu tahvillerde, ardından bugün ise daha uzun vadede belirginleşen şekilde getirilerde sert düşüşler yaşandı. Bunun nedeni bankacılara göre hem tahvil tutma zorunluluğu hem de bu zorunluluğun TCMB’yi tahvil piyasasında kalıcı şekilde belirleyici rol kazanması nedeniyle oldu.

Gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik getirisi bir haftadan kısa bir sürede 700 baz puana yakın düşüşle yüzde 19’a gerilerken, analistler bu adımın Hazine’nin uzun vadeli borçlanma maliyetinde “riskleri bankalara yüklenecek şekilde” büyük bir düşüş anlamına geldiğini belirtiyorlar.

Bankalar Hazine borçlanmalarında son yıllarda sabit getiri yerine TÜFE’ye endeksli gibi değişken faizli tahvilleri tercih etmişti. Bu tercihte artan enflasyon yanı sıra enflasyonun 3 haneye yaklaşmasına rağmen uygulanan düşük faiz politikası da etkili olmuştu.

TÜFE’ye endeksli tahviller sektöre net faiz gelirlerinde artış olarak yansıdı ve bu tercih bankacılık sektöründe ilk 4 ay itibarıyla yüzde 400’e yaklaşan kar artışını beraberinde getirdi.

Geçen haftadan beri alınan yabancı para için tahvil tutma kararları TÜFE gibi değişken faizli tahvilleri dışlıyor. Dolayısıyla yüksek enflasyon ortamında, talebin çok zayıf olduğu sabit kuponlu tahvilleri öne çıkarıyor.