ABD’li Matthews International 14 yıl sonra Türkiye’den ayrılarak üretim tesisini devretti

Kerim ÜLKER

Uluslararası piyasalardaki durgunluk, gümrük savaşları küresel üretimde de dev şirketlerin rotasını değiştiriyor. Yatırımlarını gözden geçiren Batılı şirketler, üretimlerinde küçülüyor, varlıklarını satıyor. Türkiye’de de son bir yılda sektörünün küresel oyuncuları, pazardan çekiliyor. Bir dönem basın toplantılarıyla yapılan duyurularla gelen küresel devler, deyim yerindeyse davul-zurnayla adım attıkları Türkiye’den sessiz sedasız gidiyor. Yıl başından bu yana Türkiye’deki üretim tesislerini devreden küresel şirketlerin tamamı, ortalama 10 yıl önce bulundukları sektörün önemli yerli üreticilerini alarak gelenler.

Avrupalı şirketlerin ağırlıkta olduğu bu listeye son eklenen ABD’li asırlık dev Matthews International eklendi.

Gelin önce 2025 yılına damga vuran bu işlemleri hatırlayalım.

JAPON DEVİ 5 YIL KALABİLDİ

Bu yılın ilk önemli çekilmesini Japon devi Daio Paper yaptı. Patronlar Dünyası’nın mart ayında ilk kez duyurduğu işlemle Japon devi, sahibi olduğu kişisel bakım markası Komili’yi Türk şirketi Evyap Holding’e devretti. Japonya’nın en önemli 3 kağıt üreticisinden biri olan Daio Paper, Türkiye’ye 2020 yılında girmişti. 5 yıl Türkiye’de kalan Japon şirketi, 2020 yılında Ülker Ailesi’nin yönettiği Komili ve diğer hijyen markalarını bünyesinde bulunduran Özen Kişisel Bakım Ürünleri şirketini 26.4 milyon dolara satın alarak Türkiye’ye adım atmıştı.

KAHVE DEVİ, ÇAYDAN ÇABUK ÇIKTI

2025 yılının mayıs ayında bu kez ABD’li dünyaca ünlü Jacobs’tan kötü haber geldi. 7 yıl önce Kasap Ailesi’nden Ofçay’ı satın alarak Türkiye pazarına giren Jacobs kahvelerinin sahibi ABD merkezli Jde Peet’s Türkiye pazarından çekildi. Türkiye’de kısa bir süre üretim yapan ABD’li şirketin sahibi olduğu Ofçay’a ait tesisleri, yerli çay üreticisi Efor satın aldı. Bu arada Türkiye'de 39 yıldır faaliyet yürüten dünyanın önde gelen çay üreticilerinden İngiltere merkezli Lipton her ne kadar Türkiye’de kalsa da, ülkedeki en önemli iki üretim fabrikasını yine geçtiğimiz aylarda devretti. İngiliz devinin Rize’deki fabrikasını, Özgür Çay satın aldı. Lipton’un Adapazarı’ndaki tesisi ise genel olarak paketleme yapacak.

AVUSTURYALI, 12 YIL SONRA TÜRKİYE’DEN ÇEKİLDİ

Avrupa’nın en önemli ambalaj üreticilerinden Avusturyalı Rondo Ganahl da Türkiye’den çekilen yabancı şirketlerden. Rondo’nun Türkiye macerası, Şubat 2013’te İstanbul merkezli MKB Oluklu Mukavva Kutu ve Ambalaj’ı satın almasıyla başlamıştı.  Özellikle yüksek enfslasyondan şikayetçi olan şirket, bundan sonraki süreçte kaynaklarını Avusturya, Almanya, Macaristan ve Romanya’daki mevcut tesislerine yönlendireceğini açıkladı ve Türkiye’deki tesisini Türk bir şirkete devretti.

EN ÖNEMLİ SATIŞI ONTEX YAPTI

Bu yılın en önemli çekilmelerinden birine kişisel bakım ürünleri alanında dünya devi olan Ontex imza attı. 2,3 milyar Euro cirosu bulunan Belçika merkezli şirketin Türkiye’deki tüm operasyonları, üretim tesisleri ve markaları, Dilek Şirketler Grubu tarafından devralındı. Canbebe, Canped ve Canlady gibi tanınan markaları bünyesinde barındıran şirketin çekilmesiyle Ontex’in çeyrek asırlık Türkiye macerası sona ermiş oldu.  Ontex, Türkiye pazarına 2000 yılında, çocuk bezi markası Canbebe’nin üreticisi olan Astel’i satın alarak girmişti. Zaman içinde Canped ve Canlady markalarıyla da kişisel bakım sektöründe önemli bir yer edinen şirket, yaklaşık çeyrek asırdır Türkiye’de faaliyet gösteriyordu.

ALMAN FARHYM, 12 YILIN ARDINDAN ÇIKTI

Alman otomotiv yan sanayi devi Farhym Türkiye pazarından çıkıyor.  Türkiye’ye 2003 yılında gelip Ankara ve Adana’da üretim yapan Alman devi Hymer’e ait  Farhym, Türkiye’deki üretim tesislerini sattı.

Farhym, hisselerinin tamamını bir başka Ankara’da üretici olan Turna Ahşap’a satma kararı aldı. Dünya çapında faaliyet gösteren ticari araç üreticileri için bir sistem tedarikçisi olan Farhym Türkiye’nin yanı sıra Polonya’da da üretim yapıyor.

2023’TE ALDI, 2025’TE SATTI

2023 yılında İngiliz BHL’nin 63 milyon dolara satın aldığı iki önemli internet uygulaması tekrar satıldı. Bir dönem fintek şirket, Sipay’ın da ilgi gösterdiği Hesapkurdu ve Koalay’ı satan İngiliz BHL, Türkiye’deki yatırımından çıkma kararı aldı.  Sigorta ve finans alanında faaliyet gösteren her iki markanın tamamını kurucularından Ömer Paksoy ile ilk yatırımcısı Multiply Group’a ait Alma Ventures satın aldı.

İZMİR’DE 14 YILDIR ÜRETİM YAPIYORDU

Türkiye’den çıkan son yabancı ise ABD’li Matthews International. 2011 yılında İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi'nde üretim yapan Kroma’nın yüzde 70’ini 13.4 milyon dolara satın alarak Türkiye’ye giren ABD’li dev, 14 yılın ardından Türkiye’den çekilme kararı aldı.  ABD’li Matthews International, iştiraki Saueressig Baskı Öncesi Hazırlık Sistemleri Sanayi Ticaret Anonim Şirketi'nin hisselerini satarak Türkiye’den çıkma kararı aldı. Satın alan ise şirketin eski yönetici Bünyamin Özyan oldu. 1850 yılında kurulan ve dünyanın değişik bölgelerinde üretim tesisleri bulunan Matthews International’ın 5 binden fazla çalışanı var.

patronlardunyasi.com