Ekonomi

Si­ya­si be­lir­siz­lik se­be­biy­le ar­tan dö­viz kur­la­rı, Tür­ki­ye­’nin mil­li ge­li­ri­ni eri­tir­ken borç yü­kü­nü art­ı­rı­yor. Do­lar ve eu­ro­da­ki yük­se­liş en çok, dış bor­cu 180 mil­yar do­la­rı aşan özel sek­tö­rü et­ki­li­yor. Yıl­ba­şın­dan bu ya­na yüz­de 25'ten faz­la de­ğer ka­za­nan do­lar, özel sek­tö­re 267 mil­yar TL ek ma­li­yet ge­tir­di.

Dö­viz İs­tik­rar Fo­nu öne­ri­si

İz­mir Ti­ca­ret Oda­sı Baş­ka­nı Ek­rem De­mir­taş, do­la­rın ya­kın ge­le­cek­te 3,75 TL’­ye çı­ka­ca­ğı­nın te­laf­fuz edil­di­ği­ni be­lir­te­rek, kur tah­ri­ba­tı­na kar­şı ön­lem alın­ma­sı­nı is­te­di. Kur risk­le­ri­nin ye­ni­den ya­pı­lan­dı­rıl­ma­sı­na ih­ti­yaç ol­du­ğu­nu vur­gu­la­yan De­mir­taş, “Kur kay­bı­nın na­sıl kar­şı­la­na­ca­ğı­nın he­sa­bı ya­pıl­ma­lı.

180 mil­yar do­lar­lık özel sek­tör dış bor­cu, 3,75 TL’­den na­sıl öde­ne­cek?” di­ye sor­du. Kur ka­yıp­la­rı­nın kar­şı­lan­ma­sı için "Dö­viz İs­tik­rar Fo­nu" mo­de­li­ni öne­ren De­mir­taş, eko­no­mi­de be­lir­siz­lik ve ku­şa­tıl­mış­lık duy­gu­su­nun gi­de­rek art­tı­ğı­nı söy­le­di.

‘İlk de­fa bu ka­dar çok en­di­şe­li­yi­z’

De­mir­taş, ağus­tos ayı mec­lis top­lan­tı­sın­da ar­tan te­rör olay­la­rı, si­ya­set­te ya­şa­nan be­lir­siz­lik­ler ve kur­la­rın art­ma­sıy­la eko­no­mi­de ya­şa­nan dal­ga­lan­ma­la­rı de­ğer­len­dir­di. Te­rör olay­la­rı­nın ül­ke­nin sa­de­ce bir böl­ge­sin­de ya­şan­ma­dı­ğı­nı be­lir­ten De­mir­taş, “Sa­de­ce do­ğu­da de­ğil, İs­tan­bu­l’­un gö­be­ğin­de, Dol­ma­bah­çe Sa­ra­yı­’nın nö­bet­çi ku­lü­be­si­ne de ateş açıl­dı. An­ne­ler, ba­ba­lar bir yer­de Türk­çe, bir yer­de Kürt­çe ağıt ya­kı­yo­r” de­di. Sa­de­ce te­rö­rün de­ğil, top­lum­sal ku­tup­laş­ma­nın da hız­la art­tı­ğı­nı söy­le­yen De­mir­taş, “Si­ya­si­ler bir­bi­ri­ni din­le­mi­yor, ade­ta bir­bi­rin­den nef­ret edi­yor. İlk de­fa bu ka­dar çok en­di­şe­li­yiz. İs­te­ği­miz sa­de­ce te­rö­rün bit­me­si de­ğil, bu top­lum­sal ku­tup­laş­ma­nın da so­na er­me­si.” ifa­de­le­ri­ni kul­lan­dı.

7 Haziran’dan sonra yerle bir oldu

Ça­tış­ma­sız­lık dö­ne­min­de Do­ğu ve Gü­ney­do­ğu'da bir­çok or­ga­ni­ze sa­na­yi böl­ge­si­nin alan­la­rı­nı bü­yüt­me­ye ka­rar ver­di­ği­ni an­la­tan An­ka­ra Sa­na­yi Oda­sı (ASO) Baş­ka­nı Nu­ret­tin Öz­de­bir,, "Ya­tı­rım için sı­ra­da bek­le­yen­ler var­dı. Bu sü­re için­de böl­ge­de ti­ca­ri ve sos­yal ha­yat ge­liş­ti. Bu ge­liş­me­le­rin hep­si 7 Ha­zi­ran se­çim­le­rin­den son­ra yer­le bir ol­du" de­di. "Ya­tı­rım­lar ko­nu­sun­da sü­rü psi­ko­lo­ji­si et­ki­si var" di­yen Öz­de­bir, her­ke­sin bek­le­me dö­ne­mi­ne gir­di­ği­ni kay­det­ti. ASO Baş­ka­nı, "Çar­kın dön­me­si la­zım. Bek­le­me dö­ne­mi­ne gir­di­ği­niz za­man çar­kın dö­nüş hı­zı ya­vaş­la­dı­ğı için iş­let­me­ler öz kay­nak­la­rı­nı tü­ket­me­ye baş­lı­yor. Bu da borç­la­rın öde­ne­me­me­si gi­bi baş­ka za­fi­yet­le­re ne­den olu­yor" diye konuştu.

Es­naf sif­tah yap­mı­yor

Be­lir­siz­lik ve ku­şa­tıl­mış­lık duy­gu­su­nun gi­de­rek de­rin­leş­ti­ği­ne de dik­kat çe­ken De­mir­taş, “Pi­ya­sa­lar­da sif­tah yap­ma­dan dük­kan ka­pa­tan üye­le­ri­miz var. Pi­ya­sa is­tik­ra­rı­na ve can­lı­lı­ğı­na ih­ti­ya­cı­mız va­r” de­di. İşa­dam­la­rı­na bu sü­reç­te dik­kat­li ol­ma­la­rı­nı tav­si­ye eden De­mir­taş, “Bu­nun için ola­bil­di­ğin­ce ne TL ne dö­viz, hiç­bir şe­kil­de borç­lan­ma­yın ve risk al­ma­yın. Öz kay­nak kul­lan­ma­ya ça­lı­şın. Faz­la stok tut­ma­ma­ya özen gös­te­rin. Alım sa­tım­lar­da, alı­cı­la­rın öde­me gü­cü­nü iyi kon­trol edi­n” şek­lin­de ko­nuş­tu.

İş dünyasının endişeleri artıyor

Ge­rek dün­ya pi­ya­sa­la­rın­da ya­şa­nan eko­no­mik dal­ga­lan­ma, ge­rek kom­şu ül­ke­ler­de­ki et­nik ça­tış­ma­lar ge­rek­se içe­ri­de­ki si­ya­si be­lir­siz­lik sa­na­yi­ci­le­ri te­dir­gin et­ti. Her gün gü­ne ye­ni bir ha­ber ile uya­nan Türk sa­na­yi­ci­si­nin ce­vap bek­le­di­ği so­ru­lar İs­tan­bul Sa­na­yi
Oda­sı­’nın ağus­tos ayı ola­ğan top­lan­tı­sın­da di­le ge­ti­ril­di. İş­te sa­na­yi­ci­le­rin ce­vap bek­le­di­ği so­ru­lar:

Geçmişten neden ders alınmıyor?

Sa­ban­cı Üni­ver­si­te­si Öğ­re­tim Üye­si ve İs­tan­bul Po­li­ti­ka­lar Mer­ke­zi Di­rek­tö­rü Prof. Dr. Fu­at Key­ma­n’­ın ko­nuk ol­du­ğu top­lan­tı­da so­ru­lar Key­ma­n’­a yö­nel­til­di. Tür­ki­ye­’nin de­ği­şen dün­ya­da dik du­ra­bil­me­si için güç­lü ik­ti­da­ra ih­ti­yaç ol­du­ğu­na vur­gu ya­pan Key­ma­n’­a sa­na­yi­ci “Oy pe­şin­de ko­şan si­ya­set­çi­ler­le bu na­sıl müm­kün ola­cak. Tür­ki­ye geç­miş­ten ders al­ma­yı ne za­man öğ­re­ne­ce­k” de­di.

Kadının adı var sanayinin...

Sa­na­yi­ci­yi ra­hat­sız eden önem­li bir di­ğer ko­nu sa­na­yi­nin adı­nın ol­ma­ma­sıy­dı. Sa­na­yi­ci ka­dı­nın adı­nın kon­du­ğu­nu ama sa­na­yi­ci­nin adı­nın kon­ma­dı­ğı­nı ak­tar­dı. 4 yıl­dır ih­ra­ca­tın düş­tü­ğü, son 15-20 yıl­dır di­şe do­ku­nur bir ya­ban­cı ya­tı­rım alı­na­ma­dı­ğı, bü­rok­ra­si­nin zor­lu ol­du­ğu, yıl­ba­şın­dan bu­gü­ne iş­siz­li­ğin yüz­de 18 art­tı­ğı ve son iki yıl­da yüz­de 50 de­va­lü­as­yon ya­şan­dı­ğı da di­le ge­ti­ri­le­rek bun­la­ra na­sıl ön­lem alı­na­ca­ğı so­rul­du.

Teşvik tamam güvenlik yok

Çan­ta­da­ki so­ru­lar­dan biri de teş­vik ve gü­ven iki­le­mi­nin na­sıl bir ara­ya ge­ti­ri­le­ce­ğiy­di. Teş­vik­le­re kar­şı ol­ma­dı­ğı­nı be­lir­ten sa­na­yi­ci, özel­lik­le Do­ğu ve Gü­ney­do­ğu böl­ge­le­rin­de gü­ven­lik ile il­gi­li ye­ter­li çö­züm­le­rin ol­ma­ma­sın­dan şi­ka­yet ede­rek, “Gü­ven­li ol­ma­yan bir böl­ge­de is­te­di­ği­niz ka­dar teş­vik ve­rin ora­da ya­tı­rı­mı özen­di­re­bi­lir mi­si­niz?” di­ye sor­du.