Kendi elektriğinizi üretin: Elektrik üretmek artık çok kolay

Güneşten elektrik üretmek artık çok kolay. Panel fiyatları çok ucuzladı. 1 kilovatlık bir kurulumun maliyeti 2 bin 800 TL’ye kadar düştü. Elektrik faturalarından bıkan haneler, ticarethaneler ve fabrikaların önünde artık yeni bir fırsat kapısı var..

TÜRKİYE’DE güneşe dayalı elektrik santrali kurmak isteyenlere ilk kez bu yıl haziran ayında lisans verilmeye başlanacak. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) güneşe dayalı elektrik santralı kurmak için lisans başvurularını 10-13 Haziran tarihleri arasında kabul edecek. EPDK toplamda 600 megavat (MW) bir bağlantı izni verecek. Sektör çevrelerinden aldığımız bilgiler, şu ana kadar EPDK’ya ciddi sayıda başvuru olduğu yönünde. Ancak bunlar megavat seviyesinde olan büyük projeler ve doğal olarak büyük enerji yatırımcılarını ilgilendiriyor. Asıl herkesi ilgilendiren konu ise lisanssız projeler.

Bu projelerin büyüklüğü 1 megavatı geçmiyor. Geçen yıl bu sınır 500 kilovattan (kW) 1 megavata çıkarılmıştı. Yakın zamana kadar bireyler ya da hane halkları için elektrik üretmek hayaldi. Ama artık bunun yolu açıldı. İsteyen herkes, hatta ayda 100 TL elektrik faturası ödeyen tüketiciler bile kendi elektriğini üretebilecek. Bunun için ne EPDK’ya başvurmasına, ne de ÇED raporu almasına gerek var. Prosedür son derece basit. Prosedüre geçmeden önce, en önemli konuya yani güneş paneli kurulum maliyetlerine bir bakalım. Hemen iyi haberi verelim. Çünkü son bir yıl içinde güneş paneli fiyatları dünyadaki üretim fazlası nedeniyle hızla ucuzladı. Bu da güneşten elektrik üretiminin kilovat/saat (kWh) maliyetini ortalama yüzde 60 oranında düşürdü.

Örneğin, 2007 yılında 1 kilovatlık bir güneş enerjisi paneli kurulum maliyeti 5 bin euro iken günümüzde bu rakam bin 250 – bin 500 euro seviyesine kadar geriledi. Bu da güneşe olan cazibeyi artırdı, eskiden pahalı bir enerji üretim yöntemi olarak görülen güneş yatırımları şu anda en ekonomik enerji yatırımları haline gelmiş durumda.

ANAHTAR TESLİM PROJELER

Basit dediysek de elbette işin teknik boyutunu çok da küçümsememek gerekiyor. Her şeyin bir uzmanı olduğu gibi bu işi de anahtar teslim yapan proje firmaları var. Piyasada küçük ölçekli güneş paneli kurulumlarına yönelik talep o kadar arttı ki, bu talebe yetişmek için 300’den fazla şirket kuruldu. Bu şirketlerden biriyle anlaştığınız taktirde gereken tüm işlemleri ve prosedürleri sizin adınıza bu şirket yapıyor. Bu şirketlerden piyasada en aktif olanların listesini aşağıda bulabilirsiniz. Hem ekipman tedariki hem de diğer yasal prosedür için bu firmalardan biriyle anlaşmak en pratik yol. Yani sizin kapı kapı dolaşmanıza gerek yok. Sizin gideceğiniz yer, ya panel üreticisi ve satıcısı ya da anahtar teslimi güneş projeleri geliştiren firmalar olmalı. Bu firmalar güneş haritasından yararlanarak ve bölge, saha, bina tüketim analizinizden yola çıkarak ne kadarlık bir kurulu güce ihtiyacınız olduğunu kesinleştiriyor. Sizin adınıza bölgenizdeki dağıtım şirketine, belediyeye vs. yapılması gereken başvuruları yapıyor, gerekli onayları ve izinleri alıyor.

1 MEGAVATA ÇIKTI, İLGİ ARTTI

Güneşten Elektrik Üreticileri Fotovoltaik Sanayicileri ve İşadamları Derneği Başkanı Mehmet Özer, güneş enerjisi alanındaki lisanssız projelerdeki artışa dikkat çekiyor ve güneşten kendi elektriğini üretmek isteyenlere önemli tüyolar veriyor. Öte yandan tüketicileri önemli uyarılar da yapıyor. Özer’e göre, güneş enerjisinde ilginin artmasında en büyük neden elektrik üretiminde lisanssız sınırının 500 kilovattan 1 megavata çıkması oldu. Birçok sanayi işletmesi elektrik ihtiyacı çok daha yüksek olduğu halde, sadece 500 kilovatlık sınırından dolayı yatırımlarını bununla kısıtlıyordu. Sınırın 1 megavata yükseltilmesi olumlu bir etki yaptı. Birçok büyük kuruluş projelerini iki katına çıkararak 1 megavatlık yatırım kararı aldı.

KÜÇÜK KURULUMLAR KOLAYLAŞACAK

Dünyada güneş paneli üretiminde ciddi bir arz fazlası olduğuna dikkat çeken Mehmet Özer, bunun panel fiyatlarını ucuzlattığını ve maliyetleri aşağı çektiğini belirtiyor. Özer göre, 2007 yılında kilovat başına 5 bin euro olan kurulum maliyeti şu anda bin 250 euro’ya kadar düştü. Ucuzlayan fiyatlar ise, güneş enerjisinin cazibesini artırdı. Güneş yatırımları şu anda en ekonomik enerji yatırımları haline geldi. Evine ya da işyerine güneş paneli kurmak isteyenlerin öncelikle bağlı oldukları dağıtım şirketine başvuru yaparak bağlantı çağrı mektubu talebinde bulunmaları gerekiyor. Ayrıca bu konuda faaliyet gösteren bir şirkete özgün bir proje hazırlatarak, ne kadar bir güç kurulabileceği, ne kadar bir üretim yapılabileceği konularında teknik ve ticari fizibilite yaptırmaları lazım.

BİRKAÇ GÜNDE DEVREYE ALINIYOR

Else Enerji, özellikle çatılar üzerine anahtar teslimi güneş paneli kurulumunda uzman. Şimdiye kadar 143 çatı üzeri uygulama yapmış. Daha çok 100 kilovat altı uygulamalara ağırlık veriyor. Else Enerji CEO’su Mustafa Herdem, anahtar teslime projelerde A’dan Z’ye tüm ekipmanların kendileri tarafından tedarik edildiğini ve sahada uygulandığını belirtiyor. İlgili mevzuatın tamamlanmasıyla birlikte lisanssız elektrik üretimi için yoğun talep geldiğine dikkat çeken Herdem, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Biz lisanssız projeleri iki gruba ayırıyoruz: Çatı üzeri ve serbest zemin uygulamaları. Çatı üzeri için daha çok müstakil konutlardan talep geliyor, serbest zemin içinse fabrikalardan. Yatırımcıların çoğu, küçük güneş enerji santralleri sahibi olmak için serbest zemin uygulamalarını tercih ediyor. Firma olarak her üç talep için de sürekli teklifler üretiyoruz.” İçinde bulunulan dönemin yatırım için en doğru zaman olduğunu savunan Herdem, düşen fiyatlar nedeniyle 1 kilovatlık kurulumun şu anda bin – bin 700 euro arasında değiştiğini söylüyor.

Herdem’in verdiği bilgiye göre, tesislerin kurulumu kısa süre içerisinde tamamlanabiliyor. Örneğin 100 kilovat kapasiteli bir tesisin kurulum ve devreye alma işleri bir hafta içinde tamamlanabiliyor. Küçük çaplı 5-10 kilovatlık gibi tesisler ise bir iki gün içerisinde devreye alınabiliyor.

“VAT BAŞINA 1.5 İLA 1.8 EURO”

Mustafa Herdem, anahtar teslimi proje maliyetlerinin projenin büyüklüğüne göre değiştiğini hatırlattıktan sonra kabaca şu hesabı yapıyor: “50 TL’lik fatura yaklaşık 150 kilovat/saatlik tüketime denk geliyor. Eğer bu kullanıcı yıl boyunca aynı faturayı ödeyecekse bu yıllık tüketime karşılık gelen üretimi yapacak bir sistem kurulmalı. Ortalama 1.5 kilovatlık bir sistem kurulumu bu ihtiyacı fazlasıyla karşılayabilir. Bu sistemin anahtar teslim maliyeti 2 bin 250-2 bin 700 euro arasında oluşacaktır. Bu durumda vat başına 1.5 ila 1.8 euro arasında bir maliyet ortaya çıkıyor. Sistemin kurulu gücü arttıkça vat başına fiyat da düşecektir.”

“KENDİNİZ DE YAPABİLİRSİNİZ!”

Güneş enerjisinde anahtar teslimi proje yapan firmalardan biri de Güneşevi. Hem sanayi kuruluşlarına hem bireysel kullanıcılara hizmet veren Güneşevi’nin Proje Müdürü Can Taşdemir, yasal mevzuatın geçen yıl tamamlanmasıyla şebeke bağlantılı sistemlerin kurulabildiğini belirtiyor. Taşdemir’e göre, elektrik ihtiyacını karşılamak için vatandaşlar, ticarethaneler ya da fabrika benzeri sanayi kuruluşları binanın çatısına ya da araziye bu sistemleri kurabiliyor. Öncelikle yapılması gereken şey, dağıtım şirketine başvurmak. Olumlu görüş gelirse, dağıtım şirketi trafodaki boşluğa göre değerlendiriyor ve izin veriyor. Olumlu görüşe göre, gerekli dokümanlar hazırlanıyor. Teknik yeterliliği olan kişi ve işletmeler bunu isterlerse kendileri de yapabiliyor. Güneşevi olarak 3 ile 5 kilovat arası ev çözümleri sunduklarını belirten Taşdemir, aylık elektrik faturası 800 TL olan yazlık bir konutun çatısına 5 kilovatlık güneş kurulumu yaptıklarını söylüyor.

“YATIRIM YEDİ YILDA GERİ DÖNER”

Can Taşdemir, yatırımın geri dönüş süresinin bölgeye göre değişmekle birlikte genellikle yedi ile sekiz yıl arasında olduğunu kaydediyor. Panel fiyatlarının birkaç yıl öncesine göre çok ucuzladığına dikkat çeken Taşdemir, 1 kilovat başına kurulumun 2 bin 800 euro’dan bin 200 euro’ya kadar düştüğünü ifade ediyor ve piyasada daha ucuza bile panel bulunabileceğini vurguluyor. Ancak ucuzluğun tek başına ölçü olmadığını, satış ve kurulum sonrası ortaya çıkacak mekanik sorunlar için servis ve bakım hizmetlerinin önemli olduğunu belirtiyor. Taşdemir, “Solar sistemlerde servis bakım maliyetleri çok düşük. Eğer mekanik bir arıza olmazsa iki üç ayda bir toz ve kirlerin temizlenmesi yeterlidiri. Verimlilik çok yüksek olmadığı için doğru ekipmanı kullanmanız gerekir. Burada da panel seçimi önemli. Piyasada kalitesiz paneller de var. Panellerin güvenilir olması önemli. Firma olarak 1 megavata kadar güneş kurulumu yapabildiklerini kaydeden Taşdemir, aylık elektrik faturası 30-50 bin arası olan ticarethane ve fabrika benzeri sanayi kuruluşlarına 250 kilovat ila 1 megavat arası kurulumlar yaptıklarını belirtiyor.

CSUN, ARAZİYE KURUYOR

Çinli güneş paneli üreticisi CSun firması, Türkiye’de Seul Enerji ile birlikte İstanbul Tuzla’da güneş paneli üretimi yapıyor. Firma aynı zamanda anahtar teslimi projeler de gerçekleştiriyor. Müşteri kitlesi ise daha çok sanayi kuruluşları. CSun CEO’su Egemen Seymen de, panel fiyatlarının ucuzladığına dikkat çekiyor ve bu durumun yatırımın geri dönüş süresini kısalttığını vurguluyor. Seymen’in verdiği bilgiye göre, CSun, güneş panellerini araziye ve büyük fabrika çatılarına kuruyor. Seymen, halen Şanlıurfa ve Kayseri’de devam eden projeleri olduğunu belirtiyor.

Elmar Enerji de 100 kilovatın üzerinde güneş enerji sistemleri geliştiren bir proje şirketi. Bulgaristan’da kurulu olan şirket, Türkiye’de güneşle ilgili piyasanın oluşması nedeniyle yönünü ülkemize çevirmiş. Elmar, güneş enerjisinde köklü ve tecrübeli bir şirket. Elmar Enerji Genel Müdürü Fikret Ünver, anahtar teslim projeler geliştirdiklerini belirtiyor ve, ilgi alanlarının 100 kilovatın üzerindeki projeler olduğunun altını çiziyor.

Elektrik faturasına göre kurulum maliyeti

Aylık fatura tutarı (TL) Kurulu güç (kW) Yıllık üretim (kWh) Tesis maliyeti (euro)
  
100 2.5 3 bin 750 4 bin 250
400 10 15 bin 16 bin 500
2 bin 50 75 bin 79 bin
4 bin 100 150 bin 145 bin
10 bin 250 375 bin 337 bin
20 bin 500 750 bin 575 bin

Anahtar teslimi proje yapan bazı firmalar

Firma İrtibat bilgisi

Powergie-Tunçmatik 0216 3145151
Universal Green Energy 0216 3921860
IBC Solar 0212 2757777
Nurol Enerji 0312 4551880
Hitit Solar Enerji 0212 3273331        
Solarturk 0342 3372100
Güneş Pili 0332 3427343
Merck Solar Enerji 0212 2338291
Clean Globe 0216 3613661 
Güneşevi 0216 4745800
Fore 0212 2861838
Form Enerji 0212 2861838
CSun 0216 3940820
Elmar 0212 8864790

Lisanssız elektrik üretim başvuruları

Kaynak Sayı Kurulu gücü (kW)

Güneş 418 114.052
Rüzgar 158 59.414
Hidrolik 52 24.916
Biyokütle 14 4.017
Kojenerasyon 8 44.730
Hibrit (RES+GES) 9 1.846

Kaynak: 8 Mayıs 2013 itibariyle Lisanssız Elektrik Üreticileri Derneği verileri

Erkan Kızılocak/Para Dergisi