Zapsu nasıl iflas durumuna düştü?

Türkiye'nin ilk kozmetik ve bakım ürünleri zinciri For You'nun tam gaz büyüme evresinde yaptığı ani fren, kimsenin gözünden kaçmadı. Kimi bu freni eczane yasasına bağladı kimi ise müşteriden kabul görmemesine...

Bundan 8 ay öncesine kadar 208 mağaza ile Türkiye çapında faaliyet gösteren For You'nun, bugün ise 108 mağazası tamamen kapatılmış durumda, 100 mağazası da yeniden devreye alınacağı günü bekliyor. Şirket bu süreçte küçük tedarikçilerin alacaklarını tahsil için yaptığı iflas başvuruları nedeniyle mahkemeye başvurarak iflas erteleme istedi. Karar 1 Haziran'da çıktı.

For You'nun yüzde 33 ortağı Aziz Zapsu'ya göre şirket tam sekiz aydır ızdırap içinde. Yatırım safhasında finans desteği bulunmadığından yani yatırımcıların şirketi desteklememesi yüzünden çarklar durmuş... Bunun nedeni herkesin küresel krizden etkilenmesi. Zapsu ne kadar maddi destek verse de tek başlarına çarkı döndürmeye güçlerinin yetmediğini belirtiyor. Zapsu, "Ortada çok değerli bir marka var. Bunun yok olması kimseye fayda sağlamaz" diyerek şirketin iflas ertelemeye borç ödememek için değil, tam tersi borçları ödemek için başvurduklarını açıklıyor.

Bugüne kadar sessizliğini koruyan For You'nun fikir babası Zapsu, süreci ve bundan sonraki planlarını Referans'a anlattı. "For You hiçbir zaman zora girmedi. Bir şirket zarar eder, satışları düşer ya da müşteriden kabul görmezse zora girer. Ancak bunların hiçbiri yaşanmadı. Hatta perakende sektörünün sıkıntıya girmeye başladığı dönemde bile çok başarılı bir performans sergiledi. Krizle mevcut yatırımcılar şirketi destekleme imkanı bulamadıkları için sıkıntı başgösterdi. Bu nedenle de şirket normal dört senelik olgunlaşma periyodunun ortasında yalnız kaldı" diyen Zapsu, tüm sıkıntılara rağmen For You'dan vazgeçmemeye çalışıyor. For You'yu ayağa kaldırmak için finansman arayışında olduklarını belirten Zapsu, finansman sağlandığı takdirde For You'nun hızla büyüyebileceğini vurguluyor.
 
For You'da satışlar artıyordu
For You'nun perakende sektörünün ağlamaya başladığı 2007 yılının ikinci yarısı ve 2008 yılında bile çok başarılı bir performans sergilediğini belirten Aziz Zapsu, "Sektörün yerinde saydığı bir dönemde For You'da mağaza başına satışlar ortalama yüzde 55 artış gösterdi. Artık bu işin yerine oturduğuna hiç tereddütümüz yoktu" açıklamasını yapıyor.

Ancak 2008 yılının ortalarına doğru For You'nun büyümenin devamı için önceden planlı bir sermaye enjeksiyonunun gerekliliğine dikkat çeken Zapsu, bu noktada yaşadıkları sıkıntının markanın önünü kestiğini belirtiyor.

Zapsu, kriz nedeniyle mevcut yatırımcılar için şirketin önceliğini kaybettiğini ifade ederek şu açıklamayı yapıyor:

"Şirketin normal dört senelik olgunlaşma safhasının ortasında biz şirketi yarı yolda bıraktık. Şirket asla zora girmedi. Bizler yani yatırımcılar şirkete yeterince destek veremediğimiz için bu noktaya gelindi. 'Şirket iyi gitmiyordu, iflas etti' gibi bir şeyi kabul etmem asla mümkün değil. Yok öyle bir şey … Hatta kısa bir zaman öncesine kadar tedarikçilerimiz bizi tebrik ediyorlardı. Çünkü onlardan öyle fazla mal çekmeye başlamıştık ki... Mesela büyük tedarikçilerimizden biri 14 Ekim 2008'de bize bir rapor sundu. Bu raporda For You'da satılan ürünlerinin satışlarının ortalama yüzde 102 arttığı yazıyordu. Hatta bazı ürünlerde yüzde 207'lik bir artış dikkati çekiyordu."
 
Allah böyle bir şeyi bir daha yaşatmasın
İşlerin yolunda gittiği son ana kadar For You'nun Türkiye genelinde 208 mağazası bulunduğunu belirten Zapsu, mağazaları birer birer kapatmak zorunda kaldıklarını anlatıyor.

Zapsu, 108 şubeyi tamamen kapattıklarını belirtiyor. Geri kalan 100 şube de kapalı. Zapsu, 100 şubenin tekrar açılabilmek üzere mevcut durumlarını koruduklarını belirtiyor. For You'da sıkıntı öncesi 1.100 kişinin çalıştığını ancak bu sayının 400'e düştüğünü anlatan Zapsu, "Başarılı olmalarına rağmen birçok kişiyi işten çıkarmak zorunda kaldık. Korkunç bir şey… Böyle bir şeyi hayatımızda görmedik. Allah bir daha da yaşatmasın. Şirket yaklaşık sekiz aydır resmen ızdırap çekiyor. Ama buna rağmen birçok mağazanın kirasını ve elemanların maaşını uzun süre ödedik. Hala bir miktar para yatırmaya çalışıyoruz. Bu hep şirketin geleceğine inancımızdan dolayı. Mevcut varlığı korumak için, biz elimizden gelen desteği verdik , vereceğiz ancak yüzde 33,7 hisse sahibi olarak yapabileceklerimiz bir yere kadar" diyor.
 
İflas tüylerimi ürpertiyor
Zapsu, son sekiz aydır finansman sıkıntısından dolayı tedarikçilerin alacaklarını ödeyemediklerini belirtiyor. Bu nedenle bazı küçük tedarikçilerin şirketin iflasını istediğini belirten Zapsu, şirketin iflasının kimseye fayda sağlamayacağını düşündüğü için ertelemeye başvuruda bulunduğunu açıklıyor. 1 Haziran'da mahkemeden iflas erteleme kararının çıktığını ifade eden Zapsu, şu açıklamayı yapıyor:

"Şirketin iflası kimse için fayda vermeyecek. İflas, şirketin elinde kalan malları, makine ve teçhizatın alacaklılara dağıtılması demek. İflas kelimesi tüylerimi diken diken ediyor. Çünkü ortada çok kıymetli bir marka var. Bunun yanı sıra elde çok az mal var. Küçük tedarikçiler şirketin elindeki malları bilmedikleri için 'iflas etsin ki paramızı alalım' diyorlar. Bundan dolayı iflas ertelemeye başvuruldu".

Zapsu, en büyük alacaklınin da kendisi olduğunu söylüyor. Şirkete sermaye payının dışında destek olmak için borç para verdiğini anlatan Zapsu'nun bu noktada "iflas erteleme" kelimesine de bir itirazı oluyor: "İflas erteleme isminden dolayı 'İflas edecek de oyalıyorlar' gibi algılanıyor ama bunun adının iflas koruma olması gerekiyor. Çünkü bu bir yeniden yapılanma sürecidir.
Aktif haldeyken mağazalara her gün 30.000'in üzerinde düzenli müşteri geldiğini belirten Zapsu, "Bu müşterileri kaybettiğimizi zannetmiyorum. Çünkü sürekli arayıp soruyorlar. Dükkanların açılması halinde yine gelecekler" açıklamasını yapıyor.

For You'nun binlerce mağazayı kaldıracak bir yapı olduğunu belirten Zapsu, Türkiye'nin de sahip olduğu büyüme potansiyeli ile birlikte daha da güçlenebileceğini anlatıyor. Zapsu, markayı ihraç etme şanslarının da yüksek olduğunu söylüyor. "Finansman sıkıntısı aşılabilirse çok rahat Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Suriye gibi ülkelerde şubeler açılabilir" diyen Zapsu, çarkı döndürdükleri takdirde For You'nun büyük bir büyüme potansiyeli olduğunu vurguluyor.
 
 For You'yu Türkiye'nin büyük gruplarından biri istedi
Aziz Zapsu, finansman sıkıntısını aşmak için sürekli görüşme halinde olduklarını belirtiyor. Hatta bu görüşmelerden birini de Türkiye'nin büyük gruplarından biriyle yaptıklarını anlatıyor. Kısa bir süre önce şirketin satışı için bu grupla el sıkıştıklarını açıklayan Zapsu, "Türkiye'nin büyük gruplarından biri ile satış için yaptığımız uzun görüşmelerden sonra anlaştık. Hatta bunun akabinde ben tüm ekipteki arkadaşları toplayıp şirketin satıldığını açıkladım. Arkadaşlarla helalleşip ayrıldık. Herşey aynen devam edecekti. Ancak, tam bilemediğim bir sebepten dolayı sonu gelmedi.
 
İlaç satmak gibi bir niyetimiz hiç olmadı
Aziz Zapsu, For You'nun kurulduğu günden beri gündeme getirilen, hatta mağazaların kapanmasına neden olarak gösterilen 'DrugStore' (ilaç mağazası) tartışmalarına da bir açıklık getiriyor.

"Hiçbir zaman böyle bir niyetimiz olmadı" diyen Zapsu, "Bazen kendi kendime diyorum ki 'Bu kadar kendi işinin içinde azınlık olduğun bir şirketi niye bırakmıyorsun?'. Çünkü o kadar haksız şeylerle karşı karşıyasınız ki dükkanlar kapatıldığı için 'Eczane kanununu çıkartamadı, bu nedenle bu işten vazgeçti' deniliyor.

Şirketi kurarken hiç ilaç satma gibi bir niyetimiz olmamıştı. Şu anda böyle bir kanun taslağı varmış... DrugStore tercümesinden yürüyerek ilaç mağazası şeklinde geldiği için böyle bir yanlış anlama ve dirençle karşılaştık. Koyun can kasap et derdinde misali. Daha en başında kardeşim Cuneyd'den de rica ettim 'Aman sakın uzak dur, Ankara'da bunun lafı bile edilmesin'. Bu konuyu kimseyle konuşmadık. Çünkü planımız buna göre değildi. Ben devletle olan işlerden hep kaçan biriyim. Bugüne kadar devletle tek münasebetimiz dükkan açarken belediyelerden izin almamız şeklinde oldu" diyor.
 
Ali Taran sıkıldı, A.101 ortaya çıktı
Aziz Zapsu'nun BİM'den tamamen çıktıktan sonra hayata geçirdiği markalardan biri de A.101... BİM ile benzer konsepte sahip olan A.101'in ne anlama geldiği konusunda ise Zapsu şu açıklamayı yapıyor:

"A.101 hiçbir anlama gelmiyor. Ali Taran, çok sevdiğim bir arkadaşım. BİM'in ismini Prof. Ünal Tekinalp hocamiz koymuştu. Ama sloganımız "Toptan fiyatına perakende satış"ı Ali Taran koydu. For You'nun adını ve tasarımını da o yaptı. Ali'ye sürekli 'Bize logo, slogan bul' diyoruz, ona isimler teklif ediyoruz, üç-beş gün sonra bir bakıyoruz, o isimler başkaları tarafından tescil edilmis. Sonra da Ali'ye dönüp, 'Yok bize şunu çalışır mısın' diyoruz, o da haliyle sinirleniyor. Bir gün bana e-posta atmış, Z747, A447 gibi birşeyler yazıyor. Başka da birşey yazmıyor. 'Ne diyorsun Ali?' dedim. O da bana 'Al sana marka, seç seç beğen, beğenmiyorsan kendin yap. Ama merak etme bunların alınmış olma ihtimali yok' dedi. Ben de 'Millet bunları nasıl söyleyecek, ne manası olacak?' dedim. O da 'BİM'in ne manası var? Sen işini doğru düzgün yap, millet kabul eder. Carrefour'sa ve Coca Cola'yı söyledikten sonra, millet seninkini haydi haydi söyler' dedi. Sonra şirket çalışanlarına sorduk, biri 'A.101 olsun' dedi, öyle kaldı. İlk defa duyanlar şaşırıyor ama müşteri kitlesi devamlı artıyor."

Zapsu, A.101'in sene sonuna kadar İstanbul'da toplam 450 mağazaya ulaşacağını anlatıyor. A.101 için yurtdışı fırsatlarına da baktıklarını kaydeden Zapsu, "2010'da bu konuda ciddi adımlarımız olabilir" diyor.
 
Kardeşimle gurur duyuyorum
Aziz Zapsu, kardeşi Cuneyd Zapsu'nun bir dönem Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın danışmanlığını yapması nedeniyle ailenin çok göz önünde olduğunu belirtiyor.

Zapsu, "Cuneyd'in pozisyonu herkesin beğenisini kazanmıyor. Bilen, bilhassa da bilmeyen fikir yürütüyor. Rahmetli annem Cuneyd'in siyasete girmesini hiç istemedi. Ama diğer taraftan Tayyip Bey'i kendi oğlu gibi severdi. O yüzden de birşey diyemiyordu. Şimdi bunun bazı önyargılı neticelerini yaşıyoruz ama yapacak bir şey yok. Ben yine de kardeşimin yaptıkları ile iftihar ediyorum. Bilinen bilinmeyen o kadar çok çalışması oldu ki…Allaha şükür bundan dolayı bizim hiçbir maddi artımız olmadı. Ama algılama farklı olabiliyor. Olsun, bundan da memnunum şikayet etmiyorum" açıklamasını yapıyor.

Sibel Cingi/Referans