‘Vadeli Çek’te Mutlu Son...
Vergiyle uğraşanlar bilirler... Vadeli çekler için dönem sonunda reeskont işlemi yapılıp yapılamayacağı yıllardır tartışılırdı.
Yahya Arıkan yazdı
‘Vadeli Çek’te Mutlu Son...
Vergiyle uğraşanlar bilirler... Vadeli çekler için dönem sonunda reeskont işlemi yapılıp yapılamayacağı yıllardır tartışılırdı.
Reeskont, tahsil edilemeyen alacağın enflasyon nedeniyle aşınan kısmının vergi matrahından indirilmesi demek ve işletmeler açısından oldukça önemli.
Ticari hayatın işleyişi ise çekleri senetlerden farksız hale getirmişti. Yani, uygulamada çeklerin üzerine yazılan tarih, onun düzenlenme tarihini değil de vade tarihini ifade ediyordu. Hiç kimse üzerinde yazılı tarihten önce çeki tahsil etme yoluna gitmiyordu.
Çeklerin aslında senet gibi olduğunu daha sonra kanun koyucu da kabul etmişti. 2009 yılından itibaren yapılan kanuni düzenlemelerle çeklerin üzerinde yazılı tarihten önce ödenmesi amacıyla muhatap bankaya ibraz edilemeyeceği açıklığa kavuşturulmuştu. Yani çekler resmen vadeli senetti...
İşte bu nedenle, alacak senetleri için öngörülmüş olan reeskont ayırma işleminin çekler için de yapılması gerektiği haklı olarak savunuluyordu.
Vergi idaresi ise çeklere vade yazılamayacağını, yazılsa bile bunun bir anlamı olmayacağını ve çekler için reeskont ayrılamayacağını iddia ediyordu. Kanuni düzenlemeler sonrası bile vergi idaresi, çek reeskontunu yasaklamıştı. Nitekim, 12 Mayıs 2009 tarihli ve 41 numaralı Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile yapılan tüm yasal düzenlemelere rağmen çeklerin reeskonta tabi tutulamayacağını belirtmişti.
Anımsanırsa, 12 Ocak 2011 tarihinde bu köşede yayımladığımız “Çekte Yeniden Değerleme Ticaretin Ruhuna Uygun” başlıklı yazımız ile 41 numaralı Vergi Usul Kanunu Sirküleri’nin hatalı olduğunu ifade etmiştik. Aradan geçen dört yılın ardından vergi idaresi de doğru yolu buldu. 30 Nisan 2013 tarihinde 64 numaralı Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile çekler için reeskont mümkün hale geldi.
Peki, geçmiş yıllar için bir bardak soğuk su mu içilecek?
Şimdi senaryoyu değiştirelim. Varsayalım ki mükellefler yıllardır vadeli çeklerini reeskonta tabi tutuyorlar. Vergi idaresi yeni bir sirküler yayımlıyor ve “vadeli çekler reeskonta tabi tutulamaz…” diyor.
Bu durumda emin olun geçmiş yılların hepsi incelemeye alınarak reeskont uygulayan mükelleflerin hepsinden vergiler ve cezalar tahsil edilirdi. Bunun örneklerini yaşadık. 113 numaralı KDV tebliği ile daha önce aksi yönde verilmiş yüzlerce özelge olmasına rağmen, imha edilen malların KDV’leri indirim konusu yapılamaz denildi, geçmiş yılların hepsi incelemeye alındı ve cezalı tarhiyatlar yapıldı.
O zaman şimdi de mükelleflere bizce vergi iadesi yapılması gerekiyor. 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında vadeli çekleri olmasına rağmen, bu çeklerini vergi idaresinin yanlış görüşü nedeniyle reeskonta tabi tutamayan, dolayısıyla fazla vergi ödeyen mükelleflere bu fazlalıklar, faizi ile birlikte ödenmeli. Doğrusu budur. Ama şunu da biliyoruz ki, devlete vergi ödemek kolay ama vergi iadesi almak zordur!
Cumhuriyet
