Soğanlar kıskıvrak 'yakalandı'

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın soğan fiyatlarındaki artıştan depolarda soğan bulunduranları sorumlu tutmasının ardından yandaş medyada soğan depolarına yapılan baskın haberleri dikkat çekti.

Star gazetesi ise Mardin’de sahibinin kim olduğu belli olmayan bir depoda 30 ton soğan bulunduğu haberini 30 ton soğan ele geçirildi manşetiyle verdi. Haber, sosyal medyada mizah konusu olurken soğanlarını depoya koymak zorunda kalan üretici ise şaşkın. Çünkü soğan hasadı senede bir kez yapılıyor ve bozulmaması için depolara kaldırılıyor. Soğanları depolara kaldıran üreticiler soğanları peyderpey piyasaya sunarak, halkın soğan ihtiyacını gideriyor.

Öte yandan hükümete göre bugün depolardaki soğan boşaldığında hasadı yapılmış mevcut soğanların nerede saklanacağı ise merak konusu.

‘Üretici sokağa mı atsın?’

Soğan fiyatlarına ilişkin halkı yanıltmaya dönük bu tip operasyonlara ilişkin BirGün’e konuşan ekonomist Zülfikar Doğan, “Birkaç ay önce de hatırlarsanız patateste benzer sıkıntılar yaşanmıştı. Patates ithalatına gidildi kısmi olarak. Şimdi soğanla ilgili işin bir tarımsal gerçeği var. Soğanı hasat ettikten sonra üretici, bunu herhalde sokağın ortasında tutacak değil. Mecburen depoya koyacak. Bunlar bilinmeyen yerler değil. Bunların hepsini herkes stokçu, herkes soğanı stoklamış gibi bir havayla yansıtmak bence kamuoyunu etkilemeye yönelik ve diğer sorunların tartışılmasını önlemeye yönelik bir hareket” dedi.

Doğan, herkesi stokçu gibi gösteren bu tip uygulamalar yüzünden soğan üreticisinin zorlandığını ve böyle giderse soğan ithalatının başlayacağı öngörüsünde bulundu.

‘Sorun plansız üretim’

Tarım uzmanı Necdet Oral ise kuru soğana ilişkin hazırladığı raporda soğanın doğası gereği depolarda saklandığını belirterek asıl sorunun depoların neme ve mikroba dayanıksız olduğunu belirtti. Oral raporunda soğan fiyatındaki artışa ilişkin olarak “Kuru soğan fiyatının bir ay içerisinde yüzde 100 artması depolanan soğan miktarını gündeme getirmiştir. En fazla kuru soğan üretilen il durumundaki Ankara başta olmak üzere birçok ilde soğan depolarına yönelik baskınlar yapılmaya başlanmıştır.

Fiyat artışına etki eden tek ve doğrudan neden sanıldığı gibi stokçuluk değildir. Bu çok etkenli değişimin asıl nedenleri; önceki yıla göre üretimdeki (150 bin tonluk) gerileme, kışlık soğanların kontrollü sıcaklık ve nem ortamı olmayan depolarda stoklanması ve gelişen küf hastalığının hem tarlada hem de depolarda ürün kayıplarına yol açması, bazı tüccarların piyasaya soğan arzını azaltması ve özellikle market zincirlerinin fiyatları yükseltmesidir” dedi.

Ozan Gündoğdu/Birgün