Sekiz puan düştü... Faiz gerilerken krediler daralıyor

Son 10 haftadır kredi faizlerinde görülen gerilemeye rağmen borçlanma maliyetleri halen tüketicinin kaldırabileceği oranlara gerilemiş gözükmüyor. Merkez Bankası verilerine göre bankalarca açılan kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranlarında 2 Kasım 2018 ile 11 Ocak 2019 tarihleri arasında geçen 10 haftada ticari kredilerde 8, ihtiyaçta 5, konutta 3, taşıtta ise 2 puana kadar gerileme olduğu görülüyor. Ortalama 8 puanlık düşüş kredilerin toparlanmasına yetmedi.

GÜVEN DİP YAPTI

Kredi faizlerinin düşmesinin bazı ekonomik gerekçeleri var. Öncelikle dövizdeki oynaklık azaldı. Piyasa faizlerini belirleyen tahvil faizleri her vadede yüzde 25'lerden yüzde 18 düzeyine geriledi ve Merkez Bankası,  aralık ve ocak ayları Para Politikaları Kurulu toplantısında herhangi bir faiz değişikliğine gitmedi. Bankaların dışardan nispeten daha rahat borçlanmaya başlamaları da faizlerin düşmesinde etkili oldu.

Faizlerde hissedilir bir gerileme başladı. Ancak kredi hacminde görülen tarihi daralma devam ediyor. Ne bankaların kredi vermeye ne de halkın almaya niyeti var. Tüketici ve iş dünyası güveni dip yapmış durumda. Perakendedesatışlar çok sert düşüşler gösteriyor.

Özellikle konut ve taşıt kredilerindeki kampanyalara ve beyaz eşyadaki vergi indirimlerine rağmen talebin canlanmadığı görülüyor. Bankacılık sektörünün toplam kredi hacmi 10 haftada 17 milyar 442 milyon lira daralarak 2 trilyon 489 milyar 269 milyon liraya düştü. İhtiyaç kredilerinde ise faizler yüzde 37.29'dan yüzde 32.75'e inerken, ihtiyaç kredisi hacmi 4 milyar 145 milyon lira daralarak 204 milyar 308 milyon liraya indi.

2 Kasım tarihinden 11 Ocak'a kadar geçen 10 haftalık süreçte ticari kredilere uygulanan ortalama yıllık faiz oranı yüzde 33.19'dan yüzde 25.33'e geriledi.

10 haftalık dönemde ticari kredilerin hacmi 12 milyar 423 milyon TL azalarak 353 milyar 556 milyar liraya geriledi. Tüketici kredilerinde ise ağırlıklı ortalama yıllık faiz yüzde 36.47'den yüzde 32.28'e geriledi. Tüketici kredilerinin söz konusu dönemde 408 milyar 327 milyon liralık hacmi 9 milyar 945 milyon TL gerileyerek 11 Ocak itibarıyla 398 milyar 382 milyon TL oldu.

İndirim konutu canlandırmadı

Konut kredilerinde yüzde 29.05 olan ortalama yıllık faiz yüzde 26.46'ya geriledi. Ancak, bu düşüş konutta kredileri canlandıramadı. Konut kredisi hacmi bu dönemde 193 milyar 599 milyon TL'den, 5 milyar 994 milyon TL düşerek, 187 milyar 605 milyon TL'ye geriledi. Tüketici kredilerinde sadece taşıt kredilerinde artış gözlendi. Taşıt kredilerinde yıllık faiz ortalaması yüzde 32.30'dan yüzde 30.67'ye indi. Otomotivdeki daralmaya bağlı olarak kredi faizlerinde anlamlı bir artış olmadı. 10 haftada taşıt kredisi hacmi 194 milyon lira artarak 6 milyar 469 milyon lira oldu.

Mehtap Özcan Ertürk/Sözcü