Putin'den patriot göndermesi: Silah varsa patlar

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İstanbul ziyaretine, tarafların Suriye konusundaki görüş ayrılıkları damga vurdu.

Moskova, Türkiye’nin Suriye sınırında Patriot sistemi yerleştirme yönündeki girişimine de karşı olduğu mesajını yinelerken Putin’in Rus yazar Anton Çehov’dan alıntıladığı “Eğer duvarda silah varsa sonunda patlar” sözleri dikkat çekti. “Çehov’un silahı” prensibini, kısa süre önce de Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov dile getirmişti.

Rusya Devlet Başkanı Putin, Türkiye ile Rusya arasındaki 3. Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) Toplantısı çerçevesinde dün kalabalık bir heyetle İstanbul’a geldi. Sağlık sorunları nedeniyle aralarında Türkiye’nin de bulunduğu çok sayıda yurtdışı gezisini iptal ettiği ya da ertelediği öne sürülen Putin, dün Başbakan Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. Dolmabahçe’deki Başbakanlık Ofisi’nde gerçekleşen kapsamlı temasların ardından taraflar arasında 11 anlaşmaya imza atıldı. Düzenlenen ortak basın toplantısında ise gerek Erdoğan gerek Putin, dünya kamuoyunun yakıcı gündemi Suriye’ye ilişkin görüşlerine konuşmalarının sonlarına doğru yer verdi.

Putin, basın toplantısında “Suriye’de rejimin avukatı olmadıklarını” belirtti. Suriye’deki sorunu hem insani hem diğer açılardan görüştüklerini kaydeden Putin, Ankara ile izledikleri politikanın farklılığını şu sözlerle ortaya koydu: “Suriye’de olup bitenlerle ilgili pozisyonlarımız birbirine benziyor. Ama Suriye’nin geleceğine ilişkin pozisyon hangi metotlarla oluşturulabilir, bu konuda farklılıklarımız söz konusu.”

Görüşmelerde yeni fikirlerin üretildiğini, kendilerine aktarıldığını anlatan Putin, bunlar üzerinde çalışacaklarını kaydetti. Suriye’den Türkiye’ye düşen ateşe de değinen Putin, “Tabii ki bir ülkenin topraklarına ateş açılıyorsa bu olayları görmemek çok zordur. Her ülkenin büyük sorumlulukları var. Bizim de sorumluluğumuz var çünkü bu olaylar, Rusya milli sınırlarına da çok yakın meydana geliyor. Türk dostlarımızla gerekli danışmalarda bulunacağız” diye konuştu.

Suriye’nin kimyasal silahlarını Türkiye üzerinde kullanıp kullanmayacağı konusunda ne düşündüğünü soran bir gazeteciye Putin’in “Şaka mı yapıyorsun. Suriye’nin nükleer silahı mı var, yok. Üretime bile yakın değil” demesi dikkat çekti.

Türkiye’de Patriot füzeleri konuşlandırılmasına karşı olduklarını yineleyen Putin, Patriot’un iyi bir sistem olmadığını, geçmiş nesil bir sistem olduğunu savundu. Putin, Türkiye’nin sınırda meydana gelen olaylarla ilgili kaygılarını anladıklarını ifade ederken şu uyarıda bulundu: “Kışkırtılması için ek durum oluşturulması yanlıştır. ‘Eğer piyesin başında duvarda silah varsa piyesin sonunda o silah patlar’ derler. Biz Suriye rejimini korumuyoruz, rejimin avukatı değiliz. Bu zor sorunun çözümü için birlikte çalışmayı sürdüreceğiz.”

‘Adım atmadan önce sonuçları düşünülmeli’

Yakın geçmişte Libya örneğinde yaşanan hataların tekrarlanmasını istemediklerini söyleyen Putin “Libya’daki militanları bazı rejimler destekledi ve sonuçta bu da ABD Büyükelçisi’nin ölümüyle sonuçlandı. Önce atılacak adımların sonuçları düşünülmeli. Bu konuyu ele aldık, görüştük. Yeni fikirler ortaya atıldı. Bunlar üzerinde çalışılması lazım. Bu sorunun çözümüne yönelik birlikte çalışmamızı sürdürmemiz lazım” diye konuştu. Suriye’nin Türkiye’ye saldırıp saldırmayacağı konusundaki soru üzerine buna garanti verecek durumda olmadıklarını belirten Putin, “Suriye öyle bir durumda ki komşularına herhangi bir taarruzda bulunacağını sanmıyorum. Uzman olmak da gerekmiyor, özel servis istihbaratlarına dayanmak gerekmiyor” dedi.

Yoğun güvenlik önlemlerinin dikkat çektiği İstanbul’daki zirvede Erdoğan-Putin görüşmesi sürerken Rus liderin basın danışmanı Dimitri Peskov’un da Moskova’nın Suriye ve Patriot konusundaki farklı tutumunu dile getirmesi dikkat çekti.

Peskov, Esad rejimine alternatif girişimlere ilişkin hiçbir ülkenin Suriye içinde isim göstermemesi gerektiğini, buna ancak Suriye halkının karar vereceğini söyledi. Suriye’de iktidar boşluğunun yaratacağı tehlikelere dikkat çeken Peskov, Türkiye’nin muhalefet üzerinde nüfuzu varsa bunu tarafları masaya oturtmak için kullanması gerektiği mesajı da verdi. Türkiye ile alınacak tedbirler konusunda farklı düşündüklerini dile getiren Peskov, Türkiye’nin Esad yönetiminin hemen gitmesini istediğini ama bu koşullarda bunun ülkenin daha fazla kan gölüne çevrilmesi, mülteci sayısının çok daha fazla artması anlamına geleceğini ifade etti. Peskov, “Patriot füzelerinin yerleştirilmesi Rusya’yı değişik şekillerde rahatsız etmektedir, bunlar Türk ortaklarımıza aktarılmaktadır” dedi.

ABD’ye İran mesajı

Erdoğan ise görüşmelerinde Suriye başta olmak üzere özellikle Ortadoğu’nun durumunu da değerlendirme fırsatı bulduklarını belirtirken Moskova’nın Filistin politikasını övdü ve BM’de gözlemci üye statüsü elde etmesinde verdiği katkıya teşekkür etti. “Dış politika prensibimizin, dostumuz Rusya’nın tutumuyla ilkesel temelde örtüştüğünü görmek elbette ki memnuniyet vericidir” diyen Erdoğan sözlerini şöyle sürdürdü: “Suriye halkının özgür iradesinin hâkim kılınması, komşumuz Suriye’de barış ve istikrarın yeniden tesis edilmesi hem ülkemiz hem bölge hem de uluslararası toplum için hayati bir öneme sahiptir. Yaptığımız görüşmede bütün bunların Rus dostlarımızla ortak temennimiz olduğunu bir kez daha teyit etmiş olduk.”

Erdoğan, İran’a yönelik ek yaptırımlar konusundaki bir soruya ise “Bildiğiniz gibi İran, Rusya’dan sonra ikinci doğalgaz ithali yaptığımız ülke. Bu konuyla ilgili bize yaptırımlarda ‘Buna da uyacaksanız, buna da uymanız gerekir’ şeklinde bazı yaklaşımlar olduğunda ‘Biz buna uyamayız’ dedik. Çünkü buna benzer şeyleri farklı ülkeler yaparken oluyor da Türkiye böyle bir adım attığı zaman niye olmasın? Her ülke kendi çıkarlarını çok rahat düşünüyor. Türkiye de kendi çıkarlarını tabii ki düşünecektir” diyerek ABD’ye mesaj verdi.

Mine Esen/Cumhuriyet