Mutfak sektörünün devi Japonlarla ortaklığa hazırlanıyor

Yerli ortağı Coşkun İrfan'ın hisselerini alarak İnoksan'ın tek sahibi haline gelen Vehbi Varlık Japonlarla ortaklığa hazırlanıyor. Varlık, 'Türkiye'ye haksızlık yapmayalım. Türkiye'ye ilgi azalmıyor' diyor.

Türk sanayi dünyasının başarı öykülerinden birini yazan bir işadamı Vehbi Varlık. Göçmen olarak geldiği Bursa’da daha 6 yaşındayken çıraklıkla iş hayatına girmiş. İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nü gece okuyup gündüz çalışarak bitirmiş.
1980’de arkadaşı Coşkun İrfan’la kurduğu İnoksan Endüstriyel Mutfak bugün 60 ülkeye ihracat yapan bir şirket.

 Varlık şimdi İnoksan’ın tek sahibi. Geçen hafta İrfan’dan hisselerini satın aldı.

Japonlarla ortak beyaz eşya üretmek için son hazırlıkları yapan Varlık’la hem şirketteki yeni durumu hem de ekonomideki gelişmeleri konuştuk. Varlık, siyasi ve ekonomik sorunlara rağmen Türkiye ’ye ilginin azalmadığını söylerken “Yabancılar bize bizden fazla güveniyor” diyor.

İnoksan nasıl doğdu? Kısaca hatırlatır mısınız?

 Göçmen bir aileydik. 1950’de Sırpların baskısı nedeniyle Bursa’ya geldik. Zor yıllardı. 6 yaşında çıraklıkla başladım işe. 7 kardeştik. Gece okudum, gündüz çalıştım. Teknik Üniversite’yi bitirdikten sonra Bursa’ya döndüm. Anadol arabamı sattım ve sermaye yaptım.

 Endüstriyel mutfağı neden seçtiniz?

İstanbul’da çalıştığım yerlerde üretimi öğrenmiştim. Olmayan bir alan seçmem gerekiyordu. Endüstriyel mutfağı seçtim. Satmak için Anadolu ’yu dolaştım. Şimdi uluslararası bir marka olduk.

İnoksan’ın büyüklüğü nedir?

 1980’de Coşkun İrfan’la kurduk şirketimizi. İhracata yöneldik. Şu anda üretimin yüzde 35’ini 66 ülkeye ihraç ediyoruz. 4000’e yakın çalışanımız var. İhracat yaptığımız ülkeler arasında Rusya, Afrika, Türk cumhuriyetleri, Avrupa, Vietnam ve Kanada var. Dünya markalarıyla yarışıyoruz. Dubai’de deve pişirmeye uygun mutfak da Kanada’da denizaltı petrol istasyonuna uygun mutfak da üretiyoruz.

Yeni bir gelişme oldu. Coşkun Bey hisselerini size sattı. Neden ayrıldı?

Hisselerimizin yüzde 40’ı Coşkun İrfan’a aitti. 33 yıl, ortaklık için Türkiye’de ve dünya ortalamalarının çok üzerinde bir yıl. Bunu başardık biz. Ancak şimdi Coşkun Bey’in uzun yıllar önce kurduğu Evinoks ve Politek isimli şirketleri var. Restoran ve turizm şiketlerine ekipman üretiyor. Şimdi o şirketin başında daha çok kalmak istiyor. Sorun veya bir anlaşmazlık yok.

Sizin hedefiniz ne? Halka açılma planı var mı?

İnoksan ihracat çalışmalarına, Ar-Ge markalaşma konularına ağırlık vermeye devam edecek. Halka açılma konusunda ise 2015’ten sonra planımız var.

Yabancı ortaklık konusunda ne aşamadasınız? Japonlarla imza atıldı mı?

Ortaklık uluslararası pazarlama için çok büyük gereklilik. Yüksek adetlerde verimli üretimi yakalamak için işbirliği yapacağız. Soğutucu üretiminde ortaklık sözleşmesi imzaladık ancak süreç devam ediyor.

Türkiye ekonomisinde sıkıntılı günler yaşanıyor. Dövizde artış biraz azalmış görünse de bilinmezler söz konusu. Sizi nasıl etkiliyor?

 Türkiye ekonomisinde sıkıntılı günlerin yaşandığı bir gerçek. Bu duruma içerisinde bulunduğumuz endüstriyel mutfak sektöründen bakıyoruz ve piyasaları bu doğrultuda yakından takip ediyoruz. Bütçe açığı %1,5 (GSMH), kamu borcu %40’ın altında, rezervler yerinde. Ancak TL’deki değer kaybı gerçekten tolere edilebilir durumda.

Ancak Türkiye büyüme açısından bir tıkanma noktasında.

 Türkiye 2001’de hatırlarsanız Arjantin’le kıyaslanıyordu, paralellik kuruluyordu. Şimdi Arjantin CCC- puanda. Tahvillerini ödeyemeyeceğini dünyaya deklare etti. Hâlâ Türkiye’nin olumlu yönde ayrıştığını görmemek kendimize haksızlık olur. Büyüme değil sorun, sürdürülebilir ve istikrarlı büyüme. Genç bir nüfusumuz var. Sadece iç talep bile bir süre büyümeyi idare eder. İstihdam ve enflasyon ihmal edilmeden olmalı. Büyümede tıkanma beklemiyorum ancak ihracata ve yüksek katma değerli mallara dayalı üretim cari açığa da ilaç olabilir.

Komşularda ilişkiler açısından ciddi bir sorun yaşanıyor. İhracatçı olarak nasıl görüyorsunuz önümüzdeki yılları?

2023 hedeflerine ulaşmak için, komşularımızla siyasi, sosyal, ticari anlamda ilişkilerimizi mutlaka düzeltmeliyiz. Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’deki son oylamaya göre olumlu etkisi sürüyor. Avrupa mali sorunlarını iki yıl içinde çözecek. Ancak yaşlı nüfus sorunu Avrupa’yı göreceli olarak geriletmeye devam edecektir.

2015’e kadar üç seçim var. Kutuplaşma ise giderek artıyor. Yabancı yatırımcılarla görüşmelerinizde endişe hissediyor musunuz?

 Kutuplaşmanın tek ilacı hükümetin yapacağı düzenlemelerle yaratacağı güven ortamı olacaktır. Kendimize haksızlık da etmeyelim. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkını, AİHM’ye kendisini dava etme hakkını vatandaşlarına tanımış bir devletimiz var. Seçimlerin bir meydan muharebesi olmadığını anlamamız biraz zor olacak galiba. Yabancılar bizim son 10 yılda kat ettiğimiz yolu bizden çok daha iyi değerlendiriyor.

Mutfakta hijyen ciroları katlayacak

Mutfak üretiyorsunuz. Türkiye’nin yeme-içme sektörü de çok hareketli. Büyüme sürer mi?

Endüstriyel mutfak sektörü ülkemizde çok yeni, buna rağmen dünya markaları ile rekabet içindeyiz. Yeme- içme alışkanlıklarının değişmesi, artan sağlık ve hijyen bilinci bizim sektörde potansiyeli harekete geçirecek güçte görünüyor. 5–6 yılda cirolar 10’a katlanacak gibi görünüyor.

Mutfak kültüründe yeni trendler neler?

 Sağlık ve hijyen bilinci kendini gösteriyor, açık mutfaklar ve gıda güvenliği ana gündem maddelerimiz olacak. Açık mutfakların revaçta olmasının sebebini de misafirlere verilen güveni arttırmasına bağlıyoruz. Çünkü herhangi bir restoranda açık bir mutfaktan hizmet alıyorsanız yemeğinizin nasıl ve ne şartta piştiğini görüyor ve içiniz rahat bir yemek deneyimi yaşıyorsunuz.

Jale Özgentürk/Radikal