Merkez Bankası'ndan döviz itirafı..

Merkez Bankası (MB), 2017'nin ilk Enflasyon Raporu'nun içerisine, döviz kuru ve ithalat fiyatlarındaki artışların enflasyona etkilerini analiz eden bir çalışma ekledi. İthalat fiyatları ve döviz kurunun enflasyonu en fazla etkileyen kalemler arasında yer aldığı belirtilen çalışmada, bu iki etkendeki değişimin hem ithal girdi kullanımına bağlı olarak üretici fiyatlarına, hem de ithal tüketim malları fiyatları kanalıyla yurt içi tüketici fiyatlarına yansıdığı, zamların ağırlıklı olarak maliyet artışından kaynaklandığı bildirildi.

BENZİN HEMEN ETKİLENİYOR

Teknik çalışmaya göre, ithalat fiyatları ve döviz kurundaki ani yükselişler öncelikle temel mal fiyatlarını olumsuz etkiliyor. Bu grupta otomobil, televizyon ve cep telefonu gibi ağırlıklı olarak ithal ürünlerin yer alması nedeniyle bu etkinin normal olduğuna işaret ediliyor. Analiz sonuçlarına göre, temel malların fiyatları döviz kurundaki artıştan daha çabuk etkilenirken doğalgaz, benzin, motorin, LPG ve elektrik gibi enerji ürünleri, ithalat fiyatlarındaki artıştan etkileniyor, zamlar kaçınılmaz oluyor.

MB uzmanları, çalışmalarının sonucunda kurdaki artışın, en büyük maliyeti ücretler olan hizmetler sektörünü dahi yüzde 10'a varan oranlarda etkilediğini tespit etti. Hizmet sektöründe özellikle döviz kuruyla fiyatlanan oteller ve paket turlar ile yoğun ithal girdi kullanan bakım-onarım, dişçilik gibi hizmetlerde, gıda ürünlerinin ise genelinde kur ve ithal girdi kaynaklı zam baskısı oluştuğuna işaret edildi. Çalışmaya göre gıdada sıvı yağlar gibi ithal ürünler, kahve ve kakao gibi ithal girdi kullanılan ürünler ile kuru meyve ve yumurta gibi ihraç ürünlerde kur etkisi yoğun hissediliyor.

KUR ETKİSİ GENELE YAYILIYOR

Raporda, döviz kuru ve ithalat fiyatlarındaki değişimin gıda fiyatlarını etkilemesinin ilk etapta yadırganabileceği ancak ithal girdi kullanımı ve bazı ürünlerdeki ihracat potansiyeli dikkate alındığında bu etkinin anlamlı olduğu belirtildi. MB, kurun temel mal ve enerji fiyatlarının yanı sıra, hizmetler ve gıda sektörünü belirgin şekilde etkilemesinin, döviz kurunun fiyatları artırıcı etkisinin piyasanın geneline yayıldığını gösterdiğini ifade etti.

ASGARİ ÜCRETİ SUÇLADI

Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, 2016 yılı enflasyon hedefini tutturamadığı için yasa gereği hükümete mektup gönderip gerekçeyi anlattı. Çetinkaya, hükümet adına Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek'e gönderdiği mektupta, yüzde 5 hedeflenmesine karşın yüzde 8.53 olarak gerçekleşen 2016 yılı enflasyonundaki olağanüstü sapma için 3 neden sıraladı. Çetinkaya, enflasyon hedefindeki yüzde 70'i aşan sapmanın asgari ücrete yapılan yüzde 30'luk zam ile vergi zamları ve döviz kurundaki aşırı artışı gerekçe gösterdi.

Çetinkaya mektubunda, “Tütün ve alkollü içecekler ile akaryakıt ve otomobilde yapılan ÖTV ayarlamaları da enflasyonu olumsuz etkilemiştir. TL'deki değer kaybı ve döviz kurundaki yüksek oynaklık ise enflasyon üzerinde maliyet yönlü doğrudan etkilerinin yanında, beklenti ve genel fiyatlama davranışları kanalıyla da etkili olmuştur” dedi.

Erdoğan Süzer/Sözcü