Mali piyasalarda 50 milyar dolar hasar
Suruç'ta patlayan bombanın ardından mali piyasalarda 50 milyar dolar hasar oluştu. Reel sektörde daha kalıcı yaralar var.
30.07.2015 11:31
ABONE OL
Oğuz Karamuk'un yazısı
Barışı bozma faturası: 50 milyar $
Başkanlık hayali olmayınca çözüm sürecini bitirmenin faturası ağır oldu. Suruç'ta patlayan bombanın ardından mali piyasalarda 50 milyar dolar hasar oluştu. Reel sektörde daha kalıcı yaralar var.
Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan'ın dünkü açıklamaları, Türkiye tarihinde en az 17/25 Aralık yolsuzluk soruşturmaları kadar önemli bir itirafı gündeme getirdi. Hükümetin gayri resmi olarak 8, resmi olarak da 2 yıldır yürüttüğü Kürt sorununun çözümüne yönelik sürecin bitirilmesinin, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kişisel siyasi ikbaline yönelik nedenlerden kaynaklandığını öğrendik. Yalçın Akdoğan'ın sözleri, Sayın Erdoğan'ın çözüm sürecini baştan beri Türkiye topraklarına barış getirmesi için değil, kendisine oy getirmesi için kurgulamış olduğu yönündeki iddiaları doğru çıkardı.
20 Temmuz'da Suruç'ta 32 gencimizin ölmesiyle başlayan ve Erdoğan'ın önceki gün Çin'e giderken yaptığı “Çözüm süreci bitmiştir” sözleriyle de resmiyet kazanan yeni çatışma süreci şimdiden 50'ye yakın insanımızın hayatını yitirmesine neden oldu. Bunun kat kat üzerinde de yaralı var. Belki bunun yanında değeri ölçülecek bir durum değil. Ama PKK ile yeniden başlayan çatışmalar hem bugünkü hem de gelecek nesiller açısından büyük bedellere neden olacak bir ekonomik enkaz da bırakıyor.
Olayın ekonomik boyutunu birkaç rakamla özetleyelim.
KURDAN 56 MİLYAR ZARAR
20 Temmuz'da Suruç'taki bombanın patlamasının ardından dolar kuru 14 kuruş yükseldi. Bu, Türkiye'nin 400 milyar dolarlık döviz açığı üzerinden devlet, özel sektör ve vatandaşlar üzerine toplamda 56 milyar (katrilyon) liralık ek bir yük getirdi. Yani kişi başı borcumuz 750 TL arttı.
Suruç saldırılarından bu yana piyasa faizlerinde yaşanan yaklaşık 1.5 puanlık artış nedeniyle Hazine, tüketiciler ve şirketlere çıkan ek faiz yükü 10 milyar liraya yaklaşıyor.
BORSANIN DEĞERİ 158 MİLYAR TL ERİDİ
Buna ek olarak Borsa İstanbul'un piyasa değeri de 618 milyar liradan 548 milyar liraya indi. Borsadaki şirketlerin değeri 70 milyar lira eridi. Böylece kaba bir hesapla, Suruç saldırısından bu yana mali piyasalardaki hasarın 50 milyar dolar düzeyine ulaştığını söyleyebiliriz. Bu rakam Türkiye'nin milli gelirinin yüzde 10'una denk geliyor.
AVM'LER BOŞ, TURİST KAÇIYOR
Tabii bunlar mali piyasalarda kısa vadeli kayıplar. Daha ötesinde yeniden hortlayan terör tehdidi nedeniyle devletin savunma, özel sektörün güvenlik harcamalarındaki artışlar da bir maliyet unsuru. Ayrıca terörün tüketici güvenini etkilemesi, gerileyen tüketim, boşalan AVM'ler… İnşaattan sanayiye kadar birçok sektörde yavaşlamayı getirecek.
Diğer taraftan Rusya krizi nedeniyle zor günler yaşayan turizm sektörünü de unutmamalı. Tüm bunlar zaten çoktan zora giren yüzde 4'lük büyüme hedefini daha da zora sokuyor. Çatışmalar nedeniyle Türkiye'nin kredi notundaki indirim beklentisinin artması da işin bir başka olumsuz yanı.
Öte yandan barış sürecinin etkisiyle Doğu ve Güneydoğu'daki Organize Sanayi Bölgelerine yönelik yapılan milyarlarca dolarlık yatırımın ve 10 milyar dolara ulaşan bölgesel ihracatın da riske girdiğini hatırlatalım.
Özetle, zaten Cumhurbaşkanı olan Recep Tayyip Erdoğan'ın, 'Başkanlık' hayallerinin suya düşmesi nedeniyle yaptığı kişisel kaprisin Türkiye'ye getirdiği maliyetin tahminlerin çok ötesine uzandığı ortaya çıkıyor.
Meydan
Barışı bozma faturası: 50 milyar $
Başkanlık hayali olmayınca çözüm sürecini bitirmenin faturası ağır oldu. Suruç'ta patlayan bombanın ardından mali piyasalarda 50 milyar dolar hasar oluştu. Reel sektörde daha kalıcı yaralar var.
Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan'ın dünkü açıklamaları, Türkiye tarihinde en az 17/25 Aralık yolsuzluk soruşturmaları kadar önemli bir itirafı gündeme getirdi. Hükümetin gayri resmi olarak 8, resmi olarak da 2 yıldır yürüttüğü Kürt sorununun çözümüne yönelik sürecin bitirilmesinin, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kişisel siyasi ikbaline yönelik nedenlerden kaynaklandığını öğrendik. Yalçın Akdoğan'ın sözleri, Sayın Erdoğan'ın çözüm sürecini baştan beri Türkiye topraklarına barış getirmesi için değil, kendisine oy getirmesi için kurgulamış olduğu yönündeki iddiaları doğru çıkardı.
20 Temmuz'da Suruç'ta 32 gencimizin ölmesiyle başlayan ve Erdoğan'ın önceki gün Çin'e giderken yaptığı “Çözüm süreci bitmiştir” sözleriyle de resmiyet kazanan yeni çatışma süreci şimdiden 50'ye yakın insanımızın hayatını yitirmesine neden oldu. Bunun kat kat üzerinde de yaralı var. Belki bunun yanında değeri ölçülecek bir durum değil. Ama PKK ile yeniden başlayan çatışmalar hem bugünkü hem de gelecek nesiller açısından büyük bedellere neden olacak bir ekonomik enkaz da bırakıyor.
Olayın ekonomik boyutunu birkaç rakamla özetleyelim.
KURDAN 56 MİLYAR ZARAR
20 Temmuz'da Suruç'taki bombanın patlamasının ardından dolar kuru 14 kuruş yükseldi. Bu, Türkiye'nin 400 milyar dolarlık döviz açığı üzerinden devlet, özel sektör ve vatandaşlar üzerine toplamda 56 milyar (katrilyon) liralık ek bir yük getirdi. Yani kişi başı borcumuz 750 TL arttı.
Suruç saldırılarından bu yana piyasa faizlerinde yaşanan yaklaşık 1.5 puanlık artış nedeniyle Hazine, tüketiciler ve şirketlere çıkan ek faiz yükü 10 milyar liraya yaklaşıyor.
BORSANIN DEĞERİ 158 MİLYAR TL ERİDİ
Buna ek olarak Borsa İstanbul'un piyasa değeri de 618 milyar liradan 548 milyar liraya indi. Borsadaki şirketlerin değeri 70 milyar lira eridi. Böylece kaba bir hesapla, Suruç saldırısından bu yana mali piyasalardaki hasarın 50 milyar dolar düzeyine ulaştığını söyleyebiliriz. Bu rakam Türkiye'nin milli gelirinin yüzde 10'una denk geliyor.
AVM'LER BOŞ, TURİST KAÇIYOR
Tabii bunlar mali piyasalarda kısa vadeli kayıplar. Daha ötesinde yeniden hortlayan terör tehdidi nedeniyle devletin savunma, özel sektörün güvenlik harcamalarındaki artışlar da bir maliyet unsuru. Ayrıca terörün tüketici güvenini etkilemesi, gerileyen tüketim, boşalan AVM'ler… İnşaattan sanayiye kadar birçok sektörde yavaşlamayı getirecek.
Diğer taraftan Rusya krizi nedeniyle zor günler yaşayan turizm sektörünü de unutmamalı. Tüm bunlar zaten çoktan zora giren yüzde 4'lük büyüme hedefini daha da zora sokuyor. Çatışmalar nedeniyle Türkiye'nin kredi notundaki indirim beklentisinin artması da işin bir başka olumsuz yanı.
Öte yandan barış sürecinin etkisiyle Doğu ve Güneydoğu'daki Organize Sanayi Bölgelerine yönelik yapılan milyarlarca dolarlık yatırımın ve 10 milyar dolara ulaşan bölgesel ihracatın da riske girdiğini hatırlatalım.
Özetle, zaten Cumhurbaşkanı olan Recep Tayyip Erdoğan'ın, 'Başkanlık' hayallerinin suya düşmesi nedeniyle yaptığı kişisel kaprisin Türkiye'ye getirdiği maliyetin tahminlerin çok ötesine uzandığı ortaya çıkıyor.
Meydan
