Libya’ya döndü ilk ihaleyi aldı

Türkiye'nin endüstriyel inşaat ve enerjide global güçlerinden biri olan GAMA Holding, 1 milyar doları aşan cirosuyla alanında dünyanın ilk 10 şirketi arasına girmeye oynuyor.

 Endüstriyel inşaat ve enerjide global bir güç haline gelen GAMA Holding, vizyonunu alanında dünyanın ilk 10 şirketi arasında olmak olarak belirledi. CEO Hakan Özman, "Buna çok da uzak değiliz" diyor. Dünyanın pek çok bölgesinde dev projelere imza atan GAMA son olarak Libya'da 500 megawattlık bir santral projesi almış. Libya'dan 'geri dönün' çağrısı aldıklarını söyleyen Özman, bu noktada 'hakedişlerin ödenmesi' şartı getirdiklerini, ödemenin tamamlanmasının ardından ülkede iş yapmak için tekrar faaliyete geçtiklerini açıkladı. Özman, kalan ödemeler için bir konsey kurulacağını, önceliğin Türk şirketlere verileceği duyumunu aldıklarını paylaştı. Libya'da sıkıntılar yaşanmadan önce 3 bin kişilik bir ekiple ülkede olduklarını ancak şimdi sahada 40-50 çalışanları bulunduğunu anlatan Özman, "İşler yavaş yavaş açılıyor. 2 bin çalışana çok kısa bir sürede çıkarız. Libya'da 500 megawattlık yeni bir gaz santrali projesi aldık. Yeni santralle taşeronlar da gelecek ve çalışan sayısı daha da artacak. Elbette problemler var ama aşılacak.Fransızlar, İtalyanlar hep orada... Orası Arabistan gibi değil, Sicilya'nın kötüsü gibi... Libya açılacak diye düşünüyoruz" diyor.
 
Arap Baharı'nın sarstığı ülkelerin nereye gideceğini henüz görmediklerini, Mısır'ın iyi bir örnek olmadığını anlatan Özman, burada Libya'nın ayrıştığını vurguluyor. Özman, "Savaş esnasında gösterdiğimiz ilgi nedeniyle bize müteşekkirler, o nedenle bir avantajımız var" diyor.

 
Büyük hastane ve okul projeleri cezbediyor
 
GAMA Holdin bünyesinde bulunan GAMA Enerji şirketi, enerji yatırımlarına imza atıyor. General Electric ile yüzde 50-50 ortaklık söz konusu. Taahhüt grubu denilen GAMA Güç Sistemleri şirketi, anahtar teslimi santraller yapıyor. GAMA CEO'su, "Enerji üretim tesislerinde anahtar teslimi üretim yapabiliyoruz ve dünyada bu alanda ilk 3'te, Türkiye'de lideriz. Burada teknoloji  sağlayıcılarla iyi ilişkilerimiz var" bilgisi veriyor. Holding bünyesindeki GAMA Endüstri şirketi ise tüm endüstriyel tesislere imza atıyor. Hakan Özman, "Tüm dünyada bu alanda çok iyi bir ismimiz var" diyor.

GAMA Ticaret, Holding bünyesindeki diğer bir şirket. Çinli bir firmanın distribütörlüğü ile iş makinaları satıyor. Özman özellikle kentsel dönüşümün etkisi ile bu şirkette önlerinin açık olduğunu vurguluyor. GAMA Holding bünyesinde son dönemde güçlenen diğer bir şirket ise GAMA Gayrimenkul Yatırım Şirketi. Bu şirketle holding büyük gayrimenkul projelerine adım atıyor. İzmir Bayraklı'da yapılan hastane buna  önemli örneklerden. Özman, "Kiracı garantili işlerde büyüme kararı aldık. Okul ve üniversite kampüslerini düşünün, yatırım tutarları çok büyük binalar bunlar. Biz bu akıllı binaları yönetmeyi biliyoruz" diyor ve ekliyor: "Ama hiç bir zaman residance yapmayacağız."
 
Türkiye kurulu gücünün yarısı kadar proje yaptı
 
GAMA, şimdiye kadar yurtiçi ve yurtdışında yaklaşık 50 santralle toplam 22 bin 800 megawattlık enerji üretecek tesise imza attı. Özman, "Bu, kabaca Türkiye'nin kurulu gücünün yarısı" diyor. Rusya'da ve İrlanda'da ikişer dev santrale imza atmış şirket, Amerika kıtası dışında Japonya'ya kadar enerji santralleri inşa etmiş. GAMA, Letonya'da tamamladığı ve son olarak Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün ziyaret ettiği, ülkenin elektriğinin yüzde 18'ini sağlayacak santral ile de bu alandaki global iddiasını ortaya koyuyor. Soma, Afşin Elbistan gibi Türkiye'nin dev enerji santrallerine imza atan şirket, bir yandan inşa ediyor bir yandan da enerji şirketi ile sahip olduğu santrallerle üretim yapıyor. CEO Özman, "Şu anda brüt olarak 1600 megawatt enerji üretiyoruz Türkiye'de. En büyükler içindeyiz. Bizim oradaki avantajımız, ilk olmamız... O bilgi bizde" diyor.
 
Nükleer santral yapımı ile ilgilendiklerini anlatan Özman, Türkiye'de nükleerle ilgili açılan 4 ihalede de yabancı şirketlerle ortak konsorsiyumlar içinde teklif verdikleri bilgisini veriyor.

GAMA Holding CEO'su, "Şu anda devam eden süreçte pek çok şey yapıldı. Başlanacak deniyor. Bizim gördüğümüz Rus tarafında bir hareketlenme var. Geldiler süreçlerimize baktılar ve diyalog devam ediyor. Geçtiğimiz hafta arkadaşlarımız oradaydı" diyor. Bilindiği gibi Türkiye ile Rusya Federasyonu Hükümeti arasında Akkuyu sahasında nükleer güç santrilinin tesisi ve işletimine dair anlaşma, 4 ünite 1200 MWe VVER-1200 tipi nükleer santral kurulmasını öngörüyor.
 
Ortadoğu'da başlayacak milyar $'lık projeler var
 
Özman, önümüzdeki döneme umutla bakıyor: "Ben gidişatı iyi görüyorum. Yeteri kadar proje var. Planlar, düşünceler çok daha büyük. Ortadoğu'da yapımı devam eden milyarlarca dolarlık proje ortada dolaşıyor." Özman Avrupa'dan bir hareket beklemediklerini ancak Afrika'da hızlı bir gelişme olduğunu anlatıyor. "Biz güneyinden biraz çekiniyoruz ama kuzeyinde varız. Ortadoğu'da çok büyük yatırmlar bekliyoruz" şeklinde konuşuyor.
 
Yurtiçinin payı hızla yüzde 70'lere çıkacak
 
GAMA yurtdışında çok aktif ama odağı şimdilerde önemli ölçüde Türkiye'de... 2012'nin iyi yönetildiğini düşünüyor Özman, 2013 yılının daha iyi geçeceğini öngörüyor. "Konuşulan projelerden, bu projelerin konuşulma şeklinden bunu anlıyoruz" diyor. GAMA halen Kırıkkale'de milyar dolarlık bir yatırım yapıyor. 840 megawattlık bir gaz santrali bu. Santral önemli çünkü GAMA'nın hesaplarına göre 2016-2017'ye santral lazım. Hedef 2.5 yılda çalışıyor hale gelmesi. GAMA'ya göre 2015, Türkiye'de enerjinin çok ciddi seviyede azaldığı bir yıl olacak. Özman şöyle anlatıyor:

"Türkiye'nin enerji ihtiyacı var, nasıl söylerseniz söyleyin. Bir defa eskiler çalışıyor hala, biz yaptık onları da. Bunların yenilerini eklemek lazım. Balkanlar da dahil Avrupa'da hala kişi başına elektrik tüketiminde en düşükbiziz. Yepyeni bir jenerasyon var.  iPad çocukları elektrik kesilirse oka girerler. Ben bizim oğlanlardan biliyorum ipad'lerini şarj edemedeyecekleri bir dünyayı kabullenemezler. Geçen yıla kadar bizim işlerimizin yüzde 85-90'ı yurtdışındaydı. Geçen sene bir değişim oldu ve yurtiçi ağırlığı başladı. Marmaray projesi var. Gelip başlamamışları saymıyorum, bu yıl yüzde 80'ler civarında olur yurtdışı. Seneye Kırıkkale yatırımımız başlayacak, hastaneler başlayacak, elektrik santrali var. Yurtiçi, çok çabuk olarak yüzde 70'lere çıkacaktır 2014 yılı gibi... Taahhüt işinde böyle hızlı pazar değişimlerine GAMA olarak biz alışığız."

Irak GAMA'nın izlediği önemli pazarlardan bir diğeri. Güney Irak'ta dev enerji santralleri için ihaleler açılmış, GAMA şimdilerde bu ihalelerin sonuçlarını bekliyor. Özman, "Hepsine girdik o ihalelerin ve daha hiçbiri tamamlanmadı. Türkiye-Irak gerginliğinden dolayı beklemedeyiz ama bu gerginlik geçerse güney Irak'ta da işlerin çok açılacağını düşünüyoruz" diyor. Ülkede halen sürdürdükleri projelerden biri Kuzey Irak'ta. GAMA burada Korelilerle bir santral yapıyor. Özman, 600 megawattlık projenin 290 milyon dolarlık olduğunu, işi Kuzey Irak'ta petrol arayan Koreliler'den aldıklarını söylüyor.
 
Elinde halen 4.1 milyar dolarlık proje var
 
GAMA'nın sloganı, "uzmanlığı ile  değer yaratır". Hedef kârlı ve sürdürülebilirbir büyüme... "Şu anda elimizdeki proje bedeli 4.1 milyar dolar seviyesinde. 2012 cirosu 1 milyar TL'nin üzerinde olacak diye düşünüyoruz. 2013 hedefi geçen yılın üzerinde olmak" diyor Özman.
 
42 ortaklı GAMA yapısal dönüşüm geçiriyor
 
GAMA Holding'de son 1 yılda çok önemli bir yapısal dönüşüm yaşanıyor. GAMA mühendislerin kurduğu 42 ortaklı bir şirket, Türkiye'deki şirketlerden farklı bir yapısı var. Özman farkı şöyle anlatıyor: "Kurumsal yönetim çok önemli burada, bir konsensus sağlamanız gerekiyor. Geçen seneye gelene kadar kuranların hepsi zaten yönetenlerdi. O kolay bir sistemdi. Geçen yıl benim atanmamla birlikte kuranlar yöneten değil denetenler oldu. İcra bize bırakıldı. Benim babam ortak ama bizde ikinci jenerasyon konsepti benim dışımda yok. Ben Amerika'da tamamladığım eğitimim sonrasında Koç Holding'de çalışmaya başladım. Sonra kendi şirketimi kurmak için ayrıldım. O ara bana gel ihtiyacımız var bir süreliğine olsun çalış dediler, 20 yıldır buradayım. Ortakların, çalışanların çocukları doğru işlerde doğru insanlar olduğu sürece kapı hep açık. Ama hepsi yönetimde olacak diye birşey yok. Aile şirketinin kurumsallaşmasından biraz daha komplike bir süreç bu."
 
Halka arz ve ortaklıklarla büyüyecek
 
"Halka arza şirketlerden başlama niyetimiz var. Amacımız holdingi yatırım şirketi haline getirmek. Alttaki şirketlerde halka açıklığa, halka arza çok açığız. 2007 sonunda enerjide biliyorsunuz GE ile yüzde 50-50 ortaklığa imza attık. Şirketi 5 yılda 5 kat değerli hale getirdi bu başarılı ortaklık. Hem de çok şey öğrendik. Zaten biz de çok ortaklı olduğumuz için ortaklıkların değerine inanıyoruz, bu kültürümüzde var. Halka arz ve ortaklıklarla büyüyeceğiz. Enerji şirketimizde halka arz için çok ciddi bir çalışma var, gündemimizde. Ortaklık teklifleri de alıyoruz. Enerjide, altyapıda Türkiye'ye girmek için bekleyen Avrupalı ve ABD'li şirket çok. Çok büyük Avrupalı firmalar bakıyor, çünkü Avrupa'da yapacak birşey yok, tatil... Geriye kalan Afrika ve Türkiye'den doğusu. Burada kimlerle ortaklık yapacak, bu pazarı çok iyi bilen Türk firmalarla... Dolayısıyla bu alanda önemli hareketlilik yaşanacak diye düşünüyorum."
 
Taşı sıkıp suyunu çıkararak Ürdün'ü suya kavuşturacak
 
"Ürdün'deki su projesini yüzde 95 bitirmiş durumdayız. Disi Amman İçme Suyu Boru Hattı projesini yap işlet devret yöntemi ile gerçekleştiriyoruz. Çölde kayaların içinden suyu çekip 350 kilometrelik boru hattı ile, haftada bir içme suyu alabilen Amman'a taşıyoruz. Haziran ayında suyu vermeye başlayacağız. Projede birtakım güçlükler var ama pürüzlerin ortadan kalkması için herkes elbirliği ile çalışıyor."
 
Almanlar 'Biz uzun süredir dev  proje yapmadık' diyerek ortaklık istedi
 
"Türkiye eski Türkiye değil. Artık özel sektör büyük, devletin ağırlığı azaldı. Özel sektör önünü gördüğü sürece, ki enerjide büyük oranda görüyor, çok rahat yatırım yapıyor. Bizim yapamadığımız iş yok. 1.5 yıl önce Almanlar geldi, 'Sizinle işbirliği yapmak istiyoruz. Enerji tesisleri, endüstriel tesisler yapmak istiyoruz' dediler. Biz Almanya'ya gittik, dediler ki "Biz o kadar uzun süredir bu işleri yapmıyoruz ki, siz çok iyi biliyorsunuz, biz bilmiyoruz"... Onlar 60'lı yıllarda yapmış en son bu tip dev projeleri."

Özlem Ermiş Beyhan/Dünya