Krizden alınacak 11 ders

Financial Times gazetesinde yer alan bir analizde son küresel kriz Büyük Resesyon olarak yorumlanırken bu dönemden alınması gereken dersler 11 maddede özetlendi.

Daniel Yergin imzası ile yayımlanan analizde, piyasaların sihri konusunun artık daha az söz konusu olduğu belirtildi. Analizde, 1930 yılından beri yaşanılan en büyük krizin sona yaklaştığı belirtilirken kapitalizm, kendi varlığını sorguladı yorumu yapıldı. Yergin krizden ders alınması gerektiğini söyleyerek krizin ortaya çıkışını 11 maddede özetledi:

1 Yeterli ve yerinde düzenlemelerden ve kredi derecelendirme olanaklarından yoksun olan bir ekonomik ortamda düşük faiz oranlarının da yarattığı elverişli durum nedeniyle hesapsız şekilde ortaya çıkan aşırı kaldıraç etkisi, kendi büyüklüğü altında ezilen bir borç yapısı ortaya çıkardı.

2 Finansal enstrümanlarda yaşanan hızlı yenilikçilik, riski azaltmak yerine çok az kişinin tahmin ettiği şekilde arTtırdı.

3 Düzenlemelerin gölge bankacılık sektörünü kapsamadığı gibi karmaşık ve batmak için çok büyük olan sınır aşırı kurumlar için yetersiz olduğu ortaya çıktı.

4 Ev sahibi olmayı özendiren ve yönetim tarafından desteklenen Fannie Mae gibi kurumların yolunu açan politikalar, özel sektörün talancı ve aldatan borçlanma pratikleri ile abartılınca alt gelir grubuna yönelik sürdürülemez bir mortgage kredisi ortamı sağladı.

5 Yüksek borçluluk oranı, küresel tasarruflardaki aşırı bolluk ile ABD'yi patlamaya hazır bir gelişmekte olan ülke haline soktu.

6 Korku ve açgözlülük arasındaki denge, açgözlülük lehine risk hiçe sayılarak bozulmaya başladı.

7 Kolay kredi sağlanan ekonomik ortam konut, enerji ve diğer sektörlerde daha sonra sert şekilde patlayacak balonlara neden oldu.

8 Nasıl ki her hızlı artış, içinde kendinden sonra gelecek çöküşün tohumlarını taşırsa bir kuşağın yaşadığı en iyi küresel kriz de büyük bir çöküş için gerekli kibiri yarattı.

9 Küreselleşme, en belirginleri borcun sendikasyonunda ve küresel tedarik zincirinde görülen zayıf noktaların ortaya çıkmasına neden olarak, tıpkı transmisyon kemerinin tersi mantığında çalıştı ve çöküşün etkisini yeniden zincire geri getirdi.

10 Artan emtia fiyatları, özellikle petroldeki artış düşük gelir grubundakilerin sırtındaki yükü artTırdı.

11 Olaya kapitalizm tarafından bakanlar, gelinen bu durumu piyasa sisteminin kaderinde kriz gerçeği olduğunu gösterdiğinin kanıtı olarak gördü.