Kredi faizleri yüzde 18'lere çıktı, sürekli yukarı yönlü gidiş var

TL'nin dolar ve avro karşısındaki değer kaybı ve Kasım'da son 14 yılın rekoruu kıran enflasyon sonrası görünüm bozuldu. T.C. Merkez Bankası da geçen hafta aldığı kararla 50 baz puanlık faiz artışı yaptı.

Geçen yıl Ocak ayında kurların rekor kırmasının ardından aldığı bir dizi karar sonrası geç likidite penceresi adı verilen ve gecelik borç verme faizinden piyasayı fonlayan Merkez Bankası, böylece faiz üst sınırını yüzde 12.75'e çıkarmış oldu.

Oysa söz konusu faiz oranı geçen yılın Kasım ayında yüzde 10 seviyesinde bulunuyordu. Ocak, Mart, Nisan ve son olarak Aralık'ta yapılan faiz artırımlarıyla Merkez'in piyasayı fonlayabileceği en yüksek faiz oranı son bir yılda 275 baz puan artışla yüzde 12.75'e ulaştı.

YÜZDE 27.5 FAİZ ARTIŞI

Elbette faiz oranı burada belirlendi diye Merkez Bankası'nın bu orandan fonlama yapması gerekmiyor. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi döviz artışı ve enflasyondaki beklenmedik artış nedeniyle fiyat hareketlerinde görünüm bozulduğundan Merkez Bankası 22 Kasım'da 12.25 olan ağırlıklı ortalama fonlama faizini, faiz artışını yaptığının ertesi günü (15 Aralık 2017) yüzde 12.75'e çıkardı.

O günden sonra da bu seviyede tutmaya devam ediyor. Merkez Bankası'nın kullandığı bu faiz piyasa için bir nevi taban faizi demek. Yani kredi ve mevduat faizleri de aslında bu faizi baz alarak belirleniyor. Elbete tek başına belirleyici unsur değil. Eğer öyle olsaydı yüzde 20'yi aşan yıllık ticari kredi faizleri ile karşılaşmazdık. Bankacıların belirttiğine göre Merkez Bankası'nın fonlamasından başkaca unsurlar da kredi ve mevduat faizlerini etkiliyor.

KAMU BANKALARI BELİRLEYİCİ

Merkez Bankası'nın bu son faiz artışından sonra finans sektöründeki kaynaklarımızdan edindiğimiz bilgilere göre bankalar da faizleri yukarı çekmeye başladılar. Konuştuğumuz bir bankacı, "Geçen hafta itibarıyla mevduat faizi yüzde 14 seviyesindeydi. Kredi faizleri yüzde 18'lerde. Faizlerde sürekli yukarı yönlü gidiş var" dedi.

Şu anda bankalarda yüzde 1.10'un altında konut kredisi bulmak zor. Faizler aylık yüzde 1.11 ile yüzde 1.50 arasında değişiyor. Sektör kaynaklarının verdiği bilgilere göre, son dönemde kamu bankalarının da mevduat toplama yarışına girmiş olması diğer bankaları da mevduat faizlerini yükseltme yoluna itiyor. Merkez Bankası'nın faiz artıracağı son iki üç haftadır beklendiğinden zaten bankalar bununla paralel olarak 50 baz puan ve üstünde mevduat faizlerinde artışa gitti. Yıl sonu yaklaştığı için kredi tarafından da bilançolarda düzeltme amaçlı değişen oranlar bir artış söz konusu.

KONUTA KARŞI TEMKİNLİLER

Konuştuğumuz eski bir bankacı daha önceki dönemde başlatılan konut piyasası fonlaması devrinin artık kapandığını, bankaların özellikle konut için kredi verme konusunda biraz daha temkinli olduklarını ifade etti. Bankacı, kredilerin ödenmesinde yaşanan sorunlar nedeniyle bankaların ellerinde biriken gayrimenkullerinde bir sorun teşkil ettiğini belirtti.

Bir başka eski bankacı da faizlerdeki yükselişin biraz da psikolojik olduğunu öne sürerek, "Geçen bir banka şube müdür ile konuşurken 'faiz artmalı çünkü sıcak para gelmeli' deyince, ben de 'nakit sıkışıklığı mı var?' diye sordum. Olmadığını söyledi. O zaman neden faiz artmalı baskısı var. Bu biraz da bence psikolojik ama KGF ile yapılan kredi genişlemesiyle talep enflasyonu oluştuysa onu dengelemek lazım" görüşünü dile getirdi.

Recep Erçin/Aydınlık