Koç'la Sabancı arasındaki fark

Jale Özgentürk'ün yazısı

 "Oğlum sen sadece artiz gibi bir adam değilsin. Sanayici oğlu sanayicisin. Senin gücün birlik, dirlik ailenden. Yanında güçlü bir takımın var ailen."

Bu övgü dolu sözler 1901 yılında Ankara'nın Çoraklar semtinde doğan, 15 yaşında ticarete atılan Vehbi Koç'a ait. Gıptayla övdüğü kişi ise Kayseri'nin Akçaağaç köyünde 1933 yılında doğan Sakıp Sabancı.

Türkiye'nin 86 yıllık tarihinde uluslararası arenada söz sahibi haline gelen iki holding Koç ve Sabancı'nın kurucuları yaşadıkları süre içinde birbirleriyle hep rekabet içinde oldu. Her zaman Türkiye'nin en büyük şirketleri sıralamasında ilk sıraları paylaştılar. 30 Eylül 2009 tarihi itibari ile Koç'un aktif büyüklüğü 66.4 milyar lira olan cirosu 32.6 milyar lira. Sabancı'nın ise aktif büyüklüğü 104.8 milyar lira olan cirosu ise 14.5 milyar lira olarak gerçekleşti. yani aktif büyüklükte Sabancı, ciroda Koç ilk sırayı aldı. Son günlerde iki büyük grubun karşılaştırıldığı bir konu var. Aile üyelerinin hisse senedi satışları.
 
Sabancı'da satışın nedeni ayrılık

2009 yılı içinde Sabancı grubunda aile üyelerinin peşpeşe hisse satışlarının ardından son günlerde Koç Grubu'nda iki kardeş Ali ve Ömer Koç'un hisselerini satması farklı yorumlara neden oldu.

Önce bugünlere nerelerden gelindi, bir hatırlayalım.

Vehbi Koç'un Suna, Semahat ve Sevgi olmak üzere üç kızı, bir de oğlu oldu Rahmi Koç. Sabancı Grubu'nun temellerini atan Hacı Ömer Sabancı'nın ise 6 oğlu oldu. Şevket, Erol, Hacı, Sakıp, Özdemir ve İhsan Sabancı. Koç Grubu'nda yıllar önce Vehbi Bey'in başlattığı kurumsal yönetim ilkeleri doğrultusunda Vehbi Bey yaşarken yönetim Rahmi Koç'a geçti. Mustafa, Ali ve Ömer olmak üzere üç oğlu olan Rahmi Bey de 2984'te 60 yaşına gelince yönetimi en büyük oğlu Mustafa Koç'a devretti.

Sabancı'da ise dönüm noktası 2004 yılında Sakıp Bey'in ölümüyle oldu. 6 erkek kardeş ve çocuklarıyla 100'ün üzerinde hissedarın bulunduğu kalabalık bir aile haline gelen Sabancı'yı birarada tutan Sakıp Bey'in, ölümünden sonra Holding'in başına amcasının çok güvendiği Güler Sabancı geçti. Ancak aile yönetim konusunda anlaşamadı.

Sabancı Ailesi'nden 9 üye hisselerini satarak yeni yatırımlara yelken açtı. Şevket Sabancı ile oğlu Ali Sabancı ve kızı Emine Kamışlı, Hacı Sabancı'nın eşi Özcan ile kızı Demet ve oğlu Ömer Sabancı karar mekanizmasından uzaklaştığı için gruptan koptu. Yani Sabancı Grubu'nda hisse satışlarının nedeni ailenin bir anlaşma parçalanmasıydı.

Geçtiğimiz günlerde Koç Holding'te Ömer Koç 24.4 milyon adet hisseyi 92.8 milyon liraya, Ali Koç Arçelik'te 6.2 milyon adet hisseyi 26 milyon lira bedelle satınca işte Sabancı yaşananlar gündeme geldi. İki kardeş holdingde yaşanan bir sıkıntıdan mı yoksa yeni yatırımlar nedeniyle mi hisselerini sattı sorusu sorulmaya başlandı. biz de geçtiğimiz günlerde bu sorunun yanıtını Rahmi Koç'un "kitap kurdu" olarak tanımladığı oğlu Ömer Koç'tan öğrendik.
Başkanı olduğu Türk Eğitim Vakfı'nın toplantısında hisselerini sanat yatırımları için sattığını söyleyen Koç'un "Ancak tek neden bu değil" sözleri kendisinin yeni yatırımları olacağının habercisi.

Halası Sevgi Gönül'ün serveti ile birlikte Sadberk Hanım Müzesi`nin yönetimini miras alan Ömer Koç'un kütüphanesinde 4 bin 500'e yakın kitabı var. Aynı zamanda Yapı Kredi Sanat Yayınları'nın da yönetiminde olan Ömer Koç'un gözden kaçan başka bir görevi daha var. Enerji. Tüpraş'ta Yönetim Kurulu başkanlığı yapan ve Tüpraş ve Opet'in satın alınmasında önemli rolü oynayan Koç, grubun küresel bir şirket olmasını hedefliyor. Babası Rahmi Koç'un "yerinde duramaz" dediği oğlu Ali Koç ise hisse satışının nedenini resmi olarak açıklamadı. Ancak hisse satışlarının Sabancı Grubu ile benzemediği mesajını dolaylı da olsa verdi. Onun da Ayvalık Cunda'da satın aldığı Manastır ve tarihi eserlere yönelik yatırımları olduğunu biliyoruz.
 
İsterlerse kendileri şirket kurar

Yönetime geldiğinden beri enerji, dayanıklı tüketim, otomotiv ve finans sektörlerine odaklanma kararı alan, Koç Grubu'nda Mustafa Koç'un aile şirketlerine ilişkin yaptığı bir yorum aslında grubun ve hissedarlarının gelecekteki politikalarına ilişkin bir ışık tutuyor:

"Mümkün olduğu kadar daha çok profesyonellerin işin başında olmasını istiyoruz; en uygun pozisyona en iyi yöneticiyi getirmek. Amacımız şirket değerini en yüksek oranda tutmak. O bakımdan işin içine aile fertleri girince bu işi en iyi şekilde yapmanın zor olduğu kanaatine vardık. Onlar (aile üyeleri) istiyorlarsa kendi işlerini kurarlar, ama şirket içinde çalışmamaları gibi ortak bir prensip kararı var. "

Sonuç olarak Sabancı ailesi 100'lerle ifade edilen geniş bir hissedarlar topluluğundan oluşuyor. Koç ise henüz daha küçük bir aile. Dördüncü kuşak henüz yeni geliyor. Araştırmalara göre aile şirketleri Avrupa'da yüzde 25, Amerika'da ise yüzde 18 oranında üçüncü nesle kalabiliyor. Türkiye'nin yarattığı bu değerleri parçalamadan dünya ölçeğine taşıması.
  
EN SON ŞEVKET SABANCI HİSSE SATTI

Sabancı Ailesi'nden 9 üye, 12 Şubat 2009'da Akbank'ta sermayenin yüzde 8,37'sini, Sabancı Holding'de ise sermayenin yüzde 15,8'ini temsil eden hisselerin 10-20 yıllık bir sürede satışı için MKK'ya başvurmuştu.

Emine Kamışlı 53 milyon adet, Ali İsmail Sabancı 53 milyon adet, Can Köseoğlu 9.9 milyon adet, Kazım Köseoğlu 9.8 milyon adet, Şevket Sabancı 120.9 milyon adet, Zerrin Sabancı ise 38 milyon adet Sabancı Holding hissesini MKK'ya kaydettirmişti. Akbank'ta ise Ali İsmail Sabancı, Can Köseoğlu, Demet Çetindoğan, Emine Kamışlı, Kazım Köseoğlu, Ömer Sabancı, Özcan Sabancı, Şevket Sabancı ve Zerrin Sabancı toplam 251 milyon adet hissenin satışı için başvurmuştu. Sabancı Ailesi'nde, sakıp Sabancı'nın vefatının ardından Şevket Sabancı ile oğlu Ali Sabancı ve kızı Emine Kamışlı, Hacı Sabancı'nın eşi Özcan ile kızı Demet ve oğlu Ömer Sabancı karar mekanizmasından uzaklaşmıştı.
Ali Sabancı babasıyla Pegasus Havayolları'nı kurmuştu.

Emine Kamışlı 7 Ekim 2009 tarihinde Sabancı Holding hisselerinde 700 bin adet satış yaptı. Kamışlı'nın hisse başına 5.75 TL'den yaptığı satışın toplam tutarı 4 milyon 25 bin lira oldu. Bu satışın ardından Emine Kamışlı'nın Sabancı Holding'teki payı yüzde 2,947'den 2,910'a indi. Emine Kamışlı tarafından Standard Ünlü Menkul Değerler aracılığıyla yapılan açıklamada, Kamışlı ve birlikte hareket ettiği kişilerin elinde bulundurdukları hisse senetlerinin Sabancı Holding'in sermayesine oranının ise yüzde 15,02'den yüzde 14,9'a düştüğü bildirildi. Şevket Sabancı ise Sabancı Holding'de 500 bin adet hisse sattı.
 
 KOÇ GRUBU

* Koç'un aktif büyüklüğü 66.4 milyar lira cirosu 32.6 milyar lira.
* Koç Grubu 2002-2007 arasında Migros'u sattı. Yapı Kredi ve Tüpraş'ı satın aldı.
* Dünyanın en büyük 200 şirketi arasında. Çalışan sayısı 68 bin civarında.
* Koç Grubu'nun hisse senetleri borsada işlem gören 20 şirketi var.
 
SABANCI GRUBU

* Aktif büyüklüğü 104.8 milyar, cirosu ise 14.5 milyar lira.
* 10 yıllık planlarına göre gıda gibi bazı sektörlerden çıktı.
* Odaklandığı sektörler enerji, finans, perakende.
* Çalışan sayısı 55.000.

Referans