Karamehmet’e büyük piyango

Ekim 2009’dan beri merkezi hükümetle Kürt yönetimi arasındaki gelir paylaşımı anlaşmazlığı yüzünden duran Kuzey Irak petrolünün ihracı 1 Şubat’ta başlıyor. Bu durumdan en çok faydalanacak şirketler arasında Kuzey Irak’ta 6 petrol sahasında anlaşmaları olan işadamı Mehmet Emin Karamehmet’in Genel Enerji firması var

Yıllardır merkezi hükümet ile Kürt Bölgesel Yönetimi arasındaki anlaşmazlık nedeniyle bir muammaya dönüşen Kuzey Irak petrolünün dünya pazarlarına ihraç edilmesi konusunda önemli aşama kaydedildi. Petrolün varilinin 100 doları zorladığı günlerde gelen bu haberi duyuran ise Kürt Bölgesel Yönetimi Başbakanı Berham Salih oldu.

Salih, sosyal paylaşım sitesi Twitter’da yaptığı açıklamada, Irak Başbakanı Nuri El Maliki ile yaptıkları görüşmenin oldukça verimli geçtiğini belirtirken, “Kuzey Irak’tan petrol ihracını 1 Şubat’ta başlatma konusunda anlaştık. Petrol ve bütçeyle ilgili henüz çözülmemiş meselelerde uzlaşma sağladık” dedi.

Konuya yakın kaynaklar, Kürt Bölgesel Yönetimi Petrol Bakanı Aşti Havrami’nin konuyla ilgili resmi açıklamayı bugün yapabileceğini belirtti. İşadamı Mehmet Emin Karamehmet’e ait Çukurova Grubu’na bağlı Genel Enerji, Kuzey Irak’ta 6 sahada üretim paylaşım kontratında katılım hakkına sahip olduğu için petrol ihracatından en çok fayda sağlayacak şirketlerden. 
Kürt petrolünün uluslararası pazarlara açılması konusunda kısa süre önce bölgeye sürpriz ziyaret düzenleyen ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın da rol oynamış olabileceği belirtiliyor. Biden, Bağdat’taki temaslarının ardından Erbil’e geçmiş, burada Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Berham Salih ve Aşti Havrami ile bir araya gelmişti. Yapılan açıklamada Biden’ın Barzani ile baş başa görüşmesinde yer altı kaynakları konusunun da ele alındığı belirtilmişti.

2.6 milyon varil üretim

Merkezi hükümet ile Kuzey Irak’taki Kürt Bölgesel Yönetimi arasında ihraç edilecek petrolün gelirinin nasıl paylaşılacağı konusunda yıllardır anlaşmazlık vardı. Kürt Bölgesel Yönetimi’nin kısa bir süre için petrol ihracına 1 Haziran 2009 itibariyle izin verilmiş, ancak gelir paylaşımı konusunda pürüzler giderilemediği için aynı yıl ekim ayında durdurulmuştu.

Seçimlerin ardından 9 aydan fazla süre merkezi hükümetin kurulamaması da belirsizliği artırmıştı. Irak Petrol Bakanı Hüseyin el Şehristani, aralık ayı başında yaptığı bir açıklamada anlaşmazlıkların çözülmüş sayıldığını ve Kuzey Irak’tan ihraç edilecek petrolün üretimine 2011 yılında başlanabileceğini söylemişti.

Son bilgilere göre Kuzey Irak’ta ihraç edilecek petrolün günlük üretimi 150 bin varil seviyesinde. Irak’ın genelinde ise günlük üretim aralık itibariyle 2.6 milyon varil. Bunun yıl sonuna kadar 3 milyon varile çıkması hedefleniyor.

Merkezi hükümet, ülkedeki toplam petrol rezervinin ise 143 milyar varil civarında olduğunu açıklamıştı.

Kuzey Irak’taki rezervlerin ise 50-55 milyar varil civarında olduğu tahmin ediliyor.

6 petrol sahasında faaliyeti var

Karamehmet’e ait Çukurova Grubu çatısı altındaki Genel Enerji’nin, şu anda Kuzey Irak’ta 6 sahada üretim paylaşım kontratında katılım hakkı var. Bu durumda petrol ihracatı başladığında en çok fayda sağlayacak şirketlerden olan Genel Enerji, Tak Tak sahasında üretim hakkının yüzde 44’ünü, Tawke’dekinin yüzde 25’ini, Ber Bahr’dakinin yüzde 40’ını, Dohuk’takinin yüzde 40’ını, Miran’dakinin yüzde 25’ini ve Chia Surkh’dakinin yüzde 20’sini elinde bulunduruyor.
Ekim ayında Dohuk ve Miran’daki üretim paylaşım kontratının ve Tawke’deki katılım hakkının bir kısmının 175 milyon dolar bedelle UI Energy Corp.’a devri için anlaşma yapan Genel Enerji, gerekli izinlerin tamamlanmasını bekliyor. Bölgedeki yatırımcı şirketlerin yönetimden gelen açıklamaları yakın takibe aldığı ve onay resmen çıktığı anda ihracata başlamak için pozisyon aldıkları belirtiliyor.

Söz konusu sahalardan Tawke’nin günlük üretim kapasitesi günlük 70 bin varil. Genel Enerji’nin yüzde 55, DNO’nun yüzde 25 paya sahip olduğu bu sahanın boru hattıyla bağlantısı olduğu için ihracat izni çıktığı anda sevkiyata başlanabilir. Tak Tak sahasının ise boru hattıyla henüz bağlantısı tamamlanmadı. Buradan Genel Enerji hali hazırda günlük 30 bin varil üretim sağlıyor. Yani şirketin ilk etapta sağlayabileceği ham petrol miktarı günde 100 bin varili buluyor.

Kürt Yönetimi Petrol Bakanı Asti Havrami daha önce yaptığı bir açıklamada bölgeden petrol ihracatını 2011 sonuna kadar günde 200 bin varile çıkarabileceklerini söylemişti.

Melis Şenerdem/Milliyet