Karadut para basıyor: Almanya ve İsrail’den büyük talep var

Karadut para basıyor: Almanya ve İsrail’den büyük talep var

Karaduta artan ilgi girişimciler için kârlı bir iş fırsatı yarattı. Türkiye’de ilk kez karadut bahçeleri kuruluyor. Bir İspanyol şirketi Adıyaman’da dut suyu tesisi inşa ediyor. Almanya ve İsrail’den kurutulmuş duta büyük talep var…

Karadut para basıyor: Almanya ve İsrail’den büyük talep var
16px
24px
07.04.2017 12:56
ABONE OLgoogle

Ersan Çıplak'ın haberi

TARIM sektörü girişimciler için adeta fırsatlar vadisi. Bu alanda fark yaratanlar ile piyasada talep görecek ürünleri bulup ortaya çıkaranların kazançlı çıktığı bir dönemdeyiz. Örneğin, şimdiye kadar son derce sınırlı alanlarda yerel üreticilerin çabalarıyla yetiştirilen karaduta şu sıralar muazzam bir talep var. Gurme yazarların önerileri, beslenme uzmanlarının tavsiyeleri bu ürüne olan ilgiliyi artırdı. Sadece ülke içinden değil yurtdışından da bu ürüne yönelik talep var. Bu yıl ilk kez yurtdışından karadut talepleri gelmeye başladı. Özellikle Almanya’dan yoğun ilgi var.

Peki, ilk kez bu işe adım atmaya hazırlanan girişimciler nasıl bir yol izlemeli? İdeal bir bahçe nasıl ve nerelerde kurulabilir? Karadut bahçesi kurmanın maliyeti ne kadardır? İşte, detaylar…

BAKIMI KOLAY 

Ülkemizde her yıl 80 bin ton dut üretiliyor. Bunun sadece yüzde 2’si yani bin 600 tonu karadut. Bu nedenle adeta yok satıyor. Karadut üretimi son birkaç yılda hızla büyüyen talebi karşılayamayacak düzeyde. İşte bu gerçekten yola çıkan girişimciler şimdi birbiri ardına karadut bahçeleri kuruyorlar.

Bu alandaki ilk adım Mersin Silifke’de atılmıştı. Silifke’deki karadut bahçelerinden bu yıl ilk hasat yapıldı. Bölgedeki üreticilerden biri olan Musa Kavuştu, örtü altında yetiştirdiği erken hasat karadutu kilosu 20 TL’den büyükşehirlere göndermiş. Bölgede geçen yıla göre neredeyse bir ay önce olgunlaşan karadut üreticilerin yüzünü güldürmüş durumda. Karadutun diğer meyve türlerine göre bakımının daha kolay olduğuna dikkat çeken Kavuştu, gelir anlamında ürün veriminden de tatmin olduğunu söylüyor. Kavuştu, beş dönümlük arazisinde karadut bahçesi kurmuş. Bu bahçeden 25 ton karadut elde etmeyi hedefliyor. 

FİDAN BULAN ŞANSLI 

Akdeniz Bölgesi, erken hasat avantajına sahip olsa da dut Türkiye’nin her bölgesinde yetişiyor. Erzincan, Elazığ, Tunceli, Malatya, Gümüşhane, Balıkesir, Aydın, Yalova, Bursa, Bilecik, Tokat, Amasya, Çorum ve Kahramanmaraş dut yetiştiriciliğinde önemli merkezler arasında sayılıyor. Bu bölgelerde çok büyük miktarlarda dut yetiştiriliyor. Bu illerde henüz karadut bahçeleri kurulmuş değil. Henüz diyoruz çünkü Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nün elinde karadut fidanları kalmamış. Enstitünün satışa sunduğu karadut fidanlarının tamamı üreticiler tarafından satın alınmış. Yani buralarda da karadut bahçeleri kuruluyor. 

Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Meyve Bağ Bölümü Başkanı Ziraat Yüksek Mühendisi Dr. Salih Keskin, “Bölgemizdeki üreticilerin neredeyse tamamı beyaz dut yetiştiriyor. Son dönemde karaduta ilgilinin artması bölgemizdeki üreticileri de bu alana yatırım yapmaya yönlendirdi. Yakın zamana kadar para etmeyen dut şimdi ekonomik bir değer kazandı. Gıda üreticilerini yanı sıra yurtdışından da yoğun talep geliyor” diyor. 

Karadut fidanlarının satış fiyatı özelliklerine ve yaşına göre 10-30 TL arasında değişiyor. Uzmanlar 1-2 yaş arası fidanların en ideal olduğunu söylüyor. Ziraat mühendislerine göre, bu işe en az 10 dekarlık bir alanda başlanmalı. Hesaplara göre 10 dekarlık bir bahçeden 30 bin TL kazanabilirsiniz. 

BAHÇE KURMASI KOLAY

Peki, bir dut bahçesi nasıl kurulur? Bakanlığın “Bahçecilik – Dut Yetiştiriciliği” adıyla 2013’te yayınladığı kitap girişimciler için adeta bir rehber niteliğinde. Kitap ekolojik ve ekonomik şartlara uygun dut bahçesinin nasıl kurulabileceğini ayrıntılı olarak anlatıyor. İşte bazı bilgiler: Dut iklim ve toprak koşulları bakımından çok seçici olmadığından hemen her ilimizde rahatlıkla bahçesi kurulabilir. Ancak dut, daha çok sıcak ılıman ve bol güneşli bölgelerin bitkisidir. Ilıman iklimden subtropik iklime değişen farklı ekolojik şartlarda iyi gelişir. Optimum sıcaklık isteği 24–28 °C’dir. Diğer birçok bitkide olduğu gibi hava sıcaklığı 5–36°C arası bölgelerde gelişimlerini düzenli şekilde devam ettirir.

Yıllık yağış isteği 600- 2500 mm civarında. Yağışı az olan yerlerde sınırlı gelişim gösterir. Ancak fazla sulama yapraklardaki protein ve karbonhidrat içeriğini düşürür. Dut ağaçlarının ihtiyaç duyduğu su miktarı ağaçların bulunduğu bahçenin toprak yapısına göre değişir. Verimli topraklarda 10 gün aralıklarla, killi topraklarda ise 15 gün aralıklarla sulama ister. Yüzde 65–80 civarında bir atmosferik nem oranı, dutun yetişmesi için idealdir.

SEÇİCİ BİR BİTKİ DEĞİL

Karadutun gelişme ve yaprak kalitesi için güneş ışığı önemli bir faktör. Tropik alanlarda dut bir günde 9–13 saatlik ışıklanma ile yetişiyor. Deniz seviyesinden 1400 metre yüksekliğe kadar yetiştirilebiliyor. Ekstrem geç donlardan zarar gören dutun bir yıllık sürgünleri ve gözleri -20°C’ye kadar dayanabiliyor. 

Dut ağacı, en iyi tınlı, kumlu-tınlı ya da killi-tınlı topraklarda yetişiyor. Toprağın Ph değeri 6.5–7 olmalı. Özellikle dut ağacının dikildiği yerde, taban suyu toprak yüzeyine yakın olmamalı. Dut tuzlu topraklar hariç, toprak ve iklim koşulları bakımından seçici değil. Sığ topraklar tavsiye edilmiyor. Derin topraklarda iyi gelişme göstermekle beraber kireçli, kuru, kurak ve kumlu topraklar üzerinde de yetiştirmeye uygun. Diğer bir ifadeyle tuzluluğa duyarlı bir ürün. Tohum, çelik ve doku kültürü ile üretimi yapılıyor. Ancak en çok çelikle üretim yöntemi kullanılıyor. Erken ilkbaharda odun çeliği alınır. Eğer tohumla üretim yapılacaksa, tohumlar toplanır toplanmaz hemen veya çıplak olarak 4-12 haftalık soğuk depolamadan sonra ilkbaharda ekiliyor. Üretimde bunun yanında aşı da yaygın olarak kullanılıyor. Göz ve kalem aşıları yapılıyor. Daldırma ile sonbaharda üretilebiliyor. 

DİKİM VE HASAT 

Dikimden sonra genellikle, bir karadut bahçesinin ticari üretime geçme süresi yedi yıl olarak veriliyor. Bahçe yeri seçerken iklim şartları ve mikro klima etkileri dikkate alınmak zorunda. Bahçe yeri kışın son günlerinde veya erken ilkbaharda çok soğuk olmamalı. Çünkü çiçek veya genç meyveler dondan zarar görebilir. Dut ağaçlarının ilkbahar geç donlarına dayanımı şeftali, kiraz ve cevizden daha iyi elma ve vişneye göre daha az oluyor. Ancak, kış aylarında bahçe yeri yeterince soğuğa maruz kalarak normal meyve tutması ve büyümesi için gerekli olan soğuk ihtiyacını tam olarak temin etmesi gerekiyor. Genel olarak, kışın gerekli olan soğuklama ihtiyacı 7°C altında geçen soğuk saatlerin toplamı ile ölçülüp belirleniyor. Dut meyve veriminin Akdeniz’den Doğu Anadolu’ya kadar sorunsuz olduğu düşünülürse soğuklama ihtiyacının nispeten düşük olduğunu söylemek mümkün. Rüzgar çok nadiren karadut bahçelerinde risk oluşturuyor. Ancak, bazı yörelerde rüzgardan kaynaklanan nadiren de olsa dal kırılmaları olabiliyor. 

Hangi sistem belirlenmiş olursa olsun fidan dikimi genellikle sonbaharda yaprak dökümünden sonra veya ilkbaharda ağaçlar uyanmadan önceki tarihlerde yapılmalı. Fidan dikiminin kışı yumuşak geçen yerlerde sonbaharda, kışı sert geçen bölgelerde ise ilkbaharda yapılması uygun. Dikim mesafesi olarak 7x7 m olarak dekara 20 ağaç tavsiye ediliyor. Dut ağaçları diğer meyve türleri ile karşılaştırıldığında genellikle fazla gübrelemeye ihtiyaç duymaz. Hasat zamanı Türkiye’nin batısında haziran ayında 15–20 günlük meyve süreci yaşayan dut meyvesi, doğuda ağustos sonlarına kadar azalarak devam eder. 

10 dekarda 30 bin TL kazanç

Ticari anlamda dut yetiştiriciliği yapmak istiyorsanız en az 10 dekarlık bir alanda bahçe kurmanız öneriliyor. Bu alana 200 fidan dikebiliyor. Dut fidanları türüne göre 10-30 TL arasında satılıyor. Buna göre 10 dekarlık bir bahçe için en az 2 bin TL’lik fidan almanız gerekiyor. 

Hasat zamanı silkeme makinesi almanız öneriliyor. Bunların fiyatları bin 700 TL+KDV den başlıyor. 
İlk yıl ihtiyacınız olmasa dahi iler ki dönemlerde bir kurutma ünitesi, makinesi almanız gerekecek. Bunun maliyeti ise kapasitesine göre değişiyor. Örneğin, günlük 150-200 kg kurutma yapılabilecek bir makinenin fiyatı 11 bin dolar civarında. Bu makinelerin güneş enerjisi ile çalışabilen modelleri de var. Bunların fiyatı ise 13 bin dolardan başlıyor.

Ahmet ÖZEN / TUT Ziraat Odası Başkanı 
“100 bin dut fidanı dağıttık” 

Son dönemde özellikle çerezlik, kurutulmuş duta çok talep var. İlçemizde ve çevremizde dut yetiştiriciliği oldukça yaygın. Ancak gelen taleplere yetişmek için bu alana birbiri ardına yatırımcı girmeye başladı. Sadece bizim odamız geçen yıl 100 bin adet dut fidanı dağıttı. Bu rakam 250-300 adet bahçe yatırımı demek. Yatırımlar sadece bahçecilikle sınırlı değil. Odamız GAP İdaresi’nin desteğiyle pekmez üretim ve paketleme tesisi kurdu. İlk ürünlerimiz (pekmez ve çerezlik paketlenmiş dut) bu sezon “Tut İlçesi’nde Dut” markasıyla piyasaya sunulacak. 
Tüm bunların yanı sıra İspanya’dan bir yatırımcı ile birlikte bir tesis kurduk. Bu tesis Haziran 2017’de faaliyete geçecek. Burada dut suyundan bebek maması ve çocuklar için farklı ürünler üretilecek. Ayrıca Alman ve İsrailli firmalarla kuru dut ihracatı konusunda anlaşma imzalamak üzereyiz. 

Para Dergisi

E-Bülten Aboneliği
İş, Ekonomi ve Cemiyet hayatının özel gündemi Patronlar Dünyası'nda... Günlük E-Bülten'imize abone olun, Patronlar Dünyası ayrıcalıklarını yaşayın.
Patronlar Dünyası ile Bir Adım Önde