Kapatılan Başbakanlığın kasası boşaldı

AKP’nin her seçim döneminde iktidarı kaybetmemek için kamu kaynaklarını kullanma alışkanlığı 24 Haziran öncesinde görülmemiş boyutlara ulaştı. Yılın ilk altı ayındaki 46 milyarlık toplam açığın yarısından fazlası seçimin yapıldığı Haziran ayında gerçekleşti. Örtülü ödenek harcamaları 1.2 milyara ulaşırken, lağvedilen Başbakanlık’ın yıllık bütçe ödeneğinin tümüne yakını altı ayda tüketildi.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bütçe gerçekleşmelerine ilişkin açıklamalarına göre, 2017 Haziran’da 13.7 milyar TL açık veren bütçenin, 2018 Haziran açığı 25.6 milyar TL oldu. 2017 Haziran’da 12.5 milyar TL olan faiz dışı açık da bu ay 23.2 milyar TL’ye fırladı.

Gider gelirin üstünde

Cumhurbaşkanı ve genel seçimin yapıldığı 2018 yılı Haziran ayında bütçe gelirleri geçen yıla göre yüzde 17.3 oranında artarak 51.5 milyar TL olurken bütçe giderlerinde yüzde 33.8’lik artış yaşandı. Gider, 77.2 milyar TL’ye çıktı.

Hükümetin, “kömür, makarna yardımı” olarak simgeleşen yardımların yapıldığı kalemden harcamaları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44,1 oranında artarak 39.9 milyar oldu. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri adı altında 22 milyar 957 milyon TL transfer yapılırken işverenlerin sosyal güvenlik primi hissesi için de 1.1 milyar lira aktarıldı. Tarımsal destekleme adı altında 10 milyar 585 milyon TL olarak harcandı.

Geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında da harcamalardaki dikkati çekici artışlar yaşandığı görülüyor. Buna göre, 2018 yılı Ocak-Haziran döneminde sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22,6 oranında artarak 16 milyar 389 milyon TL oldu. Mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16,3 oranında artarak 30 milyar 713 milyon TL olarak gerçekleşti. 2018 yılı Ocak-Haziran döneminde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,5 oranında arttı ve 164 milyar 689 milyon TL’ye ulaştı.

Erdoğan’ın başkanlığında kurulan yeni sisteme geçiş nedeniyle kapatılan Başbakanlık’ın ödeneklerinin tamamına yakını da altı ayda harcandı.

Yıla 1.6 milyar liralık ödenekle başlayan ancak örtülü ödenek harcamalarının da yapıldığı bütçesinin yetmeyeceği anlaşıldığında 200 milyon lira daha aktarım yapılan Başbakanlık bütçesinden altı ayda yapılan harcama 1.3 milyar lira oldu.Cumhurbaşkanlığı’nın Haziran ayı harcamaları da bir önceki aya göre yüzde 100’ün üzerinde arttı. Ocak ayında 27 milyon lira harcanan Mayıs ayında 55 milyona çıkan harcamalar Haziran ayında 118 milyon liraya fırladı.

Örtülü ödenek 1.2 milyar

Başbakanlığın lağvedilmesi ile sadece Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kullanımına kalan örtülü ödenekten altı ayda yapılan harcama tutarı 1 milyarı aştı. İki ayrı kalemden yapılan harcamalar Haziran ayı sonunda 1.2 milyar lira olarak gerçekleşti. Haziran ayındaki 209 milyon liralık harcama 2018’in en yüksek ikinci harcaması oldu.

65 milyonluk tören harcaması

Yıla 1.5 milyonluk harcama ile başlayan temsil ve tanıtma giderleri altı ayın sonunda 65.5 milyon liraya fırladı. En yüksek harcama 18.6 milyon lira ile Haziran ayında yapıldı.

Müteahhitlere 5.6 milyar

AKP iktidarlarının dikkati çeken müteahhitlik harcamaları da yılın ilk yarısında 5.6 milyara ulaştı. Ocak ayında 328 milyon lira olan harcama tutarı Nisan ayında 1.5 milyara çıktı. Mayıs ve Haziran aylarında da müteahhitlere 1.3’er milyar lira aktarıldı

Nurcan Gökdemir/Birgün