Kanal İstanbul'dan geçiş için kim 180 bin dolar verir?
Erdoğan Yenikapı mitinginde Kanal İstanbul projesinden söz etti. AKP yandaşı basında da bu günlerde Kanal İstanbul'un yapılmasıyla gemi geçişinden yıllık 8 milyar dolar elde edileceği iddiası yineleniyor.
Kanal İstanbul, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın miting konuşmalarının vazgeçilmezlerinden. AKP yandaşı basın da Kanal İstanbul "güzellemesi" yapan haberlerin sıklığını artırdı. Yıllık gelirinin 8 milyar doları geçeceğinden, İstanbul'a "iki butik şehir" ekleneceğine bir dizi argüman dile getiriliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Yenikapı mitinginde Kanal İstanbul projesinden bahsetti. Panama ve Süveyş örnekleri verdi, "Panama'yı Panama yapan Panama Kanalı" dedi. AKP yanlısı basında da bugün Kanal İstanbul'un yıllık gelirinin 8 milyar doları geçeceğine ilişkin haberler yer aldı. Peki gerçekten böyle bir "potansiyeli" var mı Boğazların? İstanbul Boğazı dar olduğu için mi gemi sayısı artamıyor? Montrö Anlaşması İstanbul Boğazı için geçerliyken Kanal İstanbul nasıl dışında kalacak? Panama'da Süveyş'te geçiş ücretleri 180 bin dolar mı?
SÜVEYŞ'TEN VE PANAMA'DAN GEÇEN GEMİ SAYISI BOĞAZLAR'IN ÇOK ALTINDA
Süveyş Kanalı'nın yıllık gelir 5 milyar dolar civarında. Önemli bir mesafe avantajı ve yakıt tasarrufu sağlayan Süveyş Kanalı, tüm Akdeniz-Avrupa, Kuzey Afrika gemi trafiğini çekiyor. Avrupa-Asya ticaretinde önemli geçiş noktalarından biri. Yıllık geçen gemi sayısı sadece 18 bin ve Kanal İstanbul hayallerinde bu rakamlara rakam olarak bakmanın etkisi bulunuyor.
Süveyş Kanalı'ndan geçen gemilerin üçte biri konteyner gemileri, genel kargo gemileri de eklendiğinde bu oran yüzde 40'ı geçiyor. Konteyner gemilerinin taşıdığı yüklerin bileşiminin değeri ve navlunları, petrol taşıyan tankerler ya da hammadde taşıyan dökme yük gemilerine göre çok daha yüksek. Aynı zamanda hızlı teslimatın önemli olduğu mamul mal yük ağırlığını oluşturuyor. İstanbul ve Çanakkale Boğazlarından geçen gemi sayısı Süveyş Kanalı'nın üç katı olmasına rağmen ağırlık Rusya kaynaklı, ham petrol, akaryakıt taşıyan tankerlerden oluşuyor.
Panama Kanalı'ndan geçen gemi sayısı Süveyş Kanalı'ndan düşük, 12 bin civarında. Ancak benzer stratejik konum ve gemi kompozisyonu farklılıklar olmakla birlikte Panama için de geçerli.
MONTRÖ ANLAŞMASI'NA GELMEDEN...
2017 yılında Boğazlar'dan geçen gemi sayısı 43 bin civarındaydı. Gemilerin yüzde 40'ı petrol, akaryakıt, kimyasal taşıyan tankerler ve dökme yük gemilerinden oluşuyordu. Bu gemiler içinde konteyner gemilerinin oranı sadece yüzde 6 idi. Konteyner gemilerinin önemli bir bölümü de "feeder" denilen ana limanlardan Karadeniz limanlarına yük taşıyan gemiler. AKP'lilerin yıllık 8 milyar dolar gelir beklentisini Boğazlar'dan geçen mevcut gemi sayısına bölünce 180 bin dolarlık bir geçiş ücretine ulaşılıyor. Taşıdığı yükün değeri birkaç milyon dolar olan, taşıma başına da en fazla on binler mertebesinde dolar kazanan tankerlerin geçiş başına 180 bin dolar vermesi mümkün mü? Gemi ve yük kompozisyonunun Boğazlar'ın "yetersizliği" ile ilgili olduğunu söylemek de pek mümkün görünmüyor. Çünkü orta vadede Rusya'nın üretim ve dış ticaret yapısında yük bileşimini ve gemi trafiğini çok büyük ölçüde değiştirecek gelişmelerden söz etmek, en azından şu anki verilerle biraz güç.
Trafiğin niteliği Montrö Anlaşması delinebilir mi sorusuna ulaşmayı engelliyor. Tabii siyasi iktidarın başka planları, ek trafik yaratacak başka projeleri yoksa...
SOL
