Kamudan 10 şirkete 205 milyar dolarlık ihale!

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) uygulamalarına ilişkin gelişmelerin ele alındığı raporun Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından Mayıs ayının sonunda yayımlandığını bildirdi. Erdoğdu, altyapı yatırım ihtiyacı göz önünde bulundurulduğunda daha fazla yatırıma ihtiyaç olduğu ima edilen raporda, KÖİ projelerinin önemli bir yöntem olarak sunulduğunu kaydetti.

Türkiye’de Yap-İşlet-Devret (YİD), Yap-İşlet (Yİ), Yap-Kirala-Devret (YKD) ve İşletme Hakkı Devri (İHD) olmak üzere dört temel KÖİ modeli uygulandığını hatırlatan Erdoğdu, “1986 yılından 2018 sonuna kadar; 210 adedi işletmede, 32 adedi ise finansal kapanış ya da yapım aşamasında olmak üzere, toplam yatırım tutarı 63,8 milyar ABD Doları olan 242 KÖİ projesi uygulamaya konmuş” dedi.

 

“Raporda bu yatırımlara dair çeşitli ayrıntılara ve dünyadaki örneklere yer verilmiş. Ancak rapor yatırım tutarlarını dökerek projelere dair genel bilgiler iletirken KÖİ kaynaklı yükleri ve bunun yansımalarını örtüyor” diyen Erdoğdu, “KÖİ projeleri kamu hizmet/ürün satın alma, kiralama veya dolaylı garanti yöntemleriyle kur ve talep risklerine karşı koruma sağlanması nedeniyle kur ve talep riskini devlet üzerinde yoğunlaştırdı. Ayrıca KÖİ’ler bazı sermaye gruplarının palazlandırılması için kullanıldı. Türkiye’de en fazla KÖİ ihalesi alan 10 şirket toplamda 205 milyar dolarlık ihale aldı. Doğrudan AKP destekçisi olan üç sermaye grubunun aldığı KÖİ ihalelerinin bedeli, Dünya Bankasının KÖİ raporundaki verilere göre 130 milyar dolar seviyesinde” ifadelerini kullandı.

GELİRİN YÜZDE 2’Sİ KÖİ’LERE

Strateji Bütçe Başkanlığı verilerine göre, AKP döneminde KÖİ kapsamında yapılan yatırım miktarının 51,1 milyar dolar olduğuna dikkat çeken Erdoğdu, “Yatırım bedeli ve işletme hakkı devri bedelinin toplanmasıyla elde edilen sözleşme bedeli ise 126,8 milyar dolar. Ancak kamuya işletme hakkı olarak ödenecek rakam ve yatırım tutarı, verilen talep garantisi nedeniyle oluşan koşullu yükümlülükleri yansıtmıyor. Rakamlar çeşitli altyapı yatırımlarının gerçekleşmesi için devletin önümüzdeki yaklaşık 25 yılda elde edebileceği onlarca milyar dolar gelirden vazgeçtiğini de gösteriyor. Bu resmin tamamlayıcısı ise bütçeye KÖİ’lerin getirdiği yük. Bütçede çeşitli kalemler altına yedirilmiş olan harcamaları takip ettiğimizde köprü geçiş garantileri, şehir hastaneleri hizmet bedelleri ve şehir hastaneleri kira bedellerinin toplamına baktığımızda 2019’da 9,6 milyar TL ödenek rakamı görülüyor” şeklinde konuştu.

YAĞMA DÜZENİ YARATTILAR

Kamunun, bankaların ve reel sektörün aldığı dış borç için ödediği faizler toplamının 166 milyar doları aştığını ifade eden Erdoğdu son olarak şunları kaydetti:

“Türkiye’de bir yağma düzeni yarattılar. KÖİ mevzuatının dağınık olduğu ve çerçeve bir kanun gerekliliği resmi raporlarda ifade ediliyor. Özel sektörün bütün risklerini toplumsallaştıracak ve yandaş sermaye gruplarına kaynak aktaracak şekilde gerçekleşen işbirliklerine bir son verilmesi gerekiyor.”