İstanbul Mardin’i de engelliyor

UNESCO’nun İstanbul’u Dünya Mirası listesinden çıkartarak “Tehlike Altındaki Miras” listesine alma hazırlığının Türkiye’deki diğer “Dünya Mirası Adayları”nı da olumsuz etkilediği belirtildi.

Kısa adı ICOMOS olan ve UNESCO ile eşgüdüm içinde çalışan Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi’nin Türkiye Milli Komitesi Başkanı Prof. Dr. Nur Akın, özellikle Mardin, Edirne, Bergama, Bursa gibi Dünya Miras Listesi’ne girmeyi çoktan “hak etmiş” kentlerimizin, “İstanbul örneği” ileri sürülerek listeye alınmalarının ertelenebileceğini söyledi. UNESCO’nun Dünya Mirası Merkezi’ndeki değerlendirmeler, öncelikle tüm insanlık adına korunması gerekli kültürel değerlere ağırlık verilen bilimsel irdelemelerle yapılıyor. Buna göre dünyada belirlenmiş yaklaşık 800 sit ve anıtsal yapı, ilgili ülkelerin yine “insanlık adına verdikleri koruma sözleri”yle listede yer alabiliyor.

İstanbul’un bu listeden çıkartılması kararı ise Türkiye’nin UNESCO’ya vermiş olduğu “insanlık mirasını yaşatma sözü”nü yerine getirmediği anlamına geldiğinden, ülkemizden aynı listeye aday olan 25 sit, tarihi kent ve anıtsal yapı için de kararın olumsuz olabileceği kaygısı uzmanlar arasında yaygınlaşıyor. Nitekim UNESCO’nun da özellikle son 10 yıldır, liste kriterleri arasına “korumada isteklilik, kararlılık ve alan yönetimi güvencelerinin sağlanması” kuralını da eklediğini belirten ICOMOS Türkiye Milli Komitesi Başkanı Prof. Dr. Nur Akın, İstanbul’un Tehlike Altındaki Miras listesine alınması gerekçelerinin de bu kuraldaki eksikliklere dayandığını anımsatarak şunları söylüyor:

“Örneğin Mardin, gerek uygarlık değerleri, gerek kültürel zenginliği, gerekse anıtsal mimarisi ve tarihi kent dokusuyla Dünya Mirası listesinde rahatlıkla yer alabilecek kentimiz. Nitekim 4 yıl önceki başvurusu da kültürel çeşitliliğini yeterince belgelemediği için geri çevrilmişti. Şimdi yeni ve daha geniş kapsamlı bir dosya ile başvurmak üzereyken Türkiye’nin İstanbul’dan ötürü aldığı kırık nota takılabilecek; yani İstanbul’a gösterilen duyarsızlık yüzünden Mardin de hak ettiği unvandan yoksun kalacak...”

Benzer şekilde Edirne kentinin Mimar Sinan’ın dünyaca ünlü şaheseri Selimiye Camisi ile; Bergama’nın binlerce yıllık antik sağlık ve spor kenti olma özelliğiyle, birçok sitimiz de eşsiz tarihsel kimlik değerleriyle Dünya Mirası olmayı beklerken aynı talihsizliği yaşamak üzereler.

Savaş yaşamış gibi..

İstanbul için “uygun” görülen Tehlike Altındaki Miras listesinde ise örneğin Bağdat gibi “savaş yıkımı yaşayan” kentlerin çoğunlukta olması ise 3 imparatorluğa başkentlik yapmış bir kentin “savaş yaşamadığı halde bombalanmış gibi tahrip olduğu” mesajını veriyor.

Bu nedenle UNESCO’nun son kararı, İstanbul’u ve ülkemizi yönetenlerin tarihsel miras karşısındaki doruğa çıkan duyarsızlıklarını da belgeleyerek ülkemizin diğer adaylarının önünü tıkıyor...

Oktay Ekinci/Cumhuriyet