İşsizlik tırmanıyor, ekonomide canlanma belirtisi yok

İşsizlik tırmanıyor, ekonomide canlanma belirtisi yok

Ekonomide alınan önlemlerin sonuç vermemesiyle, güvensizliğin arttığı kaydedildi. Kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’nin notunu sürekli kırdığı hatırlatılan MMO araştırmasında Türkiye’nin risk priminin tüm yükselen ülkelerden ayrıştığına dikkat çekildi.

İşsizlik tırmanıyor, ekonomide canlanma belirtisi yok
16px
24px
25.08.2019 10:42
ABONE OLgoogle

Ekonomide canlanma belirtisi olmadığı, güvensizlik ve işsizliğin tırmanışta olduğu bildirildi. 2’nci çeyrekte de büyümenin negatif olacağı belirtildi.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın (MMO) her ay hazırladığı “sanayinin sorunları” raporunda ağustos ayının konusu, “ekonomide güven sorununa ve daralan ekonominin yol açtığı işsizlikteki tırmanış” oldu.

TÜİK, Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı, IMF verileri kullanılarak yapılan analizde, ekonomide alınan önlemlerin sonuç vermemesinin ardında iç ve dış aktörlerin rejime olan güvensizliğinin ana etken olduğu belirtildi. Güven endekslerinin hep aşağı yönlü seyrettiği, kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’nin notunu sürekli kırdığını hatırlatan araştırmada Türkiye’nin risk priminin tüm yükselen ülkelerden ayrıştığına da dikkat çekildi. 

Yerel seçim dönemlerinde izlenen popülist politikalarla Hazine açıklarının alarm verici boyutlara geldiği ve borçlanmada yasa limitlerinin aşıldığına da dikkat çekilen analizde şu görüşlere yer verildi:

Faizleri indirme, dövizin çıkışını frenleme hedeflerine yoğunlaşarak krizi yönetmeyi, bunu da Merkez Bankası üstünden yapmayı deniyor. Ne var ki, tüm bu çabalar bir canlanma belirtisi yaratmadı. Ak Parti krizi yönetmek için son bir yılda aldığı önlemlerden sonuç alınamamasında “güven sorunu” ana etken oldu. Hem tüketici hem sektörel güven endekslerinde gözlendiği gibi, “güven” sorunu iniş halindedir. Güvensizliğin bir diğer göstergesi, hem gerçek hem tüzel kişilerin mevduatlarını yüzde 52 dolayında döviz olarak tutmak istemeleri ve TL’ye dönüş eğiliminin çok güçsüz kalışıdır. İç aktörlerdeki bu güvensizlik dış aktörler için de geçerli. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları S/P, Moody’s ve Fitch, Türkiye’nin notunu 2019 ortalarında hep birlikte indirip kredi verilemez seviyesine çektiler.

RİSK PRİMİ

Dış güvensizliğin bir başka tezahürü kısa adı CDS olan ülke risk priminde de gözlenebiliyor. Türkiye CDS’i 400’ler basamağına sıçrarken, en yakınındaki Güney Afrika’nın CDS’ini bir kattan fazla geçmiştir.

KÜÇÜLME

Öncü göstergeler, 2 Eylül’de TÜİK tarafından açıklanacak olan 2019 İkinci Çeyrek GSYH’nin yine negatif geleceğini ve 2018 ikinci çeyreğine göre en az yüzde 2 ila yüzde 3 arasında küçülme yaşanmış olabileceği ihtimalini güçlendirdi.

Sanayi Üretimi Endeksi (SÜE) verileri mercek altına alındığında, imalat sanayiindeki gerilemenin geniş anlamda “sanayi”deki yüzde 3 daralmayı yarım puan daha geçtiği görülüyor.

2019 ikinci çeyreğinde imalat sanayisindeki yüzde 3,5’lik düşüş, alt sektörlere göre analiz edildiğinde, bir önceki çeyrekte görüldüğü gibi, inşaatın sanayideki uzantısı olan alt dallarda çöküş öne çıkıyor. Yine inşaatla ilgili ağaç işleme sanayiinde yüzde 16 ve demir-çelik sektörünü içeren ana metal sanayiinde yüzde 12’ye yaklaşan gerileme dikkatleri çekiyor.

İŞSİZLİK TIRMANIYOR

Ekonomide toparlanma geciktikçe, işsizlik de tırmanıyor. TÜİK’in açıkladığı Mayıs 2019 dönemi verilerine göre, mevsimsel etkilerden arındırıldığında gerçekte işsizlik tırmanışta ve TÜİK’e göre bu oran Mayıs döneminde yüzde 14’ü bulurken tarım dışında yüzde 16,3’e kadar çıktı. Son bir yılda mevsimsel etkilerden arınmış olarak, işsiz sayısı 4,5 milyonu geçerken, 1,1 milyon artan işsiz sayısının 870 bini işini kaybedenlerden oluştu.

CARİ DENGE

Cari denge 2018’in ilk yarısında 31 milyar dolar açık vermişken, küçülme ile birlikte 2019’un ilk yarısında açık 3,3 milyar dolayına geriledi. Bu açığın 1,8 milyar doları yabancı kaynak girişi ile finanse edildi. 2019’un ilk yarısında yabancı kaynak girişi, 2018’in ilk yarısında girenin yüzde 13’üne kadar geriledi.

BÜTÇE AÇIĞI

2019’da bütçe açığı yüzde 2,5’i rahatlıkla bulacak gibi gözüküyor. Özellikle faiz dışarıda bırakılarak bakılan bütçe dengesinin (Faiz dışı denge) 16 yıldır ilk kez açık vermesi, dikkat çekicidir. Bütçe açığının daha da büyümesini önlemek için, vergiler yetersiz kalınca, bir kerelik gelirlere başvuruluyor. Bütçe nakit dengesi oldukça bozuldu, nakit açık 74 milyar liraya yaklaştı. Faiz dışı denge de bozuk. Faiz dışı açık 20 milyar lira civarında bulunuyor.

BORÇLANMA LİMİTİ AŞILDI

Hazine, bu açığı kapatmak için yoğun bir borçlanmaya girişti. İlk 7 ayda 98 milyar TL’ye yakın yeni nakit borç aldı. 2019 yılı Bütçe Kanunu, Hazine’ye 90,4 milyar lira yeni borçlanma hakkı vermişti. Yaklaşık 98 milyar lira borçlanma ile bu limit aşıldı. Bundan sonraki borçlanma, ödediğinden daha fazla borçlanma, 4749 sayılı Kamu Borç Yönetimi Kanununa aykırı hareket etmek anlamına geliyor.

E-Bülten Aboneliği
İş, Ekonomi ve Cemiyet hayatının özel gündemi Patronlar Dünyası'nda... Günlük E-Bülten'imize abone olun, Patronlar Dünyası ayrıcalıklarını yaşayın.
Patronlar Dünyası ile Bir Adım Önde