İş garantili süper meslekler
Uzun sınav maratonunun bitmek üzere. Uzmanlar öğrencileri meslek seçerken dikkat etmeleri gereken hususlar konusunda uyarıyor:
10.07.2015 15:22
ABONE OL
Ezgi Güler'in haberi
Uzun sınav maratonunun bitmek üzere. Uzmanlar öğrencileri meslek seçerken dikkat etmeleri gereken hususlar konusunda uyarıyor: Mutlu olacağınız mesleği seçin, kalbinizin sesini dinleyin, illa mühendislik demeyin… İşte, uzmanların üniversite seçimi yapan öğrencilere önerileri ve geleceğin mesleklerine ilişkin uyarıları…
YGS ve LYS sınav sonuçlarının açıklanması ile birlikte heyecanlı bekleyiş sona erdi. Şimdilerde 1 milyonu aşkın öğrenci tüm yaşamlarını etkileyecek mesleki seçimlerini yapmak üzere karar aşamasında. Geçen yıl 778 bin olarak açıklanan kontenjanlar, bu yıl 800 bine yükseldi. Tercihler 6 Temmuz’da başlayıp 14 Temmuz’da sona erecek. Yani 800 bin kişi bu iki hafta içinde istikbalinin yolunu çizmek üzere harekete geçecek. Oldukça zor ve heyecanlı bir süreç, zira adaylar bu seçimle hayatlarının geri kalanının nasıl geçeceğini belirleyecek. Ancak bildiğiniz gibi ülkemizde meslek seçimi çok bilinçli bir şekilde değil, genellikle elde edilen puan türüne göre rastgele yapılıyor. Bu, herkes için geçerli olmasa da Türkiye’de genel durum bu. ÖSYM istatistiklerine göre, gençlerin yüzde 35’i hatalı tercih yapıyor, ilk iki binde olan öğrencinin yüzde 61’i bile, “Kazandığım bölüm bana uygun değil” diyor.
DOĞRU MESLEK SEÇİMİ ÖNEMLİ
Peki amaç sadece bir bölüme yerleşmek mi? Elbette değil. Başarılı bir kariyer, doğru meslek seçimi ile başlıyor. Şu günlerde meslek seçimi heyecanını yaşayan adaylar, hayallerindeki mesleklerle iş garantisi olan trend meslekler arasında bir seçim yapmak zorunda kalacak. Bu zor seçim öncesinde öğrencilere bir nebze olsun rehberlik etmek istedik ve bu süreçte öğrencilerin kendilerine sorması gereken soruları uzmanlara sorduk. İş dünyasının önde gelen iş ve kariyer koçlarından öğrenciler için tavsiyeler aldık, fütüristlere geleceğin süper mesleklerini sorduk ve önde gelen ‘head hunter’ ve İK danışmanlarından gençlerin kariyer yolunda kendilerini nasıl donatması gerektiğini öğrendik.
Görüşlerinden faydalandığımız uzmanlar, elbette öğrencilere kendi yeteneklerine ve kişisel istek ve eğilimlerine göre tercih yapmalarını salık veriyor; ancak işsizliğin bu denli kronik hale geldiği dünyada eğitim alacakları süreçte kendilerini donatarak global bir vizyon inşa etmeleri gerektiği uyarısını da yapıyor.
“İLLA MÜHENDİSLİK OLMASIN”
Towers Watson Türkiye Genel Müdürü Süha Alıcı’ya göre, öğrenciler çok erken bir dönemde bu önemli kararı almak zorunda kalıyorlar ve ne yazık ki bu dönemde birçoğu da yalnız kalıyor. “Bu dönemde bir öğrencinin en büyük şansı ebeveynleri ile iyi iletişim kurabilmesidir. Ebeveynlerin bu süreçteki etkileri yadsınamaz ancak ne yazık ki her aile de evladı için en iyi geleceği sınırlı ölçüde kestirebiliyor” diyen Alıcı, bilindik üretim ve ticaret gibi endüstrilerin önemini yitirdiğini artık dünyanın bilgi ekonomisi ile yönetildiğini ve iş hayatında başarının, illa ki mühendislik gibi yerleşmiş beklentilerle dolu mesleki eğitimleri almakla değil, daha ziyade kişisel yetkinlikler ve motivasyonlara uygun bir meslek seçimi ile geldiğine inanıyor.
Öğrencilere hayatta yapmaktan zevk aldıkları, kendilerini iyi hissettikleri şeyleri düşünmelerini ve ebeveynlerinin yönlendirmelerine de dikkat etmelerini öneren Alıcı, tercihlerini puandan bir ölçüde bağımsız ilgi ve yetkinlikleri yönünde yapmalarını tavsiye ediyor. “Çıkmaza düştüklerini hissediyorlarsa da belki ilgilendikleri meslekteki bireyler ile konuşmanın, olanakları varsa işyerlerine geziler yapmanın ve değerlendirmede bulunmanın çok faydasını göreceklerini düşünüyorum” diyen Alıcı, meslekten ziyade yetkinliklerin önem arz ettiğini vurguluyor.
İş hayatında küresel ölçekte yetkinlik anlamında bir arz talep dengesizliği yaşanırken iş hayatında kritik düşünme, sorgulama, sistemsel anlayış, yaratıcılık, problem çözme, girişimcilik, liderlik gibi ihtiyaç duyulan bazı kritik yetkinlikler genç işgücünde beklenen düzeyde mevcut değil. “Seçim yapacak gençler için kritik olacak konu, bu yetkinlikleri nasıl geliştirecekleri ve kendilerinde mevcut olduğuna inandıkları yetkinlikleri hangi mesleklerde katma değere çevirebileceklerini keşfetmektir” diyen Alıcı, iş hayatında gelecekte en ihtiyaç duyulacak yetkinlikleri, teknolojiye yatkınlık, çevik ve hızlı düşünme, kişisel iletişim yetenekleri ile uluslararası farklı sosyokültürel ortamlarda etkin çalışabilme olarak sıralıyor.
“KALBİNİZİN SESİNİ DİNLEYİN”
Başarılı bir iş hayatı için motivasyon çok önemli. Sevdiğimiz şeyleri yaparken daha iyi gelişir ve daha başarılı oluruz. Üniversite ve meslek tercihinde yaptığımız seçimler bizi profesyonel hayatımız boyunca takip eder. Korn Ferry Genel Müdürü Nilgün Langenberg’e göre, hayat boyu profesyonel mutluluk için adaylar kalbinin sesini dinleyip ve yeteneklerini belirleyip, gerçekten yapmaktan hoşlandıkları alanlara yönelmeli.
“Sizce geleceğin iş garantili süper meslekleri neler olacak?” diye sorduğumuz Langenberg, belli bir meslekten ziyade yükselen ve yükselişini sürdüren alanlara odaklanılmasını salık veriyor. “Çok hızlı büyüyen bilişim sistemleri, teknoloji ve telekomünikasyon sektörlerinde nitelikli çalışan ihtiyacı da hızla artıyor. E-ticaret, digital uygulamalar, sosyal medya ile ilgili uzmanlıklar genç iş gücü için önemli meslek seçenekleri olacaktır” diyen Langenberg, özellikle yenilenebilir enerji alanında uzman mühendislerin, satış ve pazarlama uzmanları da aranan çalışanlar arasında olacağını öngörüyor. Bu doğrultuda da Ar-Ge’nin, inovasyonun ve kaliteli üretimin çok önemli olduğu bilişim sistemleri, teknoloji, telekomünikasyon sektörlerinin parlayan yıldızlar olacağını düşünüyor. “Enerji, sağlık, perakende ve gıda da her zaman artan ihtiyaçlar doğrultusunda önemli sektörler olmaya devam edecek” diye ekleyen Langenberg, üniversiteye girdikten sonra da öğrencilere iş hayatını tanımaya, nerede başarılı olacaklarını düşünmeye ve test etmeye başlamaları gerektiğini öğütlüyor. “Motivasyonumuzun en fazla olduğu ve güçlü yönlerimizi öne çıkaran kariyer seçimleri yapmamız lazım” diyen Langenberg, “Mutlaka en az bir, mümkünse daha fazla yabancı dile çok iyi hakim olmalı ve dünyayı farklı kanallar aracılığı ile takip etmeliler” diye ekliyor.
“MESLEK ERBABIYLA İLETİŞİM KURUN”
Meslek seçimi için çok iyi bir araştırma yapmaktan geçiyor. Bu kapsamda uzmanların en önemli uyarısı ise o mesleği yapan kişilerle doğrudan iletişime geçilmesi. Tercih edilen meslekle ilgili kariyerin değişik aşamalarında olan farklı kişilerle görüşme yapmanın önemine dikkat çeken PwC Türkiye Sorumlusu Kıdemli Ortağı Haluk Yalçın, “Mesleğinde ileri seviyelere gelmiş kişilerden bilgi alırken mesleğinin ilk senelerini yaşayan kişilerden farklı perspektifleri almak da faydalı olacaktır” diyor.
Hepimizin yakından takip ettiği global trendler, geleceğe yön verecek garantili meslekleri de belirleyecek. Bu anlamda özellikle küresel ısınma, doğal kaynaklara erişim, teknolojik ilerleme, şehirleşme gibi yaşam için çok önemli olacağına inandığımız trendlerin meslek seçimlerinde çok önemli yeri olacak. “Özellikle mühendislik, tarım, sağlık ve danışmanlık gibi alanlar ön planda olacaktır. Bu alanlarda teknolojik gelişmelerin ve fütürist bakış açılarının hakim olacağı düşünülürse, farklı alanlarda uzmanlaşacak mühendisler, danışmanlar ve sağlık personeli için yüksek istihdam olanakları söz konusu olacaktır” diyen Yalçın, küresel trendlere bakıldığında tüm sektörlerde işletme yönetiminde güvenilir danışmanlara daha da fazla ihtiyaç olacağını ekliyor. Yalçın’a göre, sektörlerin sürdürülebilir kalkınması için her zaman var olan denetim ve danışmanlık faaliyetleri daha da önem kazanacak bu anlamda kaliteli iş gücüne ihtiyaç duyulacak.
“ENVARTERLERDEN FAYDALANIN”
Gençlere denemeye açık olmalarını ve kendileriyle ilgili önyargılarını yok etmelerini salık veren Motiva Eğitim ve Koçluk Hizmetleri Kurucusu Yönetici Koçu Gamze Bayraktaroğlu, tercih sürecinde, “Yaşamımın genelinde hangi faaliyetler esnasında kendimi gerçekten çok istekli buluyorum? Hangi başarılarım beni daha fazla mutlu ediyor? Yaşamda olmazsa olmaz değerlerim ne? Nelerden vazgeçemem?” gibi soruların mutlaka sorulması gerektiğine inanıyor. Yine tercih sürecinde hata payını en aza indirgemek için gençlere güvenilir kariyer uyumunu ölçen envanterlerden faydalanmalarını öğütleyen Bayraktaroğlu, bu süreçte çevreden aldıkları geribildirimlere de kulak vermenin önemine işaret ediyor.
“Sizce geleceğin iş garantili süper meslekleri neler olacak?” diye sorduğumuz Bayraktaroğlu, özellikle sağlık ve bilişim sektöründeki meslekleri işaret ediyor. Artan ve yaşlanan nüfus ve sağlık hizmet alanlarının genişlemesi nedeniyle bu sektördeki yöneticiliğinin yükselişe geçeceğini savunuyor. Teknoloji geliştikçe buradaki devinim değişim hızını artıyor ve yetkin insan gücüne ihtiyaç duyuluyor. Hızlı yaşam temposunun yıprattığı beden ve ruhların iyileştirilmesi çok önemli bir ihtiyaç olarak büyüyor. Bayraktaroğlu’na göre, insanın anlam arayışına destek verecek meslekler öne çıkacak ve kurumların bünyesinde diyetisyen, terapist ve koçlar artacak.
Bayraktaroğlu’na göre, bugün çok daha az zamanda ve sembolle, çok daha fazla mesaj vermek zorundayız. Bunun için diline ve iletişim tekniklerine hakimiyet önem kazanıyor ve pazarlamada içerik sağlayıcılığı giderek önem kazanıyor. En pahalı mücevherlerinizde bile çiplerle dolaşacağımız gelecekte, teknolojinin günlük yaşamı desteklediği alanlarda üretim, satış, pazarlama daha da öne çıkacak. İnternette ulusal ve uluslararası hukuksal anlaşmazlıklara yönelik meslekler de yükselişe geçecek. İnternette ticaretin artması anlaşmazlık olasılığını da artırırken bu konuda danışmanlıkları öne çıkaracak.
“MESLEK DEĞİL UZMANLIK”
Yaşadığımız çağda müthiş bir değişim, dönüşüm var. Çok kısa sürede yeni icatlarla, buluşlarla her şey temelinden değişebilir. “Geleceğin garantili işi, süper gibi tanımlamaların geçerli olamayacağı bir çağdayız. Bilinen meslekler, bölümler şimdiye kadar olduğu gibi kalıcı değil. Önemli olan alanlar ve beceriler. Gençler bunları netleştirmeye odaklanmalı. Ondan sonra okul, bölüm seçimine bakmalı” diyen Fütürist Ufuk Tarhan 5-10-15 yıl içinde yüzlerce, binlerce yepyeni alan ve ilgili sayısız uzmanlık, beceri ve yetkinliğin gelişeceğini, özellikle nano ve genetiğin her şeyin merkezinde olacağını belirtiyor.
Gelecekte genel meslek tanımlamalarının yeterli olmayacağını ve kişilerin örneğin hangi konuda uzman mühendis olduğu, hangi tür işletmeci, neyin uzmanı bir finansçı, neyin sosyoloğu gibi detayların önemli olacağını söylüyor. Süper meslek tanımından kaçınan Tarhan, altın değerinde becerileri şöyle sıralıyor: Kod yazmak, analitik düşünebilmek ve hareket edebilmek, grafik/müzik tasarımı yapabilmek, her konuda tasarımcı düşünebilmek, projeci, girişimci esnekliğine ve atılganlığına sahip olmak, ne iş yaparsa yapsın teknolojiyi ileri düzeyde anlamak ve kullanmak, dijital kimliğini yapılandırmak.
Tarhan’a göre, geleceğin parlayan sektörleri nano, genetik, uzay, dijitalleşme, robot, yenilenebilir enerji olacak. alt sektörler ise dijital pazarlama, sosyal medya, mobile teknoloji, mobil uygulama, giyilebilir teknolojiler, şeylerin interneti, büyük veri, bulut bilişimi, makineler arası iletişim, makineden makineye, araçtan araca teknolojiler, 3D baskı teknolojileri, yapay zeka, arttırılmış gerçeklik, hologram teknolojiler, yenilenebilir enerji ile ilgili her konu, alan, drone teknolojileri, ulaşım, İnsansız araçlar, uçak, lojistik gibi alanlar ve uzay teknolojileri olacak.
“MUTLU OLUR MUYUM?”
Meslek seçimi insanın hayatı boyunca yanında taşıyacağı bir karar olduğundan, bu kararın aslında erken gençlik yıllarında oluşturulup ileriki yıllarda şekillendirilmesi gerekiyor. Uzmanlar, özellikle tercih yapmış olmak için tercih yapılmaması gerektiğini söylerken, Grant Thornton Türkiye Başkan Yardımcısı Emin Taylan öğrencilerin sorması gereken yegane sorunun, “Seçtiğim bölüm sonucunda yöneleceğim mesleği icra ederken mutlu olacak mıyım?” olması gerektiğini vurguluyor.
Geleceğin mesleklerinin dijital uzmanlıklarda birleşeceğini savunan Taylan, eğitim ve B2B hizmet sektöründe önemli yükselişler olacağını kaydediyor. Taylan’a göre, dijital uzmanlıklara ihtiyaçlar her gün daha fazla artıyor. Eğitim sektörü ise her zamankinden daha önemli çünkü eğitim gelecek demek. Bağımsız denetim, vergi uzmanlığı ve yönetim danışmanlığı gibi alanlar ise uzmanlarının uzun ve zorlu yollardan geçtiği ve geçebilenlerin sayılı olduğu bir alan olduğu için her zaman revaçta olacak.
“KİŞİSEL GELİŞİM KOÇLUĞU YÜKSELİŞTE”
Pek çok uzmana göre, gençler öncelikle yeteneklerinin, değerlerinin ve güçlü yanlarının farkında değiller. Bunun yanı sıra yaşam amaçlarının da farkına henüz varamamış birçok genç kendilerini suyun akışına bırakmışçasına sürükleniyor. Trend mesleklerden ziyade gençlerin öncelikle hayatta vazgeçemeyecekleri değerlerine, kendilerini başarılı kılan güçlü yanlarına, yeteneklerine, yaratıcı olabildikleri alanlara, seçecekleri meslekte nereye kadar gidebileceklerini ve buradan sonra kendilerine hangi alanlarda yeni imkânlar açılabileceğini sormaları gerektiğini vurgulayan Pathfinder Kurucusu Profesyonel Kişisel Gelişim ve Yönetici Koçu Ali Engin, gençlerin her şeyden önce isteklerine odaklanması gerektiğini söylüyor.
Halen yaptığı koçluk mesleğinin de geleceğin süper mesleklerinden biri olacağına inanan Engin, “Birey giderek yalnızlaşıyor ve sorunlarını çözmek için daha fazla çabalıyor. Daha fazla başarı ve sonuç alma isteği insanları, hedeflerin arkasından koşan, çevreleri hakkındaki farkındalıkları son derece zayıf, sadece kendilerine odaklanmış birer canlı haline dönüştürecek” diyor ve kişisel gelişim koçluğu ve global siber koçluğun bireyler için ilerleyen dönemde vazgeçilmez ihtiyaç haline dönüşeceğini belirtiyor. Engin’e göre, otomasyona geçiş, robot sistemlerin kullanılması, yapay zekâ alanında çalışmalar, insanların bu yarışta meta olmaktan kurtulup kendisini daha fazla ortaya koyma çabasına girmesine yol açacak. Bu çerçevede bireysel gelişim eğitimciliğine ve gelişim koçluğuna ihtiyacın daha fazla gündeme geleceği kaçınılmaz bir gerçek. Aile hekimliği gibi aile koçu gibi kavramların koçluk mesleği içinde yer bulması bile beklenebilir.
Yine geleceğin yıldızı parlayan meslekleri arasında inovasyon mühendisliğinin altını çizen Engin, “Yeni ortaya çıkacak ihtiyaçları karşılama ve ihtiyaç yaratma konusunda inovasyon mühendisliği, yepyeni fikirlerin üretilmesinde tüm sektörlerin aradığı vazgeçilmez elemanlar olacaklardır” diyor. Yeni iş modellerinin üretilmesinde, inovasyonu esas almak suretiyle ve performansı dolayısıyla rekabet gücünü arttırmak üzere kurum içinde ve kurumdan bağımsız çalışacak danışmanlık modeli daha popüler hale gelecek. Girişim danışmanlığı bu noktada yükselecek diğer mesleklerden olacak. Sağlıklı beslenmeye olan ihtiyaç her geçen gün artarken bu sektörde kendisini geliştiren insanlara olan ihtiyaç da her geçen gün artacak ve organik beslenme ve diyabetik aşçılığını yükselen meslekler arasında yer alacak.
“ÜNİVERSİTE SEÇİMİ DE ÖNEMLİ”
Koçluk yaptığı orta yaştaki kişilere baktığında birçoğunun okuduğu daldan farklı bir alana geçtiğini söyleyen Balcı Magis Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri Kurucusu Yasemin Balcı, bölüm kadar üniversite seçiminin de önemli olduğunu söylüyor ve üniversitenin köklü olmasının, seçilen bölümden bağımsız olarak ayrıca değerli olduğunu düşünüyor. Bu süreçte üniversitedeki öğretim kadrosu ve kalitesinin incelenmesinin kritik olduğunu vurgulayan Balcı, öğrencilere tıpkı yurtdışındaki gibi lise eğitimi sonrası bir yıl boyunca farklı ülkelerde uygun işlerde çalışıp ardından üniversite eğitimlerine başlamalarını tavsiye ediyor.
Balcı’ya göre, geleceğin meslekleri arasında endüstriyel tasarım şimdi olduğu gibi gelecekte de önemli olacak. Hayat kalitesini yükselten birçok farklı sektördeki ürünlere duyulan ihtiyaç sürekli artacak. Dijital reklam ve pazarlama da aynı şekilde yükselen trend olmaya devam edecek. Her şeyi akıllı telefonlarla yaptığımız bu süreç daha da önem kazanacak. Ülkemizde ciddi anlamda akademisyen açığı da var, bu da üniversite sonrası yüksek öğrenimlerine devam etmeyi düşünenler için bir başka iş alanı olabilir.
“GENETİK BAŞROLDE OLACAK”
Öğrencilere “Gönlünüzden geçen yöne doğru yürüyün” öğüdünü veren Fütürist Doruktan Türker, özelikle iş garantili meslek tanımından kaçınarak bazı olası süper meslekleri öne çıkarıyor. İşte Türker’in dikkat çektiği meslekler…
Dijital dünyada toplanan verileri doğru okuyabilmek ve analiz ederek anlamlı sonuçlar çıkarabilmek çok önemli. Veri analizi yapan birçok otomatik araç var ve her gün daha güçlüleri çıkıyor. Çıkan bu analizleri, işletmeler için anlamlı bilgiye çevirmeyi beceren ve hem iş hem de teknoloji bilen ‘veri analisti’ geleceğin en çok aranan uzmanı olmaya aday.
Geriatri, tıbbın yaşlıların sağlık problemlerine odaklanan dalı. Yaşlanan dünya nüfusu ile birlikte, bireylerin ileri yaşlardaki hayat kalitesini artıran ve bu yılları minimum sağlık sorunu ile geçirmelerine yardımcı olan ‘geriatri’ geleceğin en parlak tıp uzmanlık alanlarından birisi olacak.
Ticaretin globalleştiği, sınırların muğlaklaştığı bir dünyada hukukun konumu da değişiyor. Artık sadece yerel kanun ve düzenlemeler yetmiyor. Dolayısıyla yakın gelecek birçok yeni ülkeler üstü hukuki yapı ve düzenlemeye gebe. Bu dönemde çok dil bilen, sadece kendi ülkesinin değil birçok ülkenin kanun ve düzenlemelerine hâkim olan ‘uluslararası hukuk uzmanı’ gerçek bir süper meslek olacak.
Türker, gelecek 50 yıl için uzay sektörüne özellikle dikkat çekiyor Kolonileşme, uzay madenciliği, uzay turizmi gibi yepyeni kavramlar günlük hayatın parçası olacak ve bu yeni dünya dışı yaşamı kolaylaştıracak her tür bilimsel gelişme ve teknolojik çözüm ‘bir sonraki büyük şey’ olmaya aday.
Öne çıkacak sektörlerden bir diğeri enerji. Çığ gibi büyüyen enerji ihtiyacını karşılamak için sürdürülebilir ve temiz enerji kaynaklarının devreye girmesi gerektiğini belirten Türker, enerjinin gelecekte en çok konuşulacak sektörlerin başında geleceğini belirtiyor. Ömür süreleri uzuyor. Şimdiden 60 yaş, yeni 40 yaş olarak tanımlanmaya başladı. “Dolayısıyla daha uzun ömürlerimizi daha sağlıklı geçirmek için genetik bilimine bolca ihtiyacımız var” diyen Türker, diğer yandan sağlıkta yeni dönemin genel tedavilerden kişiye özel tedavilere doğru gittiğini söylüyor ve genetik biliminin yakın gelecekte başrolde olacağını vurguluyor.
“EN SÜPER MESLEK BİLGİ EDİNMEK”
Gelişen ülkelerde teknolojik yatırımlar, sağlık, eğitim gibi sektörler ön plana çıkıyor ancak kendini geliştirmiş bir avukat, mimar, turizmci, yazar ya da yönetici de her zaman gerekli. “Gelişime açık olmak ve öğrenme süreçlerini okullara bırakmadan bilgi edinmeye devam etmek geleceğin en süper mesleğidir” diyen Koray Varol Akademi’nin Kurucusu Eğitmen Koray Varol, “Hayatın içinde birçok zorlukla karşılaşınca onlara nasıl yaklaşılması gerektiğini bilen çalışanlar veya işverenler bence geleceğin süper mesleklerine sahip olurlar” diye ekliyor.
Tercih yaparken öğrencinin hem Türkiye sıralaması hem de puanını göz önüne alması gerektiğini söyleyen Varol, tercih listesi hazırlanırken üç bölgede tercih yapmanın önemine işarete ediyor: “İlk bölge; puan ve başarı sırasının daha üstünde olan ama olabilme ihtimali düşük sayılan bir alanda. İkinci bölge olarak öğrencinin kendi sıralamasına yakın bölgeden tercihler yaptığı alan, üçüncü bölge ise Türkiye sıralamasını 1.5 ile çarparak en alt sıralarda oluşan güvenli bir alandır. Tüm tercihler sıralanırken öğrencinin yapısına uygun bir bölüm seçmesi ve hayatı boyunca o işi yapmaktan zevk alabilecek olması, önemli” diyor.
Profesyonel Koç Ajlan Someran ise, öğrencilerin tercih sürecinde kendilerine sorması gereken en önemli soruların, “Gelecekte nasıl bir insan olmak istiyorum? Bu insan olmama hizmet edecek meslek hangisi olabilir? Kendimi neleri yaparken akışta hissediyorum?” olduğunu söylüyor. Bu sorulara verilecek yanıtların ışığında ileride ihtiyaç duyulacak özellikler olan iletişim, işbirliği, eleştirel düşünce ve yaratıcılık kavramlarında kendilerini geliştirmeye odaklanmalarını tavsiye ediyor.
“KARİYER KOÇLARINI ÖNEMSEYİN”
Tercih yaparken gençlerin kariyer eğilimleri veya kişilik envanterleri, kariyer danışmanı veya koçları, konunun uzmanı psikologlar, okullarının tanıtımını yapan akademisyenler, istediği meslekte çalışan kişilerden faydalanması gerektiğini belirten Davranış Bilimleri Enstitüsü’nden Uzman Klinik Psikolog Şeyda Özdalga, geleceğin parlayan meslekleri hakkında ise şunları söylüyor:
“Fütürüstler, geleceğin parlayan sektörleri yanında farklı uzmanlık alanlarından söz ediyor. Yükselen meslek alanı olan psikolog olmak değil, intihar psikoloğu, kanser psikoloğu, oyuncu psikoloğu gibi birçok alanlarda uzmanlaşmış olmak değer kazanacak. Sağlık sektöründe kök hücre, kalıtsal hastalıkların teşhis ve tedavisine önemli araştırma bütçelerine sahip genetik mühendisliği, nörobilim, sağlık yönetimi, genç görünmenin yükselen önemiyle estetik cerrahi, yaşam kalitesini artıracak fizik tedavi uzmanlarının önemi artacak.”
Özdalga’ya göre, gelişen teknolojinin yarattığı elektronik ve haberleşme mühendisliği, yazılım mühendisliği, bilgi ve kimlik güvenliği, bilgi teknolojileri, kod kırıcılığı gibi meslekler öne çıkarken, organik gıda sektörünün büyümesiyle, organik gıda mühendisliği, organik tarım yönetimi bir hapla beslenmeyi sağlayacak moleküler gastronomi, bilinçli beslenme gelişimiyle diyetisyenlik gibi mesleklerin de tercih edilebileceğini söylüyor.
Fütürist Ufuk Tarhan’dan altın öğütler
Ne meslek edinirlerse edinsinler, neyin uzmanı olurlarsa olsunlar…
• Kendilerini yazılı, sözlü, görsel, işitsel olarak çok iyi ifade edebiliyor, anlatabiliyor olmalılar.
• Teknolojiyi çok ama çok ama çok iyi kullanabilmeliler.
• Dijital kimliklerini, kariyerlerini oluşturmalılar.
• Esnek ve analitik düşünebilmeliler.
• Çok disiplinli ve çalışkan olmalılar.
• Geleceğe uyumlu ve uygun olabilmeyi, kalabilmeyi başarabilmeliler.
• Gelecek zekası, aklı geliştirebilmeliler.
• Çok meraklı olmalılar.
• Daima sosyal, toplumsal sorumluluk bilinci ve faaliyetleri içinde yer almalılar.
• Olumlu ve neşeli tutum benimsemeyi alışkanlık haline getirmeliler.
Bu soruları sormadan seçim yapmayın!..
• Yaşamımın genelinde hangi faaliyetler esnasında kendimi gerçekten çok istekli buluyorum?
• Hangi başarılar beni daha fazla mutlu ediyor?
• Yaşamda olmazsa olmaz değerlerim ne? Nelerden vazgeçemem?
• Ne istemiyorum?
• 10 sene sonra geriye baktığımda nasıl biz iz bırakmış olmak isterim?
• Beni neler motive ediyor?
• Ekip içinde hangi roller doğal olarak benim oluyor?
• Çevremin beni takdir ettiği noktalar ne?
• Hayranlık duyduğum kişiler varsa onların ortak özellikleri neler?
• Ben kime nasıl bir rol model olurdum?
“Mezunları kapışılıyor”
İsmail İNCE / Kanada Kültür Merkezi Koordinatörü
ABD, Kanada ya da diğer gelişmiş ülkelerde de yeni yeni gündeme gelen bazı bölümler var. Yurtdışındaki birçok üniversite bu eğitim programlarından mezun vermeye başladı bile. Yabancı üniversiteler değişen niteliklere uygun bireyler yetiştirmek amacıyla peş peşe yeni bölümler açıyorlar. Bu bölümler yeni dönemin en cazip meslekleri olmaya adaylar. Üstelik yeni meslekler önümüzdeki dönemde daha sık duyulacak. Çünkü bu bölümlerin mezunları, şirketler tarafından adeta kapışılıyor. Risk yönetimi, su yönetimi ve yaşam bilimleri, medya ve eğlence yönetimi, sanat ve teknoloji yönetimi gibi örnekler dikkat çekiyor.
Para Dergisi
Uzun sınav maratonunun bitmek üzere. Uzmanlar öğrencileri meslek seçerken dikkat etmeleri gereken hususlar konusunda uyarıyor: Mutlu olacağınız mesleği seçin, kalbinizin sesini dinleyin, illa mühendislik demeyin… İşte, uzmanların üniversite seçimi yapan öğrencilere önerileri ve geleceğin mesleklerine ilişkin uyarıları…
YGS ve LYS sınav sonuçlarının açıklanması ile birlikte heyecanlı bekleyiş sona erdi. Şimdilerde 1 milyonu aşkın öğrenci tüm yaşamlarını etkileyecek mesleki seçimlerini yapmak üzere karar aşamasında. Geçen yıl 778 bin olarak açıklanan kontenjanlar, bu yıl 800 bine yükseldi. Tercihler 6 Temmuz’da başlayıp 14 Temmuz’da sona erecek. Yani 800 bin kişi bu iki hafta içinde istikbalinin yolunu çizmek üzere harekete geçecek. Oldukça zor ve heyecanlı bir süreç, zira adaylar bu seçimle hayatlarının geri kalanının nasıl geçeceğini belirleyecek. Ancak bildiğiniz gibi ülkemizde meslek seçimi çok bilinçli bir şekilde değil, genellikle elde edilen puan türüne göre rastgele yapılıyor. Bu, herkes için geçerli olmasa da Türkiye’de genel durum bu. ÖSYM istatistiklerine göre, gençlerin yüzde 35’i hatalı tercih yapıyor, ilk iki binde olan öğrencinin yüzde 61’i bile, “Kazandığım bölüm bana uygun değil” diyor.
DOĞRU MESLEK SEÇİMİ ÖNEMLİ
Peki amaç sadece bir bölüme yerleşmek mi? Elbette değil. Başarılı bir kariyer, doğru meslek seçimi ile başlıyor. Şu günlerde meslek seçimi heyecanını yaşayan adaylar, hayallerindeki mesleklerle iş garantisi olan trend meslekler arasında bir seçim yapmak zorunda kalacak. Bu zor seçim öncesinde öğrencilere bir nebze olsun rehberlik etmek istedik ve bu süreçte öğrencilerin kendilerine sorması gereken soruları uzmanlara sorduk. İş dünyasının önde gelen iş ve kariyer koçlarından öğrenciler için tavsiyeler aldık, fütüristlere geleceğin süper mesleklerini sorduk ve önde gelen ‘head hunter’ ve İK danışmanlarından gençlerin kariyer yolunda kendilerini nasıl donatması gerektiğini öğrendik.
Görüşlerinden faydalandığımız uzmanlar, elbette öğrencilere kendi yeteneklerine ve kişisel istek ve eğilimlerine göre tercih yapmalarını salık veriyor; ancak işsizliğin bu denli kronik hale geldiği dünyada eğitim alacakları süreçte kendilerini donatarak global bir vizyon inşa etmeleri gerektiği uyarısını da yapıyor.
“İLLA MÜHENDİSLİK OLMASIN”
Towers Watson Türkiye Genel Müdürü Süha Alıcı’ya göre, öğrenciler çok erken bir dönemde bu önemli kararı almak zorunda kalıyorlar ve ne yazık ki bu dönemde birçoğu da yalnız kalıyor. “Bu dönemde bir öğrencinin en büyük şansı ebeveynleri ile iyi iletişim kurabilmesidir. Ebeveynlerin bu süreçteki etkileri yadsınamaz ancak ne yazık ki her aile de evladı için en iyi geleceği sınırlı ölçüde kestirebiliyor” diyen Alıcı, bilindik üretim ve ticaret gibi endüstrilerin önemini yitirdiğini artık dünyanın bilgi ekonomisi ile yönetildiğini ve iş hayatında başarının, illa ki mühendislik gibi yerleşmiş beklentilerle dolu mesleki eğitimleri almakla değil, daha ziyade kişisel yetkinlikler ve motivasyonlara uygun bir meslek seçimi ile geldiğine inanıyor.
Öğrencilere hayatta yapmaktan zevk aldıkları, kendilerini iyi hissettikleri şeyleri düşünmelerini ve ebeveynlerinin yönlendirmelerine de dikkat etmelerini öneren Alıcı, tercihlerini puandan bir ölçüde bağımsız ilgi ve yetkinlikleri yönünde yapmalarını tavsiye ediyor. “Çıkmaza düştüklerini hissediyorlarsa da belki ilgilendikleri meslekteki bireyler ile konuşmanın, olanakları varsa işyerlerine geziler yapmanın ve değerlendirmede bulunmanın çok faydasını göreceklerini düşünüyorum” diyen Alıcı, meslekten ziyade yetkinliklerin önem arz ettiğini vurguluyor.
İş hayatında küresel ölçekte yetkinlik anlamında bir arz talep dengesizliği yaşanırken iş hayatında kritik düşünme, sorgulama, sistemsel anlayış, yaratıcılık, problem çözme, girişimcilik, liderlik gibi ihtiyaç duyulan bazı kritik yetkinlikler genç işgücünde beklenen düzeyde mevcut değil. “Seçim yapacak gençler için kritik olacak konu, bu yetkinlikleri nasıl geliştirecekleri ve kendilerinde mevcut olduğuna inandıkları yetkinlikleri hangi mesleklerde katma değere çevirebileceklerini keşfetmektir” diyen Alıcı, iş hayatında gelecekte en ihtiyaç duyulacak yetkinlikleri, teknolojiye yatkınlık, çevik ve hızlı düşünme, kişisel iletişim yetenekleri ile uluslararası farklı sosyokültürel ortamlarda etkin çalışabilme olarak sıralıyor.
“KALBİNİZİN SESİNİ DİNLEYİN”
Başarılı bir iş hayatı için motivasyon çok önemli. Sevdiğimiz şeyleri yaparken daha iyi gelişir ve daha başarılı oluruz. Üniversite ve meslek tercihinde yaptığımız seçimler bizi profesyonel hayatımız boyunca takip eder. Korn Ferry Genel Müdürü Nilgün Langenberg’e göre, hayat boyu profesyonel mutluluk için adaylar kalbinin sesini dinleyip ve yeteneklerini belirleyip, gerçekten yapmaktan hoşlandıkları alanlara yönelmeli.
“Sizce geleceğin iş garantili süper meslekleri neler olacak?” diye sorduğumuz Langenberg, belli bir meslekten ziyade yükselen ve yükselişini sürdüren alanlara odaklanılmasını salık veriyor. “Çok hızlı büyüyen bilişim sistemleri, teknoloji ve telekomünikasyon sektörlerinde nitelikli çalışan ihtiyacı da hızla artıyor. E-ticaret, digital uygulamalar, sosyal medya ile ilgili uzmanlıklar genç iş gücü için önemli meslek seçenekleri olacaktır” diyen Langenberg, özellikle yenilenebilir enerji alanında uzman mühendislerin, satış ve pazarlama uzmanları da aranan çalışanlar arasında olacağını öngörüyor. Bu doğrultuda da Ar-Ge’nin, inovasyonun ve kaliteli üretimin çok önemli olduğu bilişim sistemleri, teknoloji, telekomünikasyon sektörlerinin parlayan yıldızlar olacağını düşünüyor. “Enerji, sağlık, perakende ve gıda da her zaman artan ihtiyaçlar doğrultusunda önemli sektörler olmaya devam edecek” diye ekleyen Langenberg, üniversiteye girdikten sonra da öğrencilere iş hayatını tanımaya, nerede başarılı olacaklarını düşünmeye ve test etmeye başlamaları gerektiğini öğütlüyor. “Motivasyonumuzun en fazla olduğu ve güçlü yönlerimizi öne çıkaran kariyer seçimleri yapmamız lazım” diyen Langenberg, “Mutlaka en az bir, mümkünse daha fazla yabancı dile çok iyi hakim olmalı ve dünyayı farklı kanallar aracılığı ile takip etmeliler” diye ekliyor.
“MESLEK ERBABIYLA İLETİŞİM KURUN”
Meslek seçimi için çok iyi bir araştırma yapmaktan geçiyor. Bu kapsamda uzmanların en önemli uyarısı ise o mesleği yapan kişilerle doğrudan iletişime geçilmesi. Tercih edilen meslekle ilgili kariyerin değişik aşamalarında olan farklı kişilerle görüşme yapmanın önemine dikkat çeken PwC Türkiye Sorumlusu Kıdemli Ortağı Haluk Yalçın, “Mesleğinde ileri seviyelere gelmiş kişilerden bilgi alırken mesleğinin ilk senelerini yaşayan kişilerden farklı perspektifleri almak da faydalı olacaktır” diyor.
Hepimizin yakından takip ettiği global trendler, geleceğe yön verecek garantili meslekleri de belirleyecek. Bu anlamda özellikle küresel ısınma, doğal kaynaklara erişim, teknolojik ilerleme, şehirleşme gibi yaşam için çok önemli olacağına inandığımız trendlerin meslek seçimlerinde çok önemli yeri olacak. “Özellikle mühendislik, tarım, sağlık ve danışmanlık gibi alanlar ön planda olacaktır. Bu alanlarda teknolojik gelişmelerin ve fütürist bakış açılarının hakim olacağı düşünülürse, farklı alanlarda uzmanlaşacak mühendisler, danışmanlar ve sağlık personeli için yüksek istihdam olanakları söz konusu olacaktır” diyen Yalçın, küresel trendlere bakıldığında tüm sektörlerde işletme yönetiminde güvenilir danışmanlara daha da fazla ihtiyaç olacağını ekliyor. Yalçın’a göre, sektörlerin sürdürülebilir kalkınması için her zaman var olan denetim ve danışmanlık faaliyetleri daha da önem kazanacak bu anlamda kaliteli iş gücüne ihtiyaç duyulacak.
“ENVARTERLERDEN FAYDALANIN”
Gençlere denemeye açık olmalarını ve kendileriyle ilgili önyargılarını yok etmelerini salık veren Motiva Eğitim ve Koçluk Hizmetleri Kurucusu Yönetici Koçu Gamze Bayraktaroğlu, tercih sürecinde, “Yaşamımın genelinde hangi faaliyetler esnasında kendimi gerçekten çok istekli buluyorum? Hangi başarılarım beni daha fazla mutlu ediyor? Yaşamda olmazsa olmaz değerlerim ne? Nelerden vazgeçemem?” gibi soruların mutlaka sorulması gerektiğine inanıyor. Yine tercih sürecinde hata payını en aza indirgemek için gençlere güvenilir kariyer uyumunu ölçen envanterlerden faydalanmalarını öğütleyen Bayraktaroğlu, bu süreçte çevreden aldıkları geribildirimlere de kulak vermenin önemine işaret ediyor.
“Sizce geleceğin iş garantili süper meslekleri neler olacak?” diye sorduğumuz Bayraktaroğlu, özellikle sağlık ve bilişim sektöründeki meslekleri işaret ediyor. Artan ve yaşlanan nüfus ve sağlık hizmet alanlarının genişlemesi nedeniyle bu sektördeki yöneticiliğinin yükselişe geçeceğini savunuyor. Teknoloji geliştikçe buradaki devinim değişim hızını artıyor ve yetkin insan gücüne ihtiyaç duyuluyor. Hızlı yaşam temposunun yıprattığı beden ve ruhların iyileştirilmesi çok önemli bir ihtiyaç olarak büyüyor. Bayraktaroğlu’na göre, insanın anlam arayışına destek verecek meslekler öne çıkacak ve kurumların bünyesinde diyetisyen, terapist ve koçlar artacak.
Bayraktaroğlu’na göre, bugün çok daha az zamanda ve sembolle, çok daha fazla mesaj vermek zorundayız. Bunun için diline ve iletişim tekniklerine hakimiyet önem kazanıyor ve pazarlamada içerik sağlayıcılığı giderek önem kazanıyor. En pahalı mücevherlerinizde bile çiplerle dolaşacağımız gelecekte, teknolojinin günlük yaşamı desteklediği alanlarda üretim, satış, pazarlama daha da öne çıkacak. İnternette ulusal ve uluslararası hukuksal anlaşmazlıklara yönelik meslekler de yükselişe geçecek. İnternette ticaretin artması anlaşmazlık olasılığını da artırırken bu konuda danışmanlıkları öne çıkaracak.
“MESLEK DEĞİL UZMANLIK”
Yaşadığımız çağda müthiş bir değişim, dönüşüm var. Çok kısa sürede yeni icatlarla, buluşlarla her şey temelinden değişebilir. “Geleceğin garantili işi, süper gibi tanımlamaların geçerli olamayacağı bir çağdayız. Bilinen meslekler, bölümler şimdiye kadar olduğu gibi kalıcı değil. Önemli olan alanlar ve beceriler. Gençler bunları netleştirmeye odaklanmalı. Ondan sonra okul, bölüm seçimine bakmalı” diyen Fütürist Ufuk Tarhan 5-10-15 yıl içinde yüzlerce, binlerce yepyeni alan ve ilgili sayısız uzmanlık, beceri ve yetkinliğin gelişeceğini, özellikle nano ve genetiğin her şeyin merkezinde olacağını belirtiyor.
Gelecekte genel meslek tanımlamalarının yeterli olmayacağını ve kişilerin örneğin hangi konuda uzman mühendis olduğu, hangi tür işletmeci, neyin uzmanı bir finansçı, neyin sosyoloğu gibi detayların önemli olacağını söylüyor. Süper meslek tanımından kaçınan Tarhan, altın değerinde becerileri şöyle sıralıyor: Kod yazmak, analitik düşünebilmek ve hareket edebilmek, grafik/müzik tasarımı yapabilmek, her konuda tasarımcı düşünebilmek, projeci, girişimci esnekliğine ve atılganlığına sahip olmak, ne iş yaparsa yapsın teknolojiyi ileri düzeyde anlamak ve kullanmak, dijital kimliğini yapılandırmak.
Tarhan’a göre, geleceğin parlayan sektörleri nano, genetik, uzay, dijitalleşme, robot, yenilenebilir enerji olacak. alt sektörler ise dijital pazarlama, sosyal medya, mobile teknoloji, mobil uygulama, giyilebilir teknolojiler, şeylerin interneti, büyük veri, bulut bilişimi, makineler arası iletişim, makineden makineye, araçtan araca teknolojiler, 3D baskı teknolojileri, yapay zeka, arttırılmış gerçeklik, hologram teknolojiler, yenilenebilir enerji ile ilgili her konu, alan, drone teknolojileri, ulaşım, İnsansız araçlar, uçak, lojistik gibi alanlar ve uzay teknolojileri olacak.
“MUTLU OLUR MUYUM?”
Meslek seçimi insanın hayatı boyunca yanında taşıyacağı bir karar olduğundan, bu kararın aslında erken gençlik yıllarında oluşturulup ileriki yıllarda şekillendirilmesi gerekiyor. Uzmanlar, özellikle tercih yapmış olmak için tercih yapılmaması gerektiğini söylerken, Grant Thornton Türkiye Başkan Yardımcısı Emin Taylan öğrencilerin sorması gereken yegane sorunun, “Seçtiğim bölüm sonucunda yöneleceğim mesleği icra ederken mutlu olacak mıyım?” olması gerektiğini vurguluyor.
Geleceğin mesleklerinin dijital uzmanlıklarda birleşeceğini savunan Taylan, eğitim ve B2B hizmet sektöründe önemli yükselişler olacağını kaydediyor. Taylan’a göre, dijital uzmanlıklara ihtiyaçlar her gün daha fazla artıyor. Eğitim sektörü ise her zamankinden daha önemli çünkü eğitim gelecek demek. Bağımsız denetim, vergi uzmanlığı ve yönetim danışmanlığı gibi alanlar ise uzmanlarının uzun ve zorlu yollardan geçtiği ve geçebilenlerin sayılı olduğu bir alan olduğu için her zaman revaçta olacak.
“KİŞİSEL GELİŞİM KOÇLUĞU YÜKSELİŞTE”
Pek çok uzmana göre, gençler öncelikle yeteneklerinin, değerlerinin ve güçlü yanlarının farkında değiller. Bunun yanı sıra yaşam amaçlarının da farkına henüz varamamış birçok genç kendilerini suyun akışına bırakmışçasına sürükleniyor. Trend mesleklerden ziyade gençlerin öncelikle hayatta vazgeçemeyecekleri değerlerine, kendilerini başarılı kılan güçlü yanlarına, yeteneklerine, yaratıcı olabildikleri alanlara, seçecekleri meslekte nereye kadar gidebileceklerini ve buradan sonra kendilerine hangi alanlarda yeni imkânlar açılabileceğini sormaları gerektiğini vurgulayan Pathfinder Kurucusu Profesyonel Kişisel Gelişim ve Yönetici Koçu Ali Engin, gençlerin her şeyden önce isteklerine odaklanması gerektiğini söylüyor.
Halen yaptığı koçluk mesleğinin de geleceğin süper mesleklerinden biri olacağına inanan Engin, “Birey giderek yalnızlaşıyor ve sorunlarını çözmek için daha fazla çabalıyor. Daha fazla başarı ve sonuç alma isteği insanları, hedeflerin arkasından koşan, çevreleri hakkındaki farkındalıkları son derece zayıf, sadece kendilerine odaklanmış birer canlı haline dönüştürecek” diyor ve kişisel gelişim koçluğu ve global siber koçluğun bireyler için ilerleyen dönemde vazgeçilmez ihtiyaç haline dönüşeceğini belirtiyor. Engin’e göre, otomasyona geçiş, robot sistemlerin kullanılması, yapay zekâ alanında çalışmalar, insanların bu yarışta meta olmaktan kurtulup kendisini daha fazla ortaya koyma çabasına girmesine yol açacak. Bu çerçevede bireysel gelişim eğitimciliğine ve gelişim koçluğuna ihtiyacın daha fazla gündeme geleceği kaçınılmaz bir gerçek. Aile hekimliği gibi aile koçu gibi kavramların koçluk mesleği içinde yer bulması bile beklenebilir.
Yine geleceğin yıldızı parlayan meslekleri arasında inovasyon mühendisliğinin altını çizen Engin, “Yeni ortaya çıkacak ihtiyaçları karşılama ve ihtiyaç yaratma konusunda inovasyon mühendisliği, yepyeni fikirlerin üretilmesinde tüm sektörlerin aradığı vazgeçilmez elemanlar olacaklardır” diyor. Yeni iş modellerinin üretilmesinde, inovasyonu esas almak suretiyle ve performansı dolayısıyla rekabet gücünü arttırmak üzere kurum içinde ve kurumdan bağımsız çalışacak danışmanlık modeli daha popüler hale gelecek. Girişim danışmanlığı bu noktada yükselecek diğer mesleklerden olacak. Sağlıklı beslenmeye olan ihtiyaç her geçen gün artarken bu sektörde kendisini geliştiren insanlara olan ihtiyaç da her geçen gün artacak ve organik beslenme ve diyabetik aşçılığını yükselen meslekler arasında yer alacak.
“ÜNİVERSİTE SEÇİMİ DE ÖNEMLİ”
Koçluk yaptığı orta yaştaki kişilere baktığında birçoğunun okuduğu daldan farklı bir alana geçtiğini söyleyen Balcı Magis Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri Kurucusu Yasemin Balcı, bölüm kadar üniversite seçiminin de önemli olduğunu söylüyor ve üniversitenin köklü olmasının, seçilen bölümden bağımsız olarak ayrıca değerli olduğunu düşünüyor. Bu süreçte üniversitedeki öğretim kadrosu ve kalitesinin incelenmesinin kritik olduğunu vurgulayan Balcı, öğrencilere tıpkı yurtdışındaki gibi lise eğitimi sonrası bir yıl boyunca farklı ülkelerde uygun işlerde çalışıp ardından üniversite eğitimlerine başlamalarını tavsiye ediyor.
Balcı’ya göre, geleceğin meslekleri arasında endüstriyel tasarım şimdi olduğu gibi gelecekte de önemli olacak. Hayat kalitesini yükselten birçok farklı sektördeki ürünlere duyulan ihtiyaç sürekli artacak. Dijital reklam ve pazarlama da aynı şekilde yükselen trend olmaya devam edecek. Her şeyi akıllı telefonlarla yaptığımız bu süreç daha da önem kazanacak. Ülkemizde ciddi anlamda akademisyen açığı da var, bu da üniversite sonrası yüksek öğrenimlerine devam etmeyi düşünenler için bir başka iş alanı olabilir.
“GENETİK BAŞROLDE OLACAK”
Öğrencilere “Gönlünüzden geçen yöne doğru yürüyün” öğüdünü veren Fütürist Doruktan Türker, özelikle iş garantili meslek tanımından kaçınarak bazı olası süper meslekleri öne çıkarıyor. İşte Türker’in dikkat çektiği meslekler…
Dijital dünyada toplanan verileri doğru okuyabilmek ve analiz ederek anlamlı sonuçlar çıkarabilmek çok önemli. Veri analizi yapan birçok otomatik araç var ve her gün daha güçlüleri çıkıyor. Çıkan bu analizleri, işletmeler için anlamlı bilgiye çevirmeyi beceren ve hem iş hem de teknoloji bilen ‘veri analisti’ geleceğin en çok aranan uzmanı olmaya aday.
Geriatri, tıbbın yaşlıların sağlık problemlerine odaklanan dalı. Yaşlanan dünya nüfusu ile birlikte, bireylerin ileri yaşlardaki hayat kalitesini artıran ve bu yılları minimum sağlık sorunu ile geçirmelerine yardımcı olan ‘geriatri’ geleceğin en parlak tıp uzmanlık alanlarından birisi olacak.
Ticaretin globalleştiği, sınırların muğlaklaştığı bir dünyada hukukun konumu da değişiyor. Artık sadece yerel kanun ve düzenlemeler yetmiyor. Dolayısıyla yakın gelecek birçok yeni ülkeler üstü hukuki yapı ve düzenlemeye gebe. Bu dönemde çok dil bilen, sadece kendi ülkesinin değil birçok ülkenin kanun ve düzenlemelerine hâkim olan ‘uluslararası hukuk uzmanı’ gerçek bir süper meslek olacak.
Türker, gelecek 50 yıl için uzay sektörüne özellikle dikkat çekiyor Kolonileşme, uzay madenciliği, uzay turizmi gibi yepyeni kavramlar günlük hayatın parçası olacak ve bu yeni dünya dışı yaşamı kolaylaştıracak her tür bilimsel gelişme ve teknolojik çözüm ‘bir sonraki büyük şey’ olmaya aday.
Öne çıkacak sektörlerden bir diğeri enerji. Çığ gibi büyüyen enerji ihtiyacını karşılamak için sürdürülebilir ve temiz enerji kaynaklarının devreye girmesi gerektiğini belirten Türker, enerjinin gelecekte en çok konuşulacak sektörlerin başında geleceğini belirtiyor. Ömür süreleri uzuyor. Şimdiden 60 yaş, yeni 40 yaş olarak tanımlanmaya başladı. “Dolayısıyla daha uzun ömürlerimizi daha sağlıklı geçirmek için genetik bilimine bolca ihtiyacımız var” diyen Türker, diğer yandan sağlıkta yeni dönemin genel tedavilerden kişiye özel tedavilere doğru gittiğini söylüyor ve genetik biliminin yakın gelecekte başrolde olacağını vurguluyor.
“EN SÜPER MESLEK BİLGİ EDİNMEK”
Gelişen ülkelerde teknolojik yatırımlar, sağlık, eğitim gibi sektörler ön plana çıkıyor ancak kendini geliştirmiş bir avukat, mimar, turizmci, yazar ya da yönetici de her zaman gerekli. “Gelişime açık olmak ve öğrenme süreçlerini okullara bırakmadan bilgi edinmeye devam etmek geleceğin en süper mesleğidir” diyen Koray Varol Akademi’nin Kurucusu Eğitmen Koray Varol, “Hayatın içinde birçok zorlukla karşılaşınca onlara nasıl yaklaşılması gerektiğini bilen çalışanlar veya işverenler bence geleceğin süper mesleklerine sahip olurlar” diye ekliyor.
Tercih yaparken öğrencinin hem Türkiye sıralaması hem de puanını göz önüne alması gerektiğini söyleyen Varol, tercih listesi hazırlanırken üç bölgede tercih yapmanın önemine işarete ediyor: “İlk bölge; puan ve başarı sırasının daha üstünde olan ama olabilme ihtimali düşük sayılan bir alanda. İkinci bölge olarak öğrencinin kendi sıralamasına yakın bölgeden tercihler yaptığı alan, üçüncü bölge ise Türkiye sıralamasını 1.5 ile çarparak en alt sıralarda oluşan güvenli bir alandır. Tüm tercihler sıralanırken öğrencinin yapısına uygun bir bölüm seçmesi ve hayatı boyunca o işi yapmaktan zevk alabilecek olması, önemli” diyor.
Profesyonel Koç Ajlan Someran ise, öğrencilerin tercih sürecinde kendilerine sorması gereken en önemli soruların, “Gelecekte nasıl bir insan olmak istiyorum? Bu insan olmama hizmet edecek meslek hangisi olabilir? Kendimi neleri yaparken akışta hissediyorum?” olduğunu söylüyor. Bu sorulara verilecek yanıtların ışığında ileride ihtiyaç duyulacak özellikler olan iletişim, işbirliği, eleştirel düşünce ve yaratıcılık kavramlarında kendilerini geliştirmeye odaklanmalarını tavsiye ediyor.
“KARİYER KOÇLARINI ÖNEMSEYİN”
Tercih yaparken gençlerin kariyer eğilimleri veya kişilik envanterleri, kariyer danışmanı veya koçları, konunun uzmanı psikologlar, okullarının tanıtımını yapan akademisyenler, istediği meslekte çalışan kişilerden faydalanması gerektiğini belirten Davranış Bilimleri Enstitüsü’nden Uzman Klinik Psikolog Şeyda Özdalga, geleceğin parlayan meslekleri hakkında ise şunları söylüyor:
“Fütürüstler, geleceğin parlayan sektörleri yanında farklı uzmanlık alanlarından söz ediyor. Yükselen meslek alanı olan psikolog olmak değil, intihar psikoloğu, kanser psikoloğu, oyuncu psikoloğu gibi birçok alanlarda uzmanlaşmış olmak değer kazanacak. Sağlık sektöründe kök hücre, kalıtsal hastalıkların teşhis ve tedavisine önemli araştırma bütçelerine sahip genetik mühendisliği, nörobilim, sağlık yönetimi, genç görünmenin yükselen önemiyle estetik cerrahi, yaşam kalitesini artıracak fizik tedavi uzmanlarının önemi artacak.”
Özdalga’ya göre, gelişen teknolojinin yarattığı elektronik ve haberleşme mühendisliği, yazılım mühendisliği, bilgi ve kimlik güvenliği, bilgi teknolojileri, kod kırıcılığı gibi meslekler öne çıkarken, organik gıda sektörünün büyümesiyle, organik gıda mühendisliği, organik tarım yönetimi bir hapla beslenmeyi sağlayacak moleküler gastronomi, bilinçli beslenme gelişimiyle diyetisyenlik gibi mesleklerin de tercih edilebileceğini söylüyor.
Fütürist Ufuk Tarhan’dan altın öğütler
Ne meslek edinirlerse edinsinler, neyin uzmanı olurlarsa olsunlar…
• Kendilerini yazılı, sözlü, görsel, işitsel olarak çok iyi ifade edebiliyor, anlatabiliyor olmalılar.
• Teknolojiyi çok ama çok ama çok iyi kullanabilmeliler.
• Dijital kimliklerini, kariyerlerini oluşturmalılar.
• Esnek ve analitik düşünebilmeliler.
• Çok disiplinli ve çalışkan olmalılar.
• Geleceğe uyumlu ve uygun olabilmeyi, kalabilmeyi başarabilmeliler.
• Gelecek zekası, aklı geliştirebilmeliler.
• Çok meraklı olmalılar.
• Daima sosyal, toplumsal sorumluluk bilinci ve faaliyetleri içinde yer almalılar.
• Olumlu ve neşeli tutum benimsemeyi alışkanlık haline getirmeliler.
Bu soruları sormadan seçim yapmayın!..
• Yaşamımın genelinde hangi faaliyetler esnasında kendimi gerçekten çok istekli buluyorum?
• Hangi başarılar beni daha fazla mutlu ediyor?
• Yaşamda olmazsa olmaz değerlerim ne? Nelerden vazgeçemem?
• Ne istemiyorum?
• 10 sene sonra geriye baktığımda nasıl biz iz bırakmış olmak isterim?
• Beni neler motive ediyor?
• Ekip içinde hangi roller doğal olarak benim oluyor?
• Çevremin beni takdir ettiği noktalar ne?
• Hayranlık duyduğum kişiler varsa onların ortak özellikleri neler?
• Ben kime nasıl bir rol model olurdum?
“Mezunları kapışılıyor”
İsmail İNCE / Kanada Kültür Merkezi Koordinatörü
ABD, Kanada ya da diğer gelişmiş ülkelerde de yeni yeni gündeme gelen bazı bölümler var. Yurtdışındaki birçok üniversite bu eğitim programlarından mezun vermeye başladı bile. Yabancı üniversiteler değişen niteliklere uygun bireyler yetiştirmek amacıyla peş peşe yeni bölümler açıyorlar. Bu bölümler yeni dönemin en cazip meslekleri olmaya adaylar. Üstelik yeni meslekler önümüzdeki dönemde daha sık duyulacak. Çünkü bu bölümlerin mezunları, şirketler tarafından adeta kapışılıyor. Risk yönetimi, su yönetimi ve yaşam bilimleri, medya ve eğlence yönetimi, sanat ve teknoloji yönetimi gibi örnekler dikkat çekiyor.
Para Dergisi
