İSKİ, ihaleyi nasıl 8 Milyon fazla teklif verene verdi?

Çiğdem Toker'in köşe yazısından alıntı

İSKİ’den açıklama yok

Kamu kaynaklarını kullanan yatırımcı/ harcamacı kurum ve kuruluşların, ülkede sıra dışı siyasi gelişmeler yaşanmıyormuş gibi ihale ve alımları sürdürerek milyarlık kaynakları dağıtan kararlar alması, mevcut düzenin sürgit olacağı varsayımına dayanıyor.

İSKİ’nin (İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi) açtığı, baskın seçim kararı günü de İhale Komisyonu’nca onay verilen 52.5 milyon TL’lik ihale konusuna devam ediyoruz. 

Geçen hafta, İSKİ’nin Ağustos 2017’de açtığı İçmesuyu ve Kanalizasyon Master Planı ihalesini sonuçlandırma biçimindeki kamu aleyhine boyutları paylaştık. 

Hatırlatmak gerekirse, ön yeterlilik değerlendirmesinden geçen (teknik puanları yeterli görülen) isteklilere, mali tekliflerin açılması için gönderilen davetin ardından, nihai değerlendirmeye üç ortaklığın teklifleri alınmıştı.

En yüksek teknik puanı aldığı duyurulan Royal Haskoning+Yüksel+Dolsar ortaklığının 52.5 milyon TL’lik mali teklifinin, önceden belirlenmiş yaklaşık maliyetin 5.5 milyon üzerinde olduğu ortaya çıkmıştı. Bu tutar aynı zamanda ihaleye katılmış diğer iki ortaklığın mali tekliflerinin de yaklaşık 8 ve 8.7 milyon TL üzerindeydi. 

Buna karşın kamu kaynaklarını kullanan İSKİ, hizmet verdiği kamu değil, ihaleye katılan bir ortaklık lehine, benzerine az rastlanan (belki de rastlanmayan) enteresan bir “güncelleme” işlemi yapmıştı. Bu işlemle TÜİK’in üretici fiyat endeksleri üzerinden ihalenin yaklaşık maliyeti 25 Ekim 2017 tarihine göre güncellenmiş ve bulunan rakam da çok ilginç bir tesadüfle (!) Royal Haskoning+Yüksel+Dolsar ortaklığının teklifine yakın çıkmıştı. Aradaki fark 15 bin TL olacak kadar yakın.

8 MİLYON FAZLA TEKLİF VERENE İHALE VERİLDİ

Yüksel-Hollandalı firma lehine güncelleme 

Royal H.+Yüksel+Dolsar ortaklığı, en yüksek teknik puanı almıştı. Ancak mali teklif kendilerini izleyen en yakın iş ortaklığından 8 milyon TL fazlaydı. Dolayısıyla toplam puanı yine yüksek bile çıksa, kamu çıkarları açısından 8 milyon TL daha yüksek bir teklifin “şak” diye kabul edilmesi, pek de olağan bir durum olmamalıydı. 

Fakat bu aşamadan sonra ihalenin seyri enteresan bir hal almaya başlamış. 

Anlaşılan o ki, ihale mevzuatı bayağı bir zorlanarak, “İstanbul’un İçmesuyu ve Kanalizasyon Masterplanı” ihalesindeki “yaklaşık maliyet” moda tabirle “güncelleme”ye tabi tutulmuş. 

TÜİK üretici fiyat endeksleri üzerinden hesaplar yapılarak, ihalenin yaklaşık maliyeti, davet tarihi olan 25 Ekim 2017’ye göre “güncellenmiş.” 

Güncellenen rakam da Royal Haskoning+Yüksel+Dolsarın verdiği teklife çok yakın çıkmış: 52 milyon 515 bin 436 TL . 

Ne kadar büyük bir tesadüf değil mi? 

Devam edelim. 

Güncelleme sonrası İhale Komisyonu, Harcama Birimi’ne sormuş: “Bu iş içinyeterli ödeneğimiz var mı?” 
“Evet var” cevabı alındıktan sonra da bu önemli ihale, mali teklif aşamasına katılan üç ortaklık arasında, 52.2 milyon TL ile en yüksek teklifi veren Royal Haskoning+Yüksel+Dolsar’ın üzerinde bırakılmış. Ekonomik açıdan “en avantajlı ikinci teklif” de 43.8 milyon TL ile MHW UK+Emay+Proses’in teklifi olarak belirlenmiş. 

İtirazlar başladı

Yazının sonunda yönelttiğimiz, “TÜİK verilerini kullanarak firma lehine 8milyon TL’lik güncelleme yapan İhale Komisyonu, bu kaynağın çıkacağıbütçe için, biz vatandaşlara nasıl bir güncelleme öneriyor” sorusuna herhangi bir yanıt gelmedi. 

Fakat biz de bu vesileyle, diğer iki ortaklığın sonuca itiraz ettiğini öğrendik. Teknik puanı, birinci gelen ortaklıktan daha düşük olmasına karşın mali teklifi, 8 milyon TL daha düşük olan Arcadis Nederland+Tümaş ortaklığı, İSKİ’ye kapsamlı bir itiraz başvurusunda bulunmuş. 

Başvuruda, mali teklif açısından Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerinden biri olan “kaynakların verimli kullanılması hususuna uyulmadığı” belirtiliyor. Ayrıca bu tip bir ihalede teknik puanı etkileyecek nitelikteki bazı kriter ve koşullarda “eşit muamele ilkesinin gözetilmediği ve objektif davranılmadığı” belirtilmiş. 
Bu arada bu tip büyük ölçekli ve teknik birikim gerektiren ihalelerde, teknik puan değerlendirmesine etki eden konularda, ilginç tartışmalar çıktığını öğrendim.

Özellikle teknik personel listesinde aranan bazı nitelikler açısından, diplomaların sunulmuş olması tereddüdünden, aranan niteliklerin akademisyenliği, doktora yapmışlığı tarif etmesine karşın bu niteliklerin olup olmadığı gibi kuşkular, ihale sonuçlarını belirleyici rol oynuyor. Puanlamayı etkileyen bu tip niteliklerdeki kuşkular nedeniyle, taraflar, ihaleyi yapan kurumdan yeniden değerlendirme ya da iptal istiyor. Vatandaşa uzak gibi görünen bu teknik tartışmalar, firmanın ihaledeki puanı, dolayısıyla, bütçeden çıkacak kaynağı doğrudan ilgilendirdiği için önem taşıyor. 

Bazı ulaştırma projelerindeki gibi, İSKİ’nin de bazı altyapı projelerinin ihale süreçlerinde “özel yakınlıkların” rol oynadığı, sektörde sıklıkla dile getiriliyor. Tabii ki açık bir dile getirme değil bu, “fısıltılar” ve herkesin bildiği sırlar şeklinde.

8 milyon vatandaştan mı çıkacak?

Biri Hollandalı, üç firmadan oluşan ortaklığın (daha yüksek olan) fiyat teklifine yaklaşacak şekilde, TÜİK verilerini kullanarak 8 milyon TL’lik güncelleme yapan İhale Komisyonu, bu kaynağın çıkacağı bütçe için, biz vatandaşlara nasıl bir güncelleme öneriyor?

Cumhuriyet