Hibe yağmaya başladı: İşte girişimcilere verilen destekler

Karşılıksız mali destek veren hibe programlarının sayısı giderek artıyor. Çiftçiden girişimciye, KOBİ’lerden üniversitelere, belediyelerden sivil toplum kuruluşlarına kadar her kesim bu hibelerden yararlanabiliyor. 50 euro’dan 1.5 milyon euro’ya kadar destek alınabilecek programlar mevcut. Mesele, bu programları iyi takip edip, başvuru koşullarını yerine getirmekte…

BİR işin hayata geçirebilmesi için önce ortada bir “fikir” olması gerekir. Fikir çok önemlidir ama kaynak, yani para olmadığında olan fikir de hayata geçemez. Ama artık durum değişti. Artık fikrini projeleştirebilen birçok kişi, kurum ve kuruluş “mali destek” bulabiliyor. Hatta karşılıksız para ve hibe alabiliyor. Birçok bakanlığın kendi oluşturduğu hibe ve mali destek programları var. Tam üyelik yolunda ilerleyen Türkiye’ye son yıllarda Avrupa Birliği’nin (AB) destekleri de artmış durumda. Bunların yürütücülüğünü de genellikle bakanlıklar yapıyor.

YÜZDE 100 HİBE ZOR

Hibenin anlamı “karşılıksız para” demek ama hibe programlarında genellikle projeler yüzde 100 desteklenmiyor. Bu uygulamanın nedeni projenin yürütülmesinin garantiye alınması. Bu nedenle projesi olanların en az bunun yarısını karşılayacak mali kaynağı oluşturması gerekiyor. Bütün hibe programlarında bir alt ve üst limitin olduğunu da belirtelim.
Türkiye’de hibe programlarına ulaşmanın zor olduğu kanısı hakim. Oysa son yıllarda danışmana, aracıya gereksinim kalmadan bu desteklerden yararlanmak mümkün, çünkü başvuru kılavuzları detaylı olarak yayınlanıyor.

İstanbul Kültür Üniversitesi İşletme Bölümü Yrd. Doç. Dr. Asuman Sönmez, özellikle KOBİ ölçeğindeki şirketlerin patronlarının kendi işlerine fazlasıyla konsantre olduklarını ve şirketlerini büyütecek fırsatları bu nedenle kaçırdıklarını düşünüyor. “Bize vermezler” ön yargılarının artık yıkılması gerektiğini belirten Sönmez, “KOBİ patronlarını esas işlerinden biri de bu tarz hibe programlarını araştırmak olmalı. Artık kurumlar web sayfalarından proje kılavuzlarını bile yayınlıyorlar. Ayrıca bu konularda kurumlar tarafından düzenlenen eğitimler de var. Proje hazırlamak artık eskisi kadar zor değil” diyor.

“YETERİNCE YARARLANAMIYORUZ”

Yerli hibe programlarından yararlanmak gittikçe kolaylaşırken, bazı AB hibe programlarına yeterince ulaşılamadığını da belirtelim. AB hibeleri konusunda danışmanlık yapan Aura Danışmanlık’ın sahibi Eda Kural, Türkiye’nin AB hibelerinden yeterince yararlanamadığını belirtiyor. Kural, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Son bir iki yıldır AB hibelerinden yararlanmak için Türkiye’nin gösterdiği çaba hiçe sayılamayacak düzeyde. Fakat faydalanma oranına baktığımızda hala yeterli değil. Çünkü hazırlık aşamasında yanlışlıklar yapılıyor. Özellikle program rehberlerini doğru okuma ve anlama konusunda sıkıntılar yaşanıyor. Kurumlar ve kişiler, rehberde okuduğu bir cümleye kendi uygunluğunu düşünüp proje hazırlamaya çalışıyorlar ama esas amaç daha farklı olabiliyor. Rehber bir bütündür ve doğru algılamak gerekir.”

 Türkiye’deki hibe programlarını araştırdık. Bu programlarda proje başına 50 euro’dan 1.5 milyon euro’ya kadar destek almak mümkün. İşte Türkiye’deki tüm hibe programları ve başvuru koşulları…

KIRSAL KALKINMA
Traktör parası da hibe kapsamına alındı

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), Kırsal Kalkınma Programı kapsamında hibe yoluyla destek veriyor. Seracılık, kırsal turizm, kültür balıkçılığı, otel, pansiyon, restoran, meyve-sebze bahçesi, meyve sebze işleme tesisi, arıcılık, seracılık, tıbbi ve aromatik bitkilerin işlenmesi, yerel ürünler, el sanatları gibi alanlarda geliştirilen projeler destekleniyor. Kırsal Kalkınma Programı kısa bir süre yapılan bazı değişikliklerle çok daha cazip hale getirildi. Örneğin traktör satın alımları da destek kapsamına alındı. Buna göre 82 Kw güce kadar alınacak traktörlere hibe verilecek. Bunun dışında başka değişiklikler de var. Süt üreten tarımsal işletmeler için maksimum kapasite 100 süt ineğinde 120 ineğe çıkarıldı. 300 olan koyun ve keçi sayısı ise 500’e çıkarıldı. Çok önemli bir değişiklik daha yapıldı ve süt ve et üreten işletmeler için, yatırım yapılacak yerin kırsal alan listesinde bulunma şartı kaldırıldı.

Ulusal kanunlarca tanınmış özel ve tüzel kişiler proje başvurusu yapabiliyor. Ancak, proje başvurusu için bazı kriterlere sahip olmak gerekiyor. Örneğin, bakanlık kayıt sistemine kayıtlı olmak gerekiyor. Çiftçi Kayıt Sistemi ya da diğer kayıt sistemlerinden herhangi birine kayıtlı değilseniz, son başvuru tarihinden önce kayıt olmanız ve ilgili belgeyi hibe başvurusuyla birlikte sunmanız lazım. Proje başvurularının yatırımın yapılacağı illerdeki TKDK il koordinatörlüğüne yapılması gerekiyor. Yatırımın uygulanacağı il dışında başka bir ile yapılan başvurular geçersiz sayılıyor. Ayrıca TKDK merkezine yapılacak başvuruların kesinlikle kabul edilmeyeceğini belirtelim.

Projelerin yatırım bütçesi en düşük 5 bin, en yüksek 3 milyon euro olacak. Kurum, tüm projelere yüzde 50 hibe desteği veriyor. Desteğin oranı bazı alanlarda yüzde 65’e kadar çıkıyor.

Destek alabilmek için TKDK tarafından herhangi bir teminat istenmiyor. Ancak başvuru sahibi, projeyi yürütecek mali güce sahip olduğunu iş planında göstermek durumunda. Öz kaynakların yetersiz olduğu durumlarda banka kredisi kullanılabiliyor. Ancak projenin amacı ve sürdürülebilirliği için gerekli olan hiçbir taşınır ve taşınmaz, bankalara teminat olarak gösterilemiyor.

İl koordinatörlüklerinde ön kontrolleri yapılan projelerin kontrol işlemleri TKDK merkezinde tamamlanıyor. Değerlendirme sonucunda uygun bulunan projeler, seçim kriterlerine en yüksek puandan başlayarak sıralanıyor ve ayrılan bütçe dikkate alınarak desteklenmek üzere seçiliyor. İşletme yeri mülkiyetinin başvuru sahibine ait olması gibi bir zorunluluk yok. Kiralama da yapılabiliyor. Ancak kira sözleşmesinin asgari proje uygulama süresi artı beş yıllık dönemi kapsaması gerekiyor.

Başvuru paketini hazırlamak için ihtiyaç duyulacak bilgilendirme dokümanlarını elektronik ortamda tkdk.gov.tr internet adresinden temin edebiliyorsunuz. Ayrıca il koordinatörlüklerinden de temin edilebiliyor.

TKDK’nın proje sahiplerine ya da ilk kez proje hazırlamayı planlayanlara yardımcı olmak için çeşitli destekleri de var. Örneğin 444 8535 numaralı “Yardım Masası” hattı hedef kitlenin kuruma ulaşması için aracısız bir hizmet sunuyor.

ORGANİK TARIM
Organik hayvancılık geliştirilecek

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı “Organik Tarım Destekleme Programı” kapsamında hibe vererek yatırımcıları destekliyor. Meyve ve sebze üreticilerine dekar başına 50 TL destek veriliyor. Tarla bitkilerinde dekar başına 10 TL ödeniyor. İyi tarım uygulamalarına ise dekar başına 25 TL hibe var. Örtü altı tarım yapanlara ise dekar başına 100 TL hibe alabiliyor.
Türkiye’de organik hayvan yetiştiriciliği yapan 4 bin 052 çiftçi var. Organik hayvancılık yapan işletme sayısı ise yalnızca 43.

Sadece bu rakamlar bile organik hayvancılık konusunda ne kadar geri kaldığımızı açıkça gösteriyor. Ancak bu alanda önemli bir gelişme yaşandı. Artık organik hayvancılığa yatırım yapanlara devlet tarafında azımsanmayacak oranlarda hibeler verilmeye başlandı. Bu program kapsamında anaç sığır, buzağı, koyun, keçi, manda üreticileri ve arı, alabalık, çipura, levrek, yeni balık türleri ve midye yetiştiricileri hibe yoluyla destekleniyor. Destek miktarları hayvan başına 0.10 – 175 TL arasında değişiyor.

Programdan yararlanmak isteyenlerin ilçe ya da il tarım müdürlüklerine başvurması gerekiyor. Söz konusu programla insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyecek şekilde tarımsal üretim yapan, doğal kaynakları koruyan, sürdürülebilir, izlenebilir ve gıda güvenliği sağlamaya yönelik organik tarım yapan çiftçiler destekleniyor. Başvuruda bulunan çiftçilerin, “Çiftçi Kayıt Sistemi”ne üye olması şart. Ayrıca “Organik Tarım Bilgi Sistemi”ne (OTBİS) de üye olmaları gerekiyor.

TARIM DESTEKLERİ
Her alana yönelik destek var

Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu tarafından 2013’te 8 milyar 975 milyon TL destek verilecek. Meyve, sebze ve hayvancılık alanlarına destek veriliyor. Ayrıca mazot, gübre, toprak analizi, organik tarım ve iyi tarım uygulamalarını kapsayan alan bazlı destekler de söz konusu. Bu destek kapsamında birçok tarımsal ürüne pirim desteği veriliyor. Örneğin, pamuk primi kilo başına 50, yağlık ayçiçeğine 24, soya fasulyesine 50 kuruş, mısıra 4, kanolaya 40, aspire 45, zeytinyağına 60, buğday, arpa, çavdar, yulafa 5’er, çeltik, kuru fasulye, nohut ve mercimekte ise 10 kuruş pirim ödemesi yapılacak. Peyzaj ve süs bitkileri, özel çayır, mera, orman emvali alanlar için dekara 2.9 TL mazot desteği var. Gübre desteği ise dekar başına 4 TL. Hayvancılık desteklerinde bu yıl yeni uygulamalar var. Örneğin, onaylı süt çiftliği sertifikası olan işletmelere hayvan başına 50 TL’den fazla destek verilecek. Manda üreticilerine de teşvik var. Küçükbaş hayvancılık destekleri de bu yıl artırılmış. Koyun ve keçiye hayvan başına 20 TL destek var. Ayrıca litre süte verilen prim ise 20 kuruş. 2013’te sığır yetiştirenlere hayvan başına 225 TL destek veriliyor. Etçi ırk ve manda yetiştiricilerine ise hayvan başına 350 TL hibe veriliyor.

KOSGEB
İş fikrinizi ticarileştirin!

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), KOBİ’leri dört başlık altında oluşturduğu programlarla destekliyor. İşte bu programlar ve verilen destekler:

-Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı: Bu program gelişme ve büyüme potansiyeline sahip KOBİ’lerin Borsa İstanbul’da işlem görmesini sağlamayı hedefliyor. Bu doğrultuda piyasa danışmanı danışmanlık hizmet bedeli, bağımsız denetim hizmeti bedeli, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kurul kaydına alma ücreti, Borsa İstanbul listesine kabul ücreti, merkez kayıt kuruluşu masrafı ve aracı kuruluşa ödenecek aracılık komisyonu masrafları KOSGEB tarafından geri ödemesiz olarak karşılanıyor. Program kapsamında sağlanan desteğin toplam üst limiti 100 bin TL. Destek oranları yüzde 75-100 arasında değişiyor.

-Genel Destek Programı: Bu program proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ’leri destekliyor. KOBİ’lerin kaliteli ve verimli mal, hizmet üretmelerinin sağlanması hedefleniyor. Ayrıca KOBİ’lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetleri teşvik ediliyor. Tüm bunların yanı sıra KOBİ’lerin yurtiçi ve yurtdışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik yapacağı faaliyetlerin masrafları karşılanıyor. Destek miktarları 10-30 bin TL arasında değişiyor. Bu programın destek oranları yüzde 50-60 arasında değişiyor.

-Girişimcilik Destek Programı: Program girişimciliğin desteklenmesi, yaygınlaştırılması ve başarılı işletmelerin kurulmasını hedefliyor. Programdan girişimciler, KOBİ’ler ve iş geliştirme merkezilerini yönetmek üzere kurulan tüzel kişilikler yararlanabiliyor. Ayrıca, Yeni Girişimci Desteği bölümüyle de uygulamalı girişimcilik eğitimleri destekleniyor. Destek miktarları 3-70 bin TL arasında değişiyor. Destek oranları ise yüzde 60-70 arasında.

-Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı: Program bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesini hedefliyor. Bu doğrultuda teknolojik fikirlere sahip tekno girişimciler desteklenecek. KOBİ’lerde Ar-Ge bilincinin yaygınlaştırılması ve Ar-Ge kapasitesinin artırılması için yapılacak çalışmalar desteklenecek. İnovatif faaliyetler de destek kapsamında. Destek miktarları 5-200 bin TL arasında değişiyor. Bazı projelerin tamamı bazıları ise yüzde 75 oranında destekleniyor.

TURQUALITY
146 marka destek kapsamında

Turquality çerçevesinde toplam 131 firmanın 146 markası destekleniyor. Turquality, Türk malı imajının oluşturulması ve yerleştirilmesi için yurtiçinde ve yurtdışında yapılan harcamaları destekliyor. Söz konusu destekten ihracatçı birlikleri, üretici dernek ve birlikler, ticari ya da sanayi faaliyette bulunan şirketler yararlanabiliyor.

Patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım tesciline ilişkin harcamalar ve benzeri giderlerin yüzde 50’si 50 bin dolar üst limitle destekleniyor. Tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetlerine ilişkin harcamaların da yine yüzde 50’si 300 bin dolar üst limitle bu destek kapsamında.
Yurtdışında açılacak birime ilişkin brüt kira ile buna ilişkin vergi, resim, harç, komisyon, hizmet ve benzeri masraflar yüzde 50 oranında ve yıllık 500 bin doları geçmemek şartıyla destekleniyor.

Mağaza, lokanta veya kafe açmak için uygun yer araştırmasına yönelik danışmanlık ve benzeri giderlerin yüzde 50’si de 400 bin dolar üst limitle destek kapsamına alındı. Yurtdışında mağaza veya showroom açmak için yapılacak harcamaların yine yüzde 50’si yıllık 200 bin dolar üst limitle karşılanıyor.

Çevre, kalite ve insan sağlığına yönelik teknik mevzuata uyum sağlanması ve benzeri giderlerin yüzde 50’si yıllık 50 bin dolar üst limitle karşılanıyor.

TÜBİTAK
Girişimciye 100 bin TL hibe

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK), akademisyenlerden bireysel girişimcilere, sanayicilerden KOBİ’lere kadar geniş bir yelpazede çok çeşitli destek programları mevcut. Destek programları kurum tarafından dönem dönem ilan ediliyor. Örneğin, en son “Girişimcilik Aşamalı Destek Programı 2013” çağrıları yayınlandı.

Bu program kapsamında girişimcilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini, kuracakları Ar-Ge potansiyeli olan firmalarda ticari değeri yüksek ürün ve hizmetlere dönüştürebilmeleri için, fikir aşamasından pazara kadar olan faaliyetleri destekleniyor. Geri ödemesiz olan bu desteğin miktarı 100 bin TL. Eğer ticarileşme potansiyeli olan ve bir prototip oluşturabilecek nitelikte projeniz varsa Ar-Ge ve yenilik odaklı desteklerden yararlanabilirsiniz. Bu tür projelerin 550 bin TL’ye kadar olanlarına yüzde 75 oranında geri ödemesiz destek sağlanıyor.

AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI
Fon almak kolaylaşacak

Avrupa Birliği (AB) 7. Çerçeve Programı (ÇP) kapsamında, tarımdan biyoteknolojiye, balıkçılıktan yeni üretim teknolojilerine birçok alanda projelere hibe desteği verilecek. KOBİ’lere özel destekler de var. 7. ÇP’ye sanayi kuruluşları, KOBİ’ler, KOBİ birlikleri, üniversiteler, araştırma enstitüleri ve araştırma merkezleri, kamu kurumları, uluslararası organizasyonlar ve bireysel araştırmacılar başvurabiliyor.

AB, 7. ÇP’nın devamı niteliğinde Araştırma ve İnovasyon Çerçeve Programı “Horizon 2020” (H2020) adında yeni bir program hazırlıyor. 2014- 2020 yılları arasında yürürlükte olacak Horizon 2020’nin bütçesinin 80 milyar euro olması bekleniyor. Avrupa Komisyonu tarafından yürütülecek olan Horizon 2020’de inovasyon teşvik edilecek. Bilim insanları, sanayi kuruluşları ve KOBİ’lerin projelerine fon alması daha kolay hale getirilecek.

Bu yeni programın şartları açıklanana kadar 7. ÇP’de hala yararlanabileceğiniz imkanlar var. Aslında bu 7. ÇP altında proje sunmak için son fırsat. AB, 2013 yılı için açıklanan proje çağrılarına, 8 milyar 100 milyon euro’luk bütçe tahsis etti. 2013 için yapılan çağrılarda özelikle sağlık, bilgi ve iletişim teknolojileri, nanobilim, nanoteknoloji, yeni üretim teknolojileri alanlarında yürütülen projelere öncelik verilmiş.

Uygun bir proje çağrısı bulduktan sonra, çağrı teklifinin yanı sıra çalışma programı, başvuru kılavuzu ve mali kılavuz gibi belgeleri de dikkatle incelemeniz gerekiyor. Avrupa Komisyonu, çalışma programında, proje niteliğine uygun tüm çalışmaları ve konsorsiyum özelliklerini belirliyor. Ayrıca projenin içeriğine ve projeden elde edilmesi istenen sonuçlara ilişkin bilgiler sunuyor.

İşte bu belgeleri inceleyerek, çalışma programında belirtilen amaca uygun bir proje fikrine sahip olup olmadığınızı değerlendirebiliyorsunuz. Projeyi hazırlamaya karar verdiğiniz takdirde, teklifin yapıldığı proje türüne göre, projede birlikte çalışacağınız ortakları bulmanız ve kuracağınız ortaklığın çerçevesini belirlemeniz gerekiyor. Proje başvurusunun hazırlanması, istenen belge ve bilgilerin temininin ardından nihai adım EPSS (Elektronik Proje Teklifi Sunma) sistemi aracılığıyla projenin gönderilmesiyle tamamlanıyor.

AB 7. Çerçeve Programı'nın ulusal koordinasyon görevi, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) AB Çerçeve Programları Ulusal Koordinasyon Ofisi tarafından yürütülüyor. Ulusal Koordinasyon Ofisi, programın tanıtımı ve gelen soruların cevaplanmasıyla yükümlü. Projenin hazırlanması sürecinde bilgi ve destek almak için TÜBİTAK’a başvurabilirsiniz.

 AB HİBELERİ
Toplam hibe, 3 milyon euro

Sivil Toplum Diyaloğu III Medya Hibe Programı, medya kuruluşlarının kapasitelerinin güçlendirilmesini ve Türkiye ile AB ülkelerindeki medya aktörleri arasındaki sürdürülebilir bir diyaloğun oluşturulmasını hedefliyor. Avrupa Birliği Bakanlığı’nın yürüttüğü hibe programın toplam bütçesi 3 milyon euro. Hibe programı çerçevesinde projelere maksimum 150 bin euro hibe veriliyor. Programa yerel, bölgesel, ulusal görsel-işitsel medya, yazılı medya veya internet medyası kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve medya ile ilgili hedefleri olan meslek kuruluşları başvurabiliyor. Son başvuru tarihi 12 Temmuz 2013. Programa katılanların AB tarafından ortak bulmaları gerekiyor. Bunun için de www.csdproject.net internet adresinden yararlanılabilir.

Sivil toplum diyalog kuracak

Avrupa Birliği Bakanlığı tarafından yürütülen AB ve Türkiye Sivil Toplum Diyaloğu III Siyasi Kriterler Hibe Programı için 20 Mayıs’ta teklif çağrısına çıkıldı. Programın hedefi, “AB’nin siyasi konularla ilgili politikalarının Türkiye genelinde tanınması, AB üye ülkeleri ile Türkiye’de siyasi konularla ilgili sivil toplum aktörleri arasında bağlantıların güçlendirilmesi” olarak özetleniyor. Toplam bütçesi 6 milyon euro olan Siyasi Kriterler Hibe Programı kapsamında azami 150 bin euro hibe desteği sağlanacak. Programa, demokrasi, yargı, temel haklar ve özgürlükler, sosyal diyalog ve dayanışma, kültür, göç ve sığınma konularında çalışan hem AB hem de Türkiye’deki dernek ve vakıflar başvurabiliyor. İnsan hakları, ayrımcılıkla mücadele, demokrasi ve hukukun üstünlüğü programın öncelikli alanları... Son başvuru tarihi 5 Temmuz 2013.

Genç girişimciler için Erasmus

Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programı (CIP) kapsamında “Genç Girişimciler için Erasmus” konulu program, genç girişimciyi desteklemek amacıyla oluşturuldu. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen programın amacı, Genç Girişimciler için Erasmus Programını uygulayacak aracı kurumların (Intermediary Organizations- IO) seçilmesi… Bunlar, özellikle, programdan faydalanacak girişimcileri seçecek ve yardım edecek. Programın yeni genç girişimciler için tasarlanmadığını özellikle belirtelim. Tekliflerin özel ya da kamu kurumları tarafından teslim edilmesi gerekiyor. Bu programda ortaklıkların en az dört farklı katılımcı ülkeden beş farklı kurumu içermesi gerekiyor. Kamu ve özel sektörden kurumların başvurabileceği programa AB tarafından yapılması planlanan maksimum finansman katkısı 4 milyon 650 bin euro. Programda 10-15 civarında proje desteklenecek. Komisyon tarafından sunulacak maksimum destek 500 bin, minimum destek ise 150 bin euro.

Tematik turizm destekleniyor

Bilim ve Sanayi Bakanlığı tarafından yürütülen Girişimcilik ve Yenilik Programı (EIP) kapsamında “Uluslararası Tematik Turizm Ürünlerinin Genişletilmesinin ve Teşvikinin Desteklenmesi’’ için hibe veriliyor. Bu programın amacı, Avrupa’da sürdürülebilir turizmin geliştirilmesi ve tanıtımına katkıda bulunmak… Özellikle turizm sektöründeki KOBİ’lerin desteklenmesi planlanan programdan yararlanmak için dört farklı ülkeden beş ortak projeye dahil olmalı. Başvuracak proje Avrupa Birliği’nin en fazla katkısı 250 bin euro olarak belirlendi. Son başvuru tarihi 3 Temmuz 2014. Ayrıntılı bilgi için [email protected] e-posta adresine başvurulabilir.

Çevreci inovasyona hibe

Avrupa Birliği’nin Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı – Girişimcilik ve Yenilik Programı (CIP – EIP) çerçevesinde Eko-İnovasyon Pilot Projeler ve Piyasa İhtiyaçlarına Cevap Veren Projeler Teklif Çağrısı’na çıkıldı. Yürütücü kurum, Rekabet Edebilirlik ve Yenilik İcra Ajansı (Avrupa Komisyonu). Bu programın toplam bütçesi 31 milyon 585 bin euro. Başvuran projelerin maliyetlerinin yüzde 50’sine kadar hibe veriliyor. Hem kamu hem de özel sektör tüzel kişilikleri başvurabiliyor. Eko inovasyon alanında öncelikli desteklenecek alanlar materyal geri dönüşümü, sürdürülebilir inşaat ürünleri, yiyecek içecek sektörü, su ve yeşil işletmeler olarak belirlendi. Uygulama süresi azami 36 ay. Son başvuru tarihi, 5 Eylül 2013.

Kültür hibeleri artıyor

Avrupa Kültür Programı kapsamında bugüne kadar 400 milyon euro hibe dağıtıldı. 2007 yılında başlayan program bu yıl sona erdi. Son teklif çağrısına ise mayıs ayında çıkıldı. Şimdi gözler, Avrupa Kültür Programı’nın da devamı olan Yaratıcı Avrupa Programı’nda… Bu programın bütçesinin en az 1 milyar euro olması bekleniyor. Avrupa Kültür Programı’nın Türkiye’de tanıtımını Kültür ve Turizm Bakanlığı yapıyor. Bu konuda Bakanlık Müsteşarı Özgür Özaslan’a bağlı üç kişilik bir ekip çalışıyor.

Kültür İrtibat Ofisi Sorumlusu Hale Ural, Yaratıcı Avrupa Programı’nın detaylarının haziran ayı ortasında açıklanmasını beklediklerini söylüyor. Söz konusu programın 2014-2020 yıllarını kapsayacağını belirten Ural, şu bilgileri veriyor:

“Yaratıcı Avrupa Programı, Avrupa Kültür Programı ile Medya Programı’nın birleşimiyle oluşturulan yeni bir program. Komisyonda bu programın bütçesi 1.8 milyar euro olarak görüşülmeye başlandı ancak ciddi kesinti yapılmasına karar verildi. Ancak biz programın en az 1 milyar euro’luk hibe vermesini bekliyoruz. Programın bütçesi ve yararlanma şartlarının haziran ayı ortasına doğru netleşeceğini tahmin ediyoruz. Avrupa Kültür Programı, görsel ve işitsel bazı projeleri kapsamıyordu. Yani bir tiyatro projesi destek alabilirken, sinema ya da belgesel çekimi için hibe alınamıyordu. Yeni Yaratıcı Avrupa Programı’nın en önemli özelliği ise belgesel ve film çekimi konularında da destek verecek olması.”

50 euro bile alabilirsiniz

Sivil Düşün Programı, Avrupa Birliği delegasyonu tarafından yürütülüyor. AB, Türkiye’nin tam üyelik sürecinde sivil toplum kuruluşlarının önemli bir role ve etkiye sahip olduğunu düşünüyor. Bu nedenle AB Türkiye Delegasyonu 2010-2011 yılları arasında 11 ilde 730 sivil toplum kuruluşu ile danışma toplantıları yaparak Türkiye’deki STK’ların ihtiyaçlarını belirledi. Bu çalışmalar sonrasında ise 2012-2016 yılları arasında devam edecek Sivil Düşün Programı’nı oluşturdu. Programın toplam hibe bütçesi 4 milyon euro olarak belirlendi. Programdaki hibeler, üç alt başlıkta veriliyor. Bunlardan ilki, Ağlar ve Platformlar hibe desteği. Bu başlık altında bu yıl ve gelecek yıl olmak üzere iki kez teklif çağrısına çıkılacak. 2013 ve 2014 için 1’er milyon euro bütçe belirlendi. Başvuran projelere 150 bin euro ile 350 bin euro arasında değişen hibeler verilecek.

Sivil Düşün AB Programı Takım Lideri Cengiz Çiftçi, bu yıl için son başvuru tarihinin 17 Haziran olduğunu belirtiyor. Mikro Hibeler Programı’nın iki yıllık bütçesi ise 1.5 milyon euro. Bu programda sivil toplum kuruluşları kira, personel, kampanya, reklam ve araştırma gibi farklı ihtiyaçları için 10 bin euro’ya kadar destek alabiliyor. Hibeler bir aracı kuruluş tarafından dağıtılacak. Kasıma kadar bu aracı kuruluş belirlenecek. Cengiz Çiftçi, yeni oluşturdukları Aktivist programının bütçesinin ise 500 bin euro olduğunu söylüyor. Dört yıl boyunca açık kalacak programla ilgili şu bilgileri veriyor: “Artık bireysel başvurulara da izin veriyoruz. Herhangi bir sivil toplum kuruluşu aktivisti 50 euro’luk vize parasını bile bu programdan talep edebilir. Alt limit yok. Dört yıl boyunca aktivistler her istediklerinde başvuru yapabilecek. Her ay değerlendirme yapılacak ve hibeler dağıtılacak. Programın bütçesi 500 bin euro ama talebe göre artabilir.” Ayrıntılı bilgi:www.sivildusun.eu adresine başvurabilirsiniz.

YURTDIŞI FUAR DESTEĞİ
Fuara katıl, hibe al!

Yurtdışı fuar destekleri, Ekonomi Bakanlığı’nın “2009/5 Sayılı Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesine İlişkin Tebliğ”i uyarınca veriliyor. Genelde yurtdışı fuarlara katılanlara yüzde 50 oranında destek amaçlı karşılıksız para veriliyor. Ekonomi Bakanlığı tarafından “hedef ülke” olarak belirlenen 15 ülkede bu teşvik oranı yüzde 70’e çıkıyor. Bu hedef ülkeler; ABD, Angola, Brezilya, Çin Halk Cumhuriyeti, Endonezya, Etiyopya, Gana, Hindistan, Japonya, Malezya, Meksika, Nijerya, Polonya, Singapur ve Tanzanya. Bu ülkelerde düzenlenen ve Ekonomi Bakanlığı’nın desteklenecek fuarlar listesindeki fuarlara katılanlar hibelerden yararlanabiliyor. Fuar katılım ücreti, stand kurulum maliyeti, nakliye ücreti, stantta görevlendirilecek iki temsilcinin ekonomi sınıf gidiş dönüş ulaşım masrafı devlet tarafından geri ödeniyor. Otel harcamaları ve yurtdışında yapacağınız başka masrafların tutarlarının ise ödenmediğini belirtelim. Fuarlara katılan firmaların, fuarın bitiminden itibaren üç ay içinde yaptıkları masrafları ilgili ihracatçı birliğin genel sekreterliğine belgeleriyle sunması gerekiyor. Destekler genel nitelikli fuarlarda 10 bin doları, sektörel nitelikli fuarlarda 15 bin doları geçemiyor.

YURTDIŞI FRANCHISE DESTEĞİ
Devlet desteğiyle yurtdışında şubeleşin!

Yurtdışında restoran ya da kafe açan Türk markaları artık ihracata yönelik devlet yardımlarından yararlanabiliyor. Kahve Dünyası ve Bay Döner markaları bu program kapsamında destek almayı başardı. Bunların yanı sıra programa başvuran Simit Sarayı, Kitchenette ve Güllüoğlu ise onay bekliyorlar.

Franchising desteklerinden yararlanmak isteyen markaların yurtdışında bir (otel bünyesinde, otel tarafından kendi markasıyla işletilen lokanta, kafe hariç), yurtiçinde ise en az beş şubeye sahip olması gerekiyor. Şirket sermayesinin yüzde 50’sinin üzerinde yerli olma zorunluluğu var. Şirket yüzde 100 yerliyse söz konusu desteklerden yüzde 50 oranında yararlanabiliyor. Yüzde 70 yerli sermaye olması durumda ise bu oran yüzde 35’e düşüyor.

Yabancı bir ülkede açacağınız restoran ya da kafenin konsept mimari çalışmaları ve dekorasyon giderlerinin yüzde 50’si devlet tarafından karşılanıyor. Marka Destek Programı kapsamındaki bu desteğin yıllık limiti 400 bin dolar.

Marka Destek Programı kapsamında çevre, kalite ve insan sağlına yönelik teknik mevzuata uyum sağlanabilmesi ve mekanın hijyen, can ve mal emniyeti gibi konularla ilgili her türlü harcama yüzde 50 oranında (50 bin doları geçmeyecek şekilde) destekleniyor. Bu destek kapsamına danışmanlık hizmeti de dahil.

İlk 10 franchise mağazanın kuruluş ve kira masraflarının yarısı devlet tarafından karşılanıyor. Kira giderleri en fazla iki yıl süreyle sınırlı. Limitse 100 bin dolar.

Ayrıca dört yıl süreyle her türlü tanıtım, araştırma, tescil, defile, fuar katılımı, ofis, depo, mağaza kirası ve showroom dekorasyonu gibi yapacağınız masraflar da destek kapsamında.

KALKINMA AJANSLARI

Son yıllarda en çok hibe veren kurumlar, bölgesel kalkınma ajansları… Ekonomik ve sosyal kalkınmanın itici gücü olma hedefiyle çalışan 26 bölgesel kalkınma ajansı, 2008-2013 yılları arasında 1.6 milyar TL yani yaklaşık 700 milyon euro mali destek verdi. Bu kaynağın önemli bölümü de KOBİ’lerden sivil toplum kuruluşlarına, yerel yönetimlerden üniversitelere kadar birçok kurum ve kuruluşun projelerine hibe olarak aktarıldı. Son yıllarda kalkınma ajansları yılın son çeyreğinde destek programlarıyla ilgili çağrıya çıkıyor. Tekliflerin alınması ve fiilen kaynakların kullanılması ise bir sonraki yılın ilk yarısını buluyor. 2013 yılı için ise yeni destek programlarının teklif çağrılarına bu yılın son çeyreğinde, en erken eylül ayında çıkılması bekleniyor. Yeni mali destek programları için henüz çağrıya çıkılmazken, teknik destek ve doğrudan faaliyet desteği adıyla da yıl boyunca hibe veriliyor. Yaptığımız araştırmaya göre halen 10 ajansın toplamda 10 milyon TL’yi bulan hibelerine proje sunarak talip olmak mümkün. Doğrudan Faaliyet Desteği, kar amacı gütmeyen kuruluşlara veriliyor. Valiliklerden derneklere, teknoparklardan üniversitelere kadar bu desteklerden yararlanmak mümkün.

Zafer ÇAĞLAYAN / Ekonomi Bakanı
“Markalarımızı dünya ligine taşıyacak yöneticiler yetiştiriyoruz”

İyi yöneticilere sahip olmayan ve uygulanabilir bir strateji oluşturmamış şirketler, en yüksek teknolojiyle donatılmış üretim tesislerine sahip olsalar bile başarılı olamazlar. Bununla ilgili çok sayıda örnek görebilirsiniz. Kaliteli ürün ve hizmet sunabilmenin temelinde kaliteli eleman ve yöneticiler vardır. İşte bu nedenle düzenli olarak seminerler düzenliyoruz. Yönetici geliştirme programları organize ediyoruz. Bu ve benzeri organizasyonlarla firmalara ve bu firmaların yöneticilerine markalaşma mantığını ve ruhunu aşıladık.

Diğer yandan dünyaca tanınmış markalara sahip olmak amacıyla Turquality Programı kapsamında markalara destek oluyoruz. Markalarımıza 2006’dan bu yana 521 milyon TL destek aktarıldı.

Türkiye’nin önünde bugün itibariyle 152.5 milyar dolar olan ihracatını 500 milyar dolara çıkarmak için 11 yıl var. Bu dönemde iki amacımız var. Birincisi ürünlerimizin katma değerini yükseltmek, ikincisi pazarlardaki varlığımızı güçlendirmek. Biliyorsunuz, 2008 küresel krizi bütün dünyada talebi vurdu. Tüm ülkelerin ihracatında ciddi gerilemeler oldu. Bazıları hızla toparlandılar, kriz öncesi ihracat seviyesini aştılar. Bazıları ise hala 2008'deki ihracatının çok gerisinde. Türkiye olarak kriz öncesi ihracat performansına dönme açısından ne en iyilerdeniz, ne de en kötülerden. 2008'de 132 milyar dolar olan ihracat rakamına 2011 sonunda ulaşabildik. Aylık verilere göre bizim ihracatımızın kriz öncesine dönüşü 41 ay sürdü.

Hibe eğitimleri de var!

Dr. Cüneyt Evirgen TÜRK / Sabancı Üniversitesi Yönetici Geliştirme Birimi (EDU) Direktörü
“Türk firmaları yurtdışına açılmak veya işlerini yurtdışında da büyütme konusunda çok istekliler. Bizde firmaların bu çabalarına destek olmak amacıyla bir eğitim programı başlattık. Bunun için Maven Partners Danışmanlık firmasıyla bir işbirliğine imza attık. Business Beyond Borders isimli program kapsamında yurtdışı pazarları hedefleyen Türk firmaları için rehber niteliğinde eğitimler sunuyoruz. Aynı zamanda katılımcıları hedefledikleri ülkelerde faaliyet gösteren firma temsilcileriyle buluşturduğumuz seminerler düzenliyoruz.

Nida BEKTAŞ / Koç Üniversitesi İşletme Enstitüsü Yönetici Direktörü

“Turquality Programı kapsamında şirket yöneticilerine ‘Yönetici Geliştirme Programı’ adı altında eğitim programı düzenliyoruz. Sabancı Üniversitesi ile birilikte organize edilen bu program kapsamında şimdiye kadar 635 mezun verdik. Eğitimler Koç ve Sabancı Üniversitelerinin kampüslerinde sürüyor. Toplam süresi 44 gün. Eğitimlere her sektörden, markalaşma ve ihracata önem veren firmalar katılıyor.

Bülent BALYEMEZ / İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dış Ticaret Bölümü Öğretim Üyesi

“Kendi kurduğum Dış Ticaret Yönetim Danışmanlık şirketi aracılığıyla altı yıldır devlet teşvikleriyle ilgili eğitim veriyorum. Bugüne kadar eğitimlere bin 500 kişi ve kurum temsilcisi katıldı. Bu destekleri öğrendikten sonra takip etmek önemli. Ben yeni bir teşvik olduğunda seminerlerimize katılanları ücretsiz olarak bilgilendiriyorum. Yeni eğitimlerimizi 29-30 Haziran’da Taksim Gönen Otel’de gerçekleştireceğiz. 16 saatlik bir eğitim. Bu süre içinde hiç kimseye ihtiyaç olmadan bir yatırım projesinin nasıl yapılacağını örnek projelerle anlatıyoruz. Türkiye’de yeterince hibe var. Bu konuda iyiyiz.”

Bunlara dikkat edin!

-Hibe programları genelde sürelidir. Yararlanmak için son başvuru ve bitiş tarihini dikkate alın.
-Genelde hibe programlarında mevzuat iyi okunmaz. Mevzuatın içinde bütün detaylar mevcut. İyi okumama yüzünden yanlış başvuru oluyor ve reddediliyor.
-Özellikle program rehberlerini doğru okuma ve anlama konusunda sıkıntılar yaşanıyor.
-Proje ve başvuru evraklarını doğru hazırlayın. Başvuruların genelde yarısı evrakların yanlış hazerlenmesi nedeniyle geri dönüyor.
-Her programın ayrı bir proje yazım formatı var. Bunları iyi anlamak ve uygulamak gerekiyor.
-Danışmanlara önceden para vermeyin. Bazı danışmanlar, parayı önceden aldıklarında işi takip etmiyor, “Başvurduk çıkmadı” diyorlar.
-Danışmanınızın referanslarını iyi araştırın. “Çantacı” tabir edilen danışmanlardan uzak durun.
- Hibe programlarının yüzde 90’ında önceden proje sahibinin harcama yapması gerekir.
-Projenin yüzde 100’üne destek veren hibe programı parmakla gösterilecek kadar azdır. Genelde eş finansman gerekir. Bunun için önceden size düşen parayı hazırlayın.
-Bazı hibe programlarında “teminat” göstermek gerekiyor. Bunu da dikkate alın.

HİBE ALAN ÖRNEK GİRİŞİMCİLER

-Malatya Doğanşehir’de Ali Dayı Turizm, Tarım ve Su Ürünleri, 402 bin TL yatırım bütçesiyle bir alabalık çiftliği kurdu. Şirketin sahibi Burhan Çiçek, Kırsal Kalkınma Programı’ndan 202 bin TL hibe aldıklarını söylüyor. 25 ton kapasiteye sahip olan ve Ocak 2012’de faaliyete başlayan tesiste yetiştirilen balıklar, şirketin restoranlarında müşterilere sunuluyor. Ayrıca balık satışı da yapılıyor.

-Burcu Atasoy, işini hibe ile geliştirmeye çalışan bir girişimci. Türkiye’de bir ilke imza atarak iş mülakat uygulama merkezi olan Kariyer Enerjim İnsan Kaynakları isimli şirketini 2010’da kurdu. Atasoy, “Firmamız iş arayan çalışanlar ve yeni mezun üniversite öğrencilerine, iş mülakatlarına hazırlanma ve şirketlerin işe alım stratejilerini simülasyonlarla görme şansı veriyor. İşimi kurarken KOSGEB’ten girişimcilik eğitimi aldım. Şimdi de aynı kuruma 30 bin TL hibe başvurusu yaptım. Başvurum onaylanınca işimi geliştirme fırsatı bulacağım” diyor.

SABANCI HOLDİNG
Sosyal girişimciliğe hibe desteği

Sabancı Ailesi topluma desteğinin önemli bölümünü Sabancı Vakfı aracılığıyla yapıyor. Türkiye’de stratejik hibe programlarını başlatan ilk vakıf olan Sabancı Vakfı, toplumsal gelişmeye katkı sağlamak için yeni projeler arıyor. Bugüne kadar hibe programlarıyla 360 bin kişiye dokunan vakfın, kadın, genç ve engellilerin sorunlarına çözümler üreten STK’ların desteklediği “Toplumsal Gelişme Hibe Programı”na (TGHP) başvurular başladı. Başvurular Sabancı Vakfı web sitesi (www.sabancivakfi.org) üzerinden yapılıyor.

Hibe programına Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre kurulmuş ve Türkiye’de yerleşik olan dernek, vakıf, kooperatif ve üniversiteler başvurabiliyor. Seçim sürecinde, engelli kadın, genç kadın ya da engelli genç olduğu için iki kez ayrımcılığa maruz kalan çifte dezavantajlı grupların sorunları için kapsamlı çözüm önerileri geliştiren projelere öncelik verilecek. Vakfın 2013 yılında vereceği toplam hibe tutarı 1.2 milyon TL ile birlikte bugüne kadar yaptığı toplam destek 7 milyon TL’yi aşacak.

Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı, vakfın 40 yıla yakın bir geçmişe sahip olduğunu vurguluyor. Kadın, genç ve engellilerin toplumsal yaşama katılabilmeleri için var güçleriyle çalıştıklarını belirten Sabancı, “Toplumumuzun büyük bir kısmını oluşturan kadın, genç ve engelliler odak noktamızı oluşturuyor. Onların hayatlarında fark yaratmak adına tek başına değil, elbirliğiyle çalışmak gerektiğine inanıyoruz. Hibe programlarımız bu güçbirliği için önemli bir araç” diyor.

 Avrupa Birliği Kültür Programı’ndan 2008 yılında hibe alıp yararlanan kuruluşlardan biri de İstanbul Modern Sanat Müzesi… Avrupa Birliği’nin desteklediği Gölgeye Övgü Projesi, Türkiye, Yunanistan, İrlanda ortaklığında gerçekleştirilmiş. Türkiye’deki proje ortağı İstanbul Modern olan proje, geleneksel gölge tiyatrosunun günümüz sinema ve tiyatrosuna etkilerini anlatmayı amaçlıyordu. Proje kapsamında üç ülkede sergiler düzenlendi. O yıllarda projenin küratörü olan Lora Sarıaslan, “Hibeyi alıp, sorunsuz bir şekilde yararlandık. Bu tür Avrupa Birliği hibeleri yakından takip edilmeli” diyor.

Can ve Canan İskender kardeşler, KOSGEB kredisiyle işlerini kurmuşlar. Boğaziçi Üniversitesi’nde okurken puzzle üretimini kendilerine iş alanı seçen kardeşler, 2004 yılında KOSGEB’den 4 bin TL hibe, 36 bin TL geri ödemeli kredi desteği almışlar. İskenders Puzzle’ın ortağı Can İskender, 15 ülkeye puzzle ihraç ettiklerini söylüyor. Kişiye özel puzzle üretimi yaptıklarını da vurgulayan İskender, yılda 3-4 fuara katıldıklarını belirtiyor. İskender, “KOSGEB'ten sadece genç girişimci desteği almadık, hemen arkasından cansuyu kredisi aldık, istihdam kredisinden faydalandık, fuarlar için tanıtım desteğini kullanıyoruz. Bu tür destekler, genç girişimciler için çok faydalı” diye konuşuyor.

Rahime Baş Uçar/Ersan Çıplak/Para Dergisi