Gaz alımı düşerken ödenen para artıyor

Türkiye, başta Rusya ve İran olmak üzere 'Al ya da öde' yükümlülüğüyle kullanmakta olduğu doğalgazın miktarını düşürürken, kullanmadığı enerji miktarının da parasını ödemeye devam ediyor.

Rusya'nın dev doğalgaz şirketi Gazprom 2009 yılı son çeyreği ile ilgili raporunu açıkladı. Buna göre şirketin 2009'da toplam ihracatı 2008'e göre yüzde 13 gerileyerek 206 milyar metreküpe düştü. Şirketin toplam üretimindeki düşüş ise yüzde 12 olarak gerçekleşti. Gazprom iç piyasaya da 2009'da 293 milyar metreküp doğalgaz arzı gerçekleştirdi.

Dördüncü çeyrekte tüm ülkelere ihracatını artıran Gazprom şirketi, henüz 2007 seviyesini yakalayamadı. Batı Avrupa ülkelerine ihracatta yüzde 11'lik bir gerileme yaşayan Gazprom'un Türkiye satışları da yüzde 16 geriledi.

Türkiye 2008 yılında Gazprom'dan toplam 23 milyar 842 milyon metreküplük doğalgaz alırken, bu rakam 2009'da 19 milyar 970 milyon metreküpe düştü.

İKİNCİ BÜYÜK TÜKETİCİ DURUMUNDAYIZ

Türkiye, Rus şirketi Gazprom'dan Almanya'dan sonra en çok doğalgaz alımı gerçekleştiren ikinci büyük Avrupa ülkesi. Gazprom, Türkiye'nin Rusya'dan 2015 yılından sonrası ilave gaz talebinde bulunduğunu söylemişti.

Elektrik payı %57

Uluslararası gaz anlaşmalarında 'al ya da öde' hükmü temel kural. Alıcı ülke, ihracatçıya her yıl 'Şu kadar doğalgaz alacağım' taahhüdünde bulunuyor. Alıcı almazsa bile alacağını taahhüt ettiği gazın parasını ödüyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız, BOTAŞ'ın 2005'ten bu yana almayı taahhüt ettiği gazdan alınamayan kısmı için 701 milyon dolarlık ötelenme talebine vurgu yapmıştı. Yıldız, doğalgazın yüzde 57'sinin elektrikte kullanıldığını belirtmiş, 2009 Ekim'indeki 25,3 milyar metreküp gaz satışında yüzde 22'lik dilimin konut, yüzde 21'lik dilimin de sanayide kullanıldığına dikkat çekmişti.

3 milyar $'lık yük

Türkiye ile İran arasında doğalgaz ticaretinde tahkime gitmiş konular var. İran 'al ya da öde' taahhüdünü yerine getiremediği için Türkiye'den tazminat isterken, Türkiye fiyat indirimi talebini gündemde tutuyor. Türkiye daha önce 2007 yılında alamadığı gaz için 704 milyon dolar ödeme yapmıştı. Al ya da ödenin 2008 ve 2009 için maliyeti ise 1,5 - 2 milyar doları buluyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız, Rusya ve İran'a 'al ya da öde' kapsamında 3 milyar dolar ödeme yapılacağını söylemişti. Türkiye, İran'la 1996'da 25 yıllığına yıllık 10 milyar metreküp alım anlaşması yapmıştı.

Enerjide fiyat ikilemi

Gazprom Başkanı Aleksey Miller, geçtiğimiz yılın son aylarında yaptığı açıklamada, "Türkiye, 2015 yılından itibaren, Mavi Akım 2 boru hattı da dahil olmak üzere ilave Rus gazı almak istiyor" yorumunu yapmıştı. Türkiye, kullanmasa da İran ve Rusya ile yaptığı mutabakat uyarınca, kullanılmayan gazın da ücretini ödemek durumunda. Enerji Bakanı Taner Yıldız ise, bu ikileme ilişkin değerlendirmesinde ilgili taraflarla hükümet bazında görüşmelerinin devam ettiğine dikkat çekmişti.

Yeni Şafak