Ermenistan'a yatırım yapmak isteyen Türk işadamı

Bu ülkede doğru kullanıldığında her bölgeden girişimcilere büyük fırsatlar, her zaman mevcut. IC Holding’in patronu İbrahim Çeçen, bunu ispatlayan işadamlarına en iyi örnek. Ağrı’da doğan, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nde inşaat mühendisliği okuyan, ilk inşaat işini 1968 yılında 26 yaşındayken Van Erciş’te yatılı bölge okulu yaparak gerçekleştiren Çeçen, bugün dev projelere imza atan bir müteahhit olarak karşımıza çıkıyor. Merkez ofisini Ankara’da kurduğu için “Başkentli işadamı” olarak tanınan Çeçen, bir “Doğulu” işadamı olarak her bölgede çalışmayı seviyor. Çeçen, yurt içinde ve dışında inşaat, enerji, turizm, hava alanı ve marina yapımında son yıllarda adını çok daha fazla duyurdu.

“En zengin 100 Türk” listesinde geçen yıl 66’ıncı sıraya yerleşti. “Bu listeleri nasıl yapıyorlar, fazla anlamıyorum” dese de, yaptığımız söyleşide “Nereden gelip nereye gittiğini” çok net ortaya koydu. Antalya’da 3 büyük otel, farklı bölgelerde 7 santrale imza atan, İstanbul - Eskişehir hızlı tren işini, Giresun ile Ordu için Karadeniz’de ada havaalanı projesini ortağı Cengiz İnşaat’la gerçekleştiriyor. 3’üncü Boğaz köprüsüne talip olacağını söylüyor. Ülkemizin gelişmişlik sıralamasında son sıralarda yer alan Ağrı’nın adını birinci lige taşıyan Çeçen, tıpkı Bolulu işadamı İzzet Baysal gibi doğduğu kentte iz bırakmak istiyor.

Kurduğu üniversite ve yaptırdığı okullarda okuyan öğrencilerin de üniversite sınavlarında kendisi gibi başa güreşmesini arzu ediyor ve onlardan birincilikler bekliyor. “Ağrı’nın son sıralarda olması kanıma dokunuyor” diyor. “Sınırlar açılsın. Ermeniler’le de ortak işler yaparız” dileğinde bulunan Çeçen, sohbetimizde öncelikle Ağrı’yı ve buraya yaptığı yatırımları konuşmak istedi.

İbrahim Bey, sizi Ankaralı işadamı olarak bilirdik. Ağrı’ya üniversite yaptırınca oralı olduğunuzu öğrendik. Kendinizi nasıl tanımlarsınız?

Ağrı’da doğmuş bir inşaat mühendisiyim. Kimliğimin özeti budur. Ailem, önce Doğubayazıt’ta kendi halinde bir çiftçiydi. Sonra Ağrı’ya geldi, ben burada doğdum.

Çok çocuklu bir ailede mi büyüdünüz?

6 kız kardeşim vardı, ben tek erkek çocuktum. Dedem ve babam 1930’lu yıllarda Ağrı’ya göç etmişler. Ben, 1941’de orada doğdum. Dolayısıyla bir köy çocuğu değil, şehir çocuğuyum.

AES bize ağır geldi, ayrıldık Koç’la ne yapacaklar bilmiyorum

Enerji alanında ABD’li AES’ten ayrıldınız? Gidip Koç Holding’le ortak oldu. Bu ayrılığı neler etkiledi?

Bünyemiz, kimyamız tutmadı. Biz daha hızlıyız. Onlar daha yavaştı. Yabancı oldukları için biraz daha tedbirli, biraz daha yoğurdu üfleyerek yiyorlardı.

Koç’la neler yapacaklar?

Bunu ben de merak ediyorum doğrusu. Nasıl çalışacaklarını bilmiyorum.

Yeni ortak alacak mısınız?

Hayır. AES’ten sonra böyle düşünmüyoruz. Onlarla ortaklık yaparken, bir dünya devi ile çalışarak hızlı büyürüz dedik. 3 yıllık ortaklık süresince bırakın büyümeyi hatta geri kaldık. 2009’daki kriz bunları etkiledi, başka ülkelerden zarar da ettiler. Dağıtım ihalelerine beraber girecektik. İstemediler, zaman kaybettik. Sadece Tekirdağ Trakya elektrik dağıtım bizde kaldı.

Ermeni işadamlarıyla karşılıklı çalışmak ister

Ağrılı olduğunuz için soruyorum. Ermenilerle normal bir ilişkiye ne zaman geçeceğiz?

Türk ve Ermeni vatandaşlarına kalırsa hemen geçebiliriz. Vatandaşlar arasında bir problemolduğunu görmüyorum. Siyaset ve dış etkenler, bu iki ülkeyi bir türlü birbirine yaklaştırmak istemiyor.

Bir gün Ermenilerle sınırlar açılırsa o ülkede de iş yapmak istermisiniz?

Niye olmasın ki. Biz de yaparız, onlar da burada yaparlar. Sonuçta tarihte bir şeyler olmuş ama kimlerin olmamış ki. Mesela, biz Ruslarla ne kadar savaşmışız karşılıklı olarak. Başka ülkelerle de öyle.

Mühendis değil yazar veya ressam olmak isterdim

İnşaat mühendisliğini isteyerek mi seçtiniz?

Öyle bilinçli bir seçim değildi. Denk geldi, onun tahsilini yaptım. Gençken hayalimde işadamı olmak yoktu. Aslında gazeteci ve yazar olmak istiyordum. Hatta, resim yapmayı sevdiğim için ressam da olabilirdim.

Peki, hâlâ hobi olarak yazı yazıp, resim yapar mısınız?

Eskiden yaptığım tablolarım var ama resim işini eşim Nezahat hanımefendiye bıraktım. Yazı işini de çok uzun yıllar oldu yapmıyorum. Gençliğimde hikayeler yazardım.

Direksiyonu kim iyi kullanırsa koltuğa da o oturur

Koltuğunuzu ne zaman ve kime devretmeyi düşünüyorsunuz?

Duruma bakıyoruz. Belki yakın zamanda da olabilir. Ortada bir yarış var. Oğullarımdan kim alır götürürse firmayı o yönetir.

Şu anda holdingde oğullarınızın konumu nedir?

Önce şunu söylemeliyim. Oğullarımın dördü de firmada anonim çalışıyor. Hepsi gerekirse her işe bakıyor. Başkan yardımcım ve ilk oğlum Murat, mimardır. Firmanın yurtdışı işlerine bakıyor. İkinci oğlum Fırat, benim gibi inşaat mühendisi, o da inşaat ve enerji dallarıyla uğraşıyor. Üçüncü olan Serhat, o ABD’de işletme okudu. Hava limanları işletmeleriyle, turizmle ilgileniyor. Dört numara olan Salih ise turizmle uğraşıyor. Özelleştirmelerde aldığımız Çeşme Marinası’nı tamamladı şimdi Bomonti projesiyle meşgul oluyor.

İtibar, paradan çok önemlidir

İş yaşamında itibar yönetimi nasıl yapılır?

Bana göre itibar, sermayeden de paradan da her şeyden önemlidir. İtibarınız kaybolduğu zaman hiçbir işi yapamazsınız. İtibar için öncelikle dürüst olacaksınız.

İzzet Baysal eğitimde rol modelim

Ağrı’nın gelişmesi için neler yapıyorsunuz?

40 yaşından bu yana okullar yaptırıyorum. Şu anda iki ilköğretim okulu var. En önemlisi üniversite kurduk. Burası vakıf üniversitesi değil. Bize herhangi bir gelir getirmiyor. Üniversiteyi, bu sene tümüyle bitirip, devlete hibe edeceğiz. Bu işi Türkiye’de bir Bolu’nun hamisi rahmetli İzzet Baysal yaptı, şimdi de bir ben yapıyorum.

Üniversitede kaç genç okuyor?

İlköğretim okullarındaki çocuklar dahil bu yıl 10 bine tamamlayacağız. Çeçen Ailesi, böylece 10 bin çocuklu olacak. Hayatım onların iyi eğitim görmesi ve iyi meslek sahibi olmalarına katkıda bulunmakla geçiyor. Öğrenciler, veliler ve rektörümüzle devamlı ilişki içindeyim. Şu anda, 3 fakülte var. Eczacılık fakültesi açılacak. Çok sayıda yüksek okul bulunuyor.

Kafkasya’dan öğrenci bekliyoruz

Öğrenciler, hangi bölgelerden geliyor?

Şu anda okuyan öğrencilerin yüzde 50’si Doğu Bölgesi’nden yüzde 50’si de başka bölgelerden geliyor. Ağrı, sınır ilidir. Bir yanında Gürcistan, Ermenistan, yukarıda Azerbaycan, bir tarafında da İran var. Ağrı merkez olmak üzere bu ülkeler 300-400 kilometrelik bir çap içinde yer alıyor. Buralardan öğrenci bekliyoruz ki, bu sene İran’dan gelmeye başlamış. Öğrenci çekmek için çalışmalarımız var.

Bölgede tıp fakültesine de ihtiyaç yokmu?

Tıp fakültesi, belki Ağrı’ya fazla gelir ama komşu ülkeler için düşünürsek elzemolur. Mesela, DNA laboratuvarı kurduk. Bölgede hayvancılığın ve bitki örtüsünün gelişmesi, komşu ülkelere de yardımcı olacak araştırmalar yapılacak.

Perihan çakıroğlu/Bugün