Enerji Bakanlığı dokuz yıldır petrol stoku oluşturamadı

Acil durumlar için gerekli petrol stoku oluşturulmasına yönelik kanun 2003'te çıkarılmasına rağmen uygulamaya geçilemedi. 90 günlük stokun oluşturulması için toplanan 400 milyon lira bankada faizde tutuluyor. Enerji çevreleri, savaş, sel ve diğer afetlerde Türkiye'nin enerji darboğazıyla karşı karşıya kalabileceği uyarısında bulunuyor.
 
2003 yılında çıkarılan Petrol Piyasası Kanunu ile savaş, sel, doğal afet gibi kriz durumlarında ihtiyacı karşılamak için asgari 90 günlük akaryakıt, LPG ve fuel-oil stoku tutulması zorunlu hale getirildi. Sistemin yönetimi ve sekreteryası için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı müsteşarı yetkili kılındı. Stokun 20 günlük kısmını özel şirketler, 'tamamlayıcı' kısmını ise rafineri şirketinin tutması gerekiyor. Kanun, 'tamamlayıcı' miktar için gerekli mali kaynağı sağlamak üzere, rafineri şirketi Tüpraş'ın sattığı ve ülkeye gümrüklerden giren petrol ürünlerinden 'gelir payı' alınmasını mecburi hale getirdi. Ancak aradan geçen 9 yıllık süre içerisinde ulusal stok oluşturulmaması sebebiyle toplanan paraların bankada faizde tutulduğu öğrenildi.

Enerji Bakanlığı ve sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre 'ulusal stok' için bugüne kadar 383 milyon lira toplandı. Tahsil edilemeyen parayla birlikte stok parası 400 milyon lirayı geçti. Sektör kaynakları, Ulusal Stok Komisyonu çalışmadığı için stok tutulup tutulmadığı ya da ne kadar tutulduğu konusunda net bir bilgi olmadığını belirtiyor. Bakanlık ise konuyla ilgili soruları cevapsız bıraktı.

Türkiye'nin üye olduğu Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) da, üyelerin acil durumlar için asgari 90 günlük ihtiyaca cevap verecek petrol stoku bulundurmasını istiyor. Ulusal Petrol Stok Komisyonu çalışmadığı için petrol stoku konusunda net bir bilgi bulunmuyor. Sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre, bazı kurumsal şirketler ciddi maliyet gerektiren ulusal petrol stokunu tutuyor. Ancak her şirketin bu stoku tutup tutmadığı konusunda belirsizlik hakim. Bazı şirketlerin kâğıt üzerinde tuttuğunu gösterdiğine yönelik iddiaları var. 9 yıl önce kanun çıkarılmasına rağmen bu konuyla ilgili denetimler yapılmıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) daha önce uyguladığı cezaları Danıştay'ın iptal etmesi de meseleyi daha karmaşık hale getirdi.

Komisyonda hangi kurumlar var?

Ulusal Petrol Stok Komisyonu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı'nın başkanlığında, Millî Savunma, İçişleri, Maliye ve Dışişleri bakanlıklarıyla Hazine Müsteşarlığı, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü ve EPDK temsilcilerinden oluşuyor. Kanuna göre, komisyonda alınan kararların uygulanmasıyla ilgili sekreterya işlerini Enerji Bakanlığı yürütüyor. Ayrıca komisyonun kararlarına karşı yürütülecek hukukî işlemlerde muhatap olarak da bakanlık yetkili kılınıyor.

İsmail Altunsoy/Zaman