Ekonomistler: Dövizin ateşini başkanlık körükledi

Ekonomistler: Dövizin ateşini başkanlık körükledi

Başkanlık rejimine yönelik anayasa değişikliğinin TBMM’ye gelmesi dövizi zıplattı. Kurlar son iki günde rekor üstüne rekor kırdı. Kurların dövizle işi olsun olmasın herkesi etkilediğini belirten iş dünyasında ise tedirginlik hakim

Ekonomistler: Dövizin ateşini başkanlık körükledi
16px
24px
11.01.2017 15:28
ABONE OLgoogle

İnsan hastalanınca hızla ateşi çıkar. Ekonomi hastalandığı zaman ise döviz kurları yükselir. Yazarımız Mustafa Pamukoğlu döviz kurlarını tansiyona benzetiyor. Stres de hem ateşi hem tansiyonu yükseltir. Şu sıralar Türk iş dünyasında sanayicisinden bankacısına, esnafından tüccarına stres ve tedirginlik hakim. Nedeni ise Pazartesi günü TBMM Genel Kurul’unda görüşülmeye başlanan “başkanlık rejimi” anayasası.

Başkanlık dayatması Meclis’e gelir gelmez hem avro hem de dolar 10 kuruş birden arttı. Dolar 3.73’e, avro da 3.93’e fırladı. Aynı gece anayasa değişikliği görüşmelerinin fire verilerek TBMM’de kabul edilmesiyle dün sabah dolar 3.78’e avro da 4 TL’ye kadar çıktı. Piyasa faizleri yüzde 10.99’a yükseldi. Başkanlığın TBMM’ye geldiği gün Türkiye’nin kredi riski de 15 puan birden artarak 284 düzeyine çıktı. “Yükseliş dış etkiden mi?” diye uluslararası dolar endeksine baktık. 3 Ocak’ta 103.2 olan dolar endeksi dün 101.6’ya gerilemiş. Dolarda genel bir değerlenme söz konusu değil.

Dolar, tarihi rekorunu bir kez daha tazeledi..

KRİZ ÜSTÜNE KRİZ TOPLANTISI

Ekonomist Dr. Atilla Yeşilada paraanaliz.com’daki yazısında, “TL’nin değer kaybı faiz giderlerini artırıyor, nakit akımının istihdam ve sabit sermaye yatırımları için kullanılmasının önünü kesiyor. Bir noktada, iflaslar da artabilir” uyarısında bulundu. Başkanlık dayatmasının TBMM’ye gelmesiyle başlayan sürecin kurlar üzerinden iş dünyasını nasıl etkilediğini ihracatçı-sanayici, lojistikçi, tüccar, esnaf, çiftçi, bankacı ulaşabildiğimiz tüm kesimlere sorduk. Başkanlık görüşmelerinin belirsizliği daha da artırdığını belirten bir işadamı, “Her yönüyle manzara kötü. Kriz üstüne kriz toplantısı yapıyoruz” dedi. Bankacılık sektörü çevreleriyle görüştüğümüzde ise, piyasa kurallarına göre hareket edilip edilmeyeceği noktasında belirsizliğin tedirginlik yarattığı ifade ediliyor.

10 KURUŞ ARTTI BİR EYLEM YOK

Anadolu’dan bir tüccar ise dövizle işi olsun olmasın kurların herkesi etkilediğini belirterek, “Çiftçi mazot alıyor. İşte kur artınca zam geliyor. Tedirginlik hakim durumda bekliyoruz. Kur 10 kuruş birden arttı. Hükümetimizden bir eylem göremedik” diye konuştu.

Şok! 27 bin şirketin döviz cinsinden kredi borcu var

Metal sektöründe faaliyet yürüten bir başka işadamı ise hammaddeyi dövizle aldığına dikkat çekerek, şunları ifade ediyor: “Maliyet artıyor. Fiyatı artıramam. Artırsam pazar kaybederim. Ama böyle zarar ediyorum. Borcu olana yardım edilecek deniyor ama ben yarın iflas edecek hale geldim.”

Genç bir işadamı ise doların niye yükseldiğine anlam veremediğini ifade ederek, kendisinin de belirsiz durumda olduğunu anlattı. Doların 4’e çıkacağını, avronun zaten geçtiğini söyleyen girişimci işadamı, bu çıkışın hayra alamet olmadığını bildirdi.

GÜVENSİZLİK HAKİM

İhracatla uğraşan bir iş insanı da güvensizliğin ülkenin önünü tıkadığını söyledi. Hukuk konusunda bu kadar güvensizlik hakimken yabancıların da gelmediğini, çıktığını kaydeden iş insanı, ekonomik anlamda dişe dokunur bir şey yapılmadığını iş dünyasında her kesimin dert yandığını ifade etti.

Dolar fırladı, özel sektörün 10 günlük zararı 16,6 milyar TL

KOBİ’LER AÇIK KAPATIYOR

İstikrarlı olmayan kur hızla düşüp yükselen tansiyonun insan sağlığını tehdit etmesi gibi ekonomiyi tehdit ediyor. Son altı ayda dolar karşısında yüzde 23 değersizleşen TL güven bunalımı yaratmış durumda. Doların hızla yükselmeye başladığı 2016 sonbaharından bu yana küçük birikimleri olan sade yurttaşların “Dolar alalım mı? Daha da yükselir mi?” sorularına muhatap oluyoruz. Diğer yandan mevduat faizinin yüzde 11 olduğu ortamda doların yüzde 20-25 kazandırması ve bunun süreceğine yönelik beklentiler, birikimlerin TL’ye den dövize dönmesine neden oluyor. Nitekim 16 Aralık 2016’tan bu yana döviz mevduatları 272 milyon dolar artış gösterdi. Finans dışı şirketlerin net 210 milyar doları aşan döviz açık pozisyonu hükümeti de endişelendirdiğinden Merkez Bankası’nın firmalara mektup yazarak ne kadar döviz borçları olduğunu soracağı bildirildi.

ANORMAL DURUM YOK

Doların son iki günlük hızlı artışı üzerine Kapalı Çarşı’da faaliyet gösteren para ve altın piyasaları uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk’ü aradık. Bireysel yatırımcılar nezdinden piyasada anormal bir döviz alımı olmadığını kaydeden Yıldırımtürk, “Daha çok bankalar üzerinden işlem var. KOBİ’ler açıklarını kapatmak için 50 bin, 100 bin gibi miktarlarda döviz alıyorlar. Öyle milyonluk bir alım bile yok. Ama piyasa çok spekülatif. Anayasa görüşmeleri, Fitch kararı ve Merkez’e yönelik faiz beklentisi kuru etkiliyor” dedi. Vatandaşlara bu ortamda yatırım için döviz almalarını asla tavsiye etmediklerini kaydeden Yıldırımtürk, “Çok zor bir piyasadayız” diye konuştu.

FASİT DAİREDEYİZ

Kurlardaki artışın enflasyonu yükselttiğini Aralık ayı verisinde gördük. Artışın sürmesinin enflasyonu daha da yukarı çıkaracağı, sert geçen kış nedeniyle gıda fiyatlarının da enflasyona tavan yaptıracağı beklentisi hakim. Bu koşullarda faiz silahına sarılması beklenen Merkez Bankası'nın üzerindeki siyasi baskı, adım atılmasını önlüyor. Yatırımcı bunu bildiği için “faiz artmayacak beklentisiyle” dövize sarıldı. Döviz enflasyonu tetikledi. Ekonomi fasit bir daire içine çekilmiş oldu.

Başkanlık dayatması nedeniyle oluşan belirsizlik nedeniyle dışarıdan sıcak para girişi de olmayınca kurlar küçük çaplı alımlarda bile yükseliyor.

Recep Erçin/Aydınlık

E-Bülten Aboneliği
İş, Ekonomi ve Cemiyet hayatının özel gündemi Patronlar Dünyası'nda... Günlük E-Bülten'imize abone olun, Patronlar Dünyası ayrıcalıklarını yaşayın.
Patronlar Dünyası ile Bir Adım Önde