Dörtlü tarihi zirve başladı, Erdoğan'dan ilk mesaj: Beklentiler boşa çıkmayacak

Açılış konuşmasını gerçekleştiren Erdoğan, "Suriyeli kardeşlerimiz başta olmak üzere tüm dünyanın gözleri şu anda bu toplantımıza yönelmiş durumda. Samimi ve yapıcı bir anlayışla hareket ederek bu beklentileri boşa çıkarmayacağımıza inanıyorum" dedi. Tarihi zirveden renkli kareleri uluslararası haber ajansları son dakika geçti.

Vahdettin Köşkü'ndeki dörtlü zirveye, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ev sahipliği yapıyor. 

Dörtlü zirveye Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Almanya Başbakanı Angela Merkel katılıyor.

Zirvede, Türkiye'den; Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya'dan; Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Almanya ve Fransa'dan özel danışman ve temsilciler yer alıyor. 

BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura ve Astana platformunun Cenevre'de oluşturduğu "küçük grup"tan temsilciler, bu zirvede ilk kez bir araya gelecek.

Suriye konulu dörtlü zirvede ana gündem, İdlib'deki ateşkesin sağlamlaştırılması ve Suriye krizine siyasi çözüm için ortak çabalar olacak.

Sahadaki gelişmeler, Soçi mutabakatının ardından İdlib'deki durum ve Astana ile Cenevre platformlarında sürdürülen siyasi çözüm süreci, zirvenin ana gündemini oluşturuyor.

'BEKLENTİLERİ BOŞA ÇIKARMAYACAĞIZ'

Türkiye'nin ev sahipliğinde Vahdettin Köşkü'nde düzenlenen Suriye konulu dörtlüzirvenin açılışında Erdoğan'ın konuşmasının kısa bir bölümü basına açıldı.

Açılış konuşmasında, liderleri Türkiye'de ağırlamaktan duyduğunu memnuniyeti dile getiren Erdoğan, toplantının hayırlı olmasını temenni etti.

Erdoğan, "Suriyeli kardeşlerimiz başta olmak üzere tüm dünyanın gözleri şu anda bu toplantımıza yönelmiş durumda. Samimi ve yapıcı bir anlayışla hareket ederek bu beklentileri boşa çıkarmayacağımıza inanıyorum. Suriye, Sayın Putin ile istişarelerimizde en öncelikli konular arasında yer alıyor. Sayın Macron ve Sayın Merkel'le de yakın temasta olmaya, kendilerini süreç hakkında bilgilendirmeye daima özen gösterdik." diye konuştu.

ZİRVE ÖNCESİ İKİLİ GÖRÜŞMELER

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu zirve öncesinde Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir görüşme gerçekleştirdi. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da zirve öncesi Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile görüştü. 

Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Çavuşoğlu ve Rus mevkidaşı Lavrov, Suriye konulu dörtlü zirve öncesi İstanbul'da ikili ve heyetler arası görüşme yaptı.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da Vahdettin Köşkü'nde Rus mevkidaşı ile bir araya geldi. Bakan Akar ile Şoygu arasındaki görüşmede İdlib'teki son durum başta olmak üzere, bölgesel güvenlik konularına ilişkin görüş alış verişinde bulunuldu.

Zirvede, sahadaki gelişmeler, Soçi mutabakatının ardından İdlib'deki durum ve Astana ve Cenevre platformlarında sürdürülen siyasi çözüm süreci ana gündem olacak.

EV SAHİBİ ERDOĞAN KÖŞKTE

Kısıklı'daki konutundan çıkan Erdoğan, Suriye konulu dörtlü zirvenin yapılacağı Vahdettin Köşkü'ne geldi. Erdoğan, yol boyunca kendisine sevgi gösterilerinde bulunan vatandaşları selamladı.

ŞANSÖLYE MERKEL DE GELDİ

Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi'nde ilgililerce karşılanan Almanya Başbakanı Angela Merkel, Suriye konulu dörtlü zirvenin yapılacağı Vahdettin Köşkü'ne geldi. 

PUTİN İSTANBUL'DA

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye konulu dörtlü zirveye katılmak üzere özel uçakla saat 13.35'te İstanbul'a indi.

Putin'i Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi'nde, İstanbul Valisi Vasip Şahin, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Mevlüt Uysal ve öteki ilgililer karşıladı.

Putin, askeri törenle yapılan karşılamanın ardından resmi araçla havalimanından ayrıldı.

ERDOĞAN VE MERKEL BİR ARAYA GELDİ

Erdoğan ve Merkel, Vahdettin Köşkü'nde gerçekleştirilecek Suriye konulu dörtlü zirve öncesi bir araya geldi. Merkel'i Vahdettin Köşkü'ne gelişinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu karşıladı.

Görüşmede Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da hazır bulundu.

Erdoğan ve Merkel, görüşme sırasında Vahdettin Köşkü'nün penceresinden İstanbul Boğazı manzarasını seyrederek, bir süre sohbet etti.

Basına kapalı gerçekleşen görüşme yaklaşık yarım saat sürdü.

VE MACRON DA GELDİ

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Suriye konulu dörtlü zirveye katılmak üzere özel uçakla saat 14.00'da İstanbul'a geldi. Cumhurbaşkanı Macron'u Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi'nde, İstanbul Valisi Vasip Şahin, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Mevlüt Uysal ile diğer ilgililer karşıladı. 

Macron, askeri törenle yapılan karşılamanın ardından resmi araçla havalimanından ayrıldı.

ERDOĞAN PUTİN İLE GÖRÜŞTÜ

Erdoğan ve Putin, Vahdettin Köşkü'nde gerçekleştirilecek Suriye konulu dörtlü zirve öncesi bir araya geldi. Putin'i, Vahdettin Köşkü'ne gelişinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu karşıladı.

Görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da hazır bulundu. Rus tarafında ise Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Rusya Devlet Başkan Danışmanı Yuri Ushakov görüşmede yer aldı. 

Erdoğan ve Putin, görüşme öncesi Vahdettin Köşkü'nün penceresinden İstanbul Boğazı'nı seyrederek, bir süre sohbet etti.

Basına kapalı gerçekleşen görüşme 45 dakika sürdü.

MACRON İLE GÖRÜŞME

Erdoğan ve Macron, dörtlü zirve öncesi bir araya geldi. Macron'u Vahdettin Köşkü'ne gelişinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu karşıladı.

Erdoğan ve Macron, görüşme öncesi Vahdettin Köşkü'nün penceresinden İstanbul Boğazı'nı seyrederek, bir süre sohbet etti.

Basına kapalı gerçekleşen görüşme yaklaşık yarım saat sürdü.

ORTAK BİLDİRİ BEKLENİYOR

Dört ülkenin, Suriye krizine kalıcı çözüm bulunmasına yönelik ortak çabaların uyumlulaştırılması hedefleniyor.

Toplantının sonunda dört ülkenin ortak bir bildiri kabul etmesi bekleniyor.

Zirve, Astana platformu ile BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura'nın Cenevre'de oluşturduğu "küçük grup"tan temsilcileri ilk kez bir araya getirecek. De Mistura, daha önce Cenevre'de her iki platfrom temsilcileriyle anayasa komitesi kurulması konusunda görüşüyordu.

Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yanı sıra de Mistura da zirveye katılacak.

İDLİB İÇİN GÜNDEME GELDİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirvenin duyurusunu ilk olarak, 29 Temmuz'da, Suriye'nin kuzeyindeki İdlib'de bir insani felaket olasılığı gündeme geldiği dönemde yapmıştı.

Söz konusu dönemde, Beşşar Esed rejimi ve destekçileri, Suriye'nin orta ve güney cephelerini abluka ve tehcir yoluyla ele geçirmelerinin ardından, İdlib'e yığınak yapmaya başlamıştı.

Türkiye, bu süreçte yaklaşık 4 milyon sivilin barındığı İdlib’de çatışma olması durumunda katliam, insani kriz ve yeni göç dalgasıyla karşılaşılma tehlikesine karşın, diplomasi trafiğine hız verdi.

Fransa ve Almanya'ya da katılma çağrısı yapılan zirvenin ilk olarak 7 Eylül'de düzenleneceği duyurulmuştu.

Ancak o tarihte Tahran'da Türkiye, İran ve Rusya'nın katıldığı Suriye konulu zirvelerin üçüncüsü gerçekleştirilmişti.

Erdoğan, Tahran zirvesinde İdlib'de ateşkes çağrısı yapmış, 17 Eylül'de ise Rus mevkidaşı Putin ile Soçi'de ateşkesin korunması için ek önlemler üzerinde anlaşmıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 23 Ekim'deki açıklamasında, "Özellikle İdlib başta olmak üzere birçok konuyu ele alma fırsatını yakalayacağız. Temennim odur ki Suriye'de özellikle İdlib başta olmak üzere buraya huzurun gelmesi konusunda burası ciddi bir adım olsun." demişti.

Türkiye, Avrupa Birliği ülkelerinin Suriye krizinin çözümüne ilişkin rolüne, Rusya ve İran'ın rollerini dengelemek açısından önem atfediyor.

FRANSA, ALMANYA VE RUSYA'NIN TUTUMU

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın 14 Eylül'de düzenlediği dörtlü zirve için hazırlık toplantısının ardından, dört ülkenin teknik heyetlerinin, öncelikli olarak çatışmaların durdurulması ve askeri çözüm yerine, siyasi çözümün desteklenmesi konusunda mutabık kaldığını vurgulamıştı.

Alman yetkililer, zirveye ilişkin açıklamalarında, Türkiye'nin Soçi mutabakatıyla oldukça özel bir sorumluluk üstlendiği, mutabakatı destekledikleri ve İstanbul zirvesinin mutabakatın uygulanmasına katkıda bulunacağını umduklarını vurguluyor.

Fransa ise, İdlib'deki ateşkesin kırılgan olduğuna, hızlı bir şekilde sağlamlaştırılması gerektiğine işaret ederek, zirveyi anayasa komitesi kurulmasını hızlandırmak ve siyasi süreci başlatmak için bir "fırsat" olarak niteliyor.

Alman ve Fransız yetkililerin mesajlarında, Rusya'ya tavrını açıkça ortaya koyma ve Esed rejiminin müttefiği olarak sorumluluk üstlenme çağrısı yapılıyor.

Rusya ise İstanbul zirvesinden dönüm noktası niteliğinde karar çıkmasının beklenmemesi gerektiğine işaret ederek, zirvenin dört ülke arasında iş birliği alanları için fikir teatisi yapmak için önemli bir platform olacağına dikkati çekiyor.

Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi Sözcüsü Jens Laerke, 19 Ekim'deki açıklamasında zirvenin "tam zamanında" yapıldığını belirterek, "Güçlü aktörlerin bir araya gelmesi olumlu bir gelişme. (Zirvenin) İdlib ve Suriye genelindeki krize siyasi ve barışçıl bir çözüm bulunmasına katkı sağlamasını umuyoruz." demişti.

İDLİB'DE SON DURUM

Türkiye ve Rusya'nın 17 Eylül'de vardığı mutabakatın ardından askeri muhalifler, belirlenen silahsızlanma bölgesinden ağır silahlarını çekme işlemini 10 Ekim'de tamamladı.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, önceki gün yaptığı açıklamada, radikal grupların büyük bir kısmının da çekildiğini bildirmişti.

Ancak Beşşar Esed rejimi güçleri, 17 Eylül'den bu yana İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi ve muhaliflerin ağır silahlarını çektiği bölgelere topçu saldırılarını aralıklarla sürdürüyor.