Don olmadı, yollar kapanmadı! Peki, sebze fiyatları bir ayda neden yüzde 20 arttı?

Habertürk yazarı Abdurrahman Yıldırım, enflasyondaki yükselişte sebze fiyatlarındaki artışa dikkat çekti. Abdurrahman Yıldırım “Sebze fiyatı bir ayda niye yüzde 20 artar” başlıklı yazısında, “Büyük bir don olayı yaşanmadı. Yollar kardan kapanmadı. Fırtına seraları yırtmadı. Ulaştırma fiyatları da yüzde 0.87 gibi makul bir düzeyde kaldı. Yine de meyve sebze fiyatları bir ayda yüzde 20.26 arttı” ifadelerini kullandı.

Abdurrahman Yıldırım’ın konuyla ilgili yazısı şöyle:

“Ocak ayı enflasyonu beklentilerin üzerinde yüzde 1.35 artış olarak geldi. 1.35’lik artışın 1.05’i gıda fiyatlarındaki yüzde 4.65 artıştan kaynaklandı. Altının da içinde olduğu çeşitli mal ve hizmetlerin yüzde 4.88’lik artışı da 1.35’lik enflasyonun 0.26 puanını oluşturdu. Diğer kalemleri saymasak da olur. Ocak ayında enflasyon beklentiyi aştı, yüzde 12.15 oldu

-Yüzde1.35 aylık enflasyon yıllık fiyat artışlarını yüzde 12.15’e çıkardı. Böylece ekim ayında yüzde 8.55’e kadar inen yıllık enflasyon son üç aydır yükseliş eğilimini sürdürüyor.

YÜKSELİŞ ŞUBATTA DA SÜREBİLİR

-Muhtemelen bu yükseliş şubat ayında da sürebilir. Çünkü şubatta yüzde 0.16 gibi düşük bir baz var. Üzerine ne gelirse enflasyon artacak.

-Mart ayında işimiz yeniden kolaylaşmaya başlayacak. Ancak Merkez Bankası’nın beklediği gibi yılın ilk çeyreğinde yüzde 12 civarında bir enflasyon bizimle birlikte olacak gibi. Rahatlama ancak nisan ayı ile birlikte gelebilir.

-O da kurda herhangi bir sıçrama meydana gelmemesi, meyve sebze fiyatlarını fırlatacak doğal olaylar yaşanmaması durumunda.

OCAKTA % 20.26 ARTIŞ

 -Yoksa en küçük gelişmenin büyük bir şekilde abartıldığını ocak ayında gördük. Büyük bir don olayı yaşanmadı. Yollar kardan kapanmadı. Fırtına seraları yırtmadı. Ulaştırma fiyatları da yüzde 0.87 gibi makul bir düzeyde kaldı. Yine de meyve sebze fiyatları bir ayda yüzde 20.26 arttı.

-Bir ayda beşte bir oranında artışı hak edecek bir gelişmeyi ortada göremiyoruz. Ancak yine de fiyatlar artmış durumda. Son yılların alışkanlığı ve bozuk piyasa düzeni olsa gerek. Aracılık zinciri fiyatlarda büyük oynaklık yaratmadan duramıyor.

HANİ DEPODA ÇÜRÜYORDU

-Hesapta ihracat kısıtlaması getirilen kuru soğanda bazı aracıların ve depocuların protestoları olmuştu. Soğanlar depoda çürüyor diye. Ancak baktık ki kuru soğan ocak ayında yüzde 20 zamlanmış. Bir de ihraç edilseydi kim bilir ne kadar daha artacaktı.

-Patateste de benzer bir durum var. Patates ihracatı da izne tabii, yani kısıtlandı. Patates fiyatları da yüzde 10.67 arttı.

Bu iki üründe geçen yıl bu zamanlar tanzim çadırlarının kurulma hazırlıkları yapılıyordu.

ISPANAĞA % 15.85 ZAM

-Daha bir ay önce ıspanaktan zehirlenmeler oldu. Pazar esnafı ellerinde kalan ıspanakları satmak için, çiğ ıspanak yiyip objektiflere poz verdiler. Ancak zehirlenme olayı çok çabuk unutulmuş olacak ki, ıspanak fiyatları ocakta yüzde 15.85 düzeyinde arttı.

-Hükümet ise bu konuda önlemler alacağını daha önce açıklamıştı. Henüz yürürlüğe girmediği için eski alışkanlıklar devam ediyor. Artık daha fazla zaman kaybedilmeden  önce açıklamayı sonra uygulamayı bekliyoruz.

FAİZ DÜŞÜŞÜNÜ ZORLAŞTIRDI

-Dün ortaya çıkan enflasyon düzeyi faizleri daha fazla düşürmeyi zorlaştırıyor. Önce enflasyondaki düşüşün gerçekleşmesi, arkasından faizlerin bunu izlemesi, daha kolay ve riski daha düşük bir politika olur.

-Yoksa mevduat sahipleri de, bankacılık sistemi de zorlanabilir, çeşitli arayışlar içinde mevduat tabanı zayıflayabilir. Bu da eninde sonunda kredi hacmini ve faizleri etkiler.

SEPETTE GÜNCELLEME

-Ocak ayı enflasyonu ile birlikte 2020 yılı enflasyon sepeti de güncellendi. Madde sayısı 418 olarak kaldı. Çeşit sayısı 2 artışla 897 oldu. Fiyat alınan işyeri sayısı 692 azaltılarak 28.019’a indirildi. TÜİK bu işyerlerinden 897 çeşit mal ve hizmet için her ay 553.064 fiyat derliyor. Kira için de 4.274 konuttan bilgi alıyor.

Sepetten çıkartılan iki madde aspiratör ve fotoğraf makinesi. İlave edilenler ise davlumbaz ve çocuklar için tayt.

SİGARA ALKOL REVİZYONU

-Asıl değişiklik ise ana harcama gruplarının sepet içindeki ağırlıklarında yapıldı. Hanehalkı tüketimine paralel revize edilen enflasyon sepetinde tütün ve alkollü içeceklerin payı 1.83 puanlık artışla yüzde 4.23’ten 6.06’ya çıkarıldı.

-Tütün ve alkollü içkilerin tüketim içindeki büyümesinden değil, fiyatlarının artmasından kaynaklı bir değişiklik. Geçen yıl bu grubun fiyat artışı yüzde 43.12 gibi çok yüksek bir düzeye varmıştı.

65 MİLYAR LİRA VERGİ TOPLANDI

-Fiyatların artışı da vergi artışından kaynaklanmıştı. Geçen yıl alkollü içkilerden toplam 14.7 milyar, tütün mamullerinden 50.4 milyar liralık vergi toplandı. Toplamda ise 65 milyar liralık vergi gelirine ulaşıldı.

-Bu yıl ise sepet içindeki ağırlığı artan tütün mamulleri ve alkole geçen yılki gibi vergi salınması halinde enflasyona etkisi daha yüksek olacak.

-2019’da sepet içindeki ağırlığı yüzde 4.23 olan bu grubun yüzde 43.12 fiyat artışı ile yıl sonundaki yüzde 11.84’lük TÜFE’nin 1.82’sini oluşturdu. Aynı zamlar bu yıl yapılırsa ağırlık arttığından dolayı 1.82 puanlık etki 2.61’e çıkacak. Enflasyon hedefini tutturmak zorlaşacak.

-Bu yıl daha düşük zam yapılacağından dolayı gelecek yıl açıklanacak enflasyon sepetindeki payı da azalacak. Bu döngü böyle yıllarca sürüp gidecek.”