Dolmuş uçaklar geliyor
Lüks sayılan uçaklar, artık her kesimin vazgeçilmez aracı haline geldi. Bu yıl iç hatlarda uçan kişi sayısı 21 milyona ulaşacak. Havayolu şirketlerinin yeni hedefi 2006’dan itibaren 30-90 kişilik uçaklarla çeşitli şehirlere uçuşlar yapmak.
Antalya’dan Trabzon’a yolculuğu otobüsle 20 saat sürüyordu. 1237 kilometre boyunca oturduğu koltuğa 55 YTL ödüyordu. Uçak seferleri sıklaşınca önce İstanbul’a, oradan da Trabzon’a uçmaya başladı. Karayolundan daha rahat olmasına rağmen 150 YTL’ye yaklaşan aktarmalı hava yolculuğu en iyi ihtimalle 8 saati buluyordu. Üstelik çektiği meşakket de cabası
Önümüzdeki yıldan itibaren bu çileli yolculuklar son bulacak. Antalya’dan Trabzon’a doğrudan uçuşlar başlıyor. Bir saat içinde bir şehirden diğerine ulaşılabilecek. Havadaki rekabet sebebiyle çapraz ya da bölgesel uçuşlar başlayacak. 3 yıl içinde ise çapraz uçuşların patlama yapması bekleniyor. Firmalar hangi şehirler arasında uçabileceğinin hesabını yapıyor şimdi. Antalya-Trabzon, İzmir-Antalya, Adana-Van gibi birçok Anadolu şehrinde uçuşlar yapılabilecek.
5 yılda çapraz uçuşlar yaygınlaşacak
Havayolu firmaları bir yandan planlama yaparken öte yandan da bu uçuşları gerçekleştirecek düşük maliyete sahip ‘hava dolmuş’ adı verilen 30 ila 90 koltuk kapasitesine sahip uçakların siparişlerini veriyor.
Havayolunu kullananların sayısı son iki yıl içinde neredeyse ikiye katlandı. 1990’larda Türk Hava Yolları’nın (THY) uçtuğu hatlarda özel şirketlerin uçması bir bakanlık genelgesi ile engellenmişti. Ancak 2003’ün sonlarında Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım bu genelgeyi yürürlükten kaldırarak özel sektörün de bu alana girmesinin yolunu açtı. İç hatlardaki canlanma önce İstanbul üzerinden Adana, Van, Trabzon, İzmir, Sivas, Antalya ve Erzurum gibi şehirlerde yaşandı. 2002’de iç hatlarda 8 milyon 600 bin yolcu seyahat ediyordu.
Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin istatistiklerine göre bu yılın ilk dokuz ayında bu rakam 15 milyon 153 bin’e ulaştı. Aralık ayında 20 milyonu aşması sürpriz olmayacak. Dış hatlarda ise 2002’de 24 milyon 927 bin yolcu uçarken, yılın ilk dokuz ayında 28 milyon 67 bin kişi havalandı. Yıl sonunda bu rakamın 33 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor.
“İç hatlarda kimse bu rakamları hayal edemiyordu. Türk sivil havacılığı son iki yıldır harika. Üç aşamalı bu projenin ilk aşaması iç hatlardaki tarifeli uçuşlardı.
IATA, ancak 2015 yılında 55 milyon yolcu taşıyabileceğimizi öngörüyordu. Ancak biz bu yıl iç ve dış hatlarda 59 milyona ulaşacağız.” diyen Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, yeni hedeflerinin ‘çapraz ya da bölgesel’ uçuşları canlandırmak olduğunu açıkladı. “2006’da çapraz uçuşlara yoğunlaşacağız. İki yılda iç hatlarda geldiğimiz nokta ortada. Çapraz uçuşların eşzamanlı bir süre içerisinde büyümesini beklememek lazım. Ancak 5 yılda istediğimiz seviyeye geliriz.”
20 yıl içinde 7 bin 950 hava dolmuş
Nüfusunun yüzde 80’inin havayolunu kullanmadığı, yılda 160 milyona yakın kişinin otobüslerle seyahat ettiği Türkiye’de özel havayolu firmaları iç hatlardaki canlılığın ardından gözünü bölgesel ya da çapraz uçuşlara dikti. Bu alanda uçabilecek az koltuk kapasitesine sahip uçakları satın almaya başlayan havayolu şirketleri arasındaki rekabet fiyatlara da yansıyacak. Bölgesel uçuş pazarının önemli iki uçak üreticisi Brezilyalı Embraer ve Kanadalı Bomardier firmaları. Airbus ve Boeing gibi firmaların ürettiği uçaklar bir saatte iki bin beş yüz ton JET A1 yakıtı tüketirken koltuk sayısı düşük olanlarda bu 800 kilograma geriliyor.
Bombardier’in ürettiği CRJ ve Q serilerinin yolcu kapasitesi 37 ila 90 arasında değişiyor. Embraer’in en uygun uçakları 37 ila 118 koltuk kapasitesine sahip ERJ ve E-Jets serisi. Türkiye’deki havayolu firmaları kol
