Çin yine yaptı yapacağını, fiyatları fırladı

İdriz Çokal'ın haberi

ÇİN sadece nüfusuyla değil, ekonomisiyle de dünya devi konumunda. Çin’in piyasaya alıcı olarak girip de fırtına estirmediği alan yok. Bunu geçmişte birçok emtia konusunda yaşadık. Olimpiyatlara hazırlandığı dönemde piyasada demir çelik ve çimento bırakmamıştı. Ne varsa yüksek volümlerle çekip fiyatların hızla yükselmesine neden olmuştu. Şimdi benzer bir durum karton ambalaj ve oluklu mukavva alanında yaşanıyor. Bu kez durum demir çelikten farklı. Ancak sonuç aynı. Fiyatlar 6 ayda yüzde 50-60 arkmış durumda.

Olayı özetleyelim... Çin hükümeti uzunca süredir çevre kirliliğine neden olan karton ambalaj üretimi yapan fabrikalara uyarılar yapıyordu. Emisyon değerlerini çevre kanunlarına uyumlu hale getirmelerini, aksi halde fabrikaların kapatılacağı yönünde açıklamalar vardı. 2016’nın sonunda Çin hükümeti bu kararını uygulamaya koydu ve birçok fabrikayı kapattı. Bu karar sonrasında 1 milyon tonluk bir kapasite üretimden çekilmiş oldu. Bu kapasitenin ne anlama geldiğini algılamak için Türkiye’nin yıllık karton ambalaj tonajını söylemek lazım. Türkiye’nin yıllık kapasitesi 500 bin ton. Yani Çin’in aldığı karar ile Türkiye’nin iki katı kapasite üretimden çekilmiş oldu. Haliyle üretimden çekilen fabrikaların boşluğunu birileri doldurmak zorunda kaldı. 

TEDRİCEN ZAM GELİYOR

Çin dünyanın en çok ihracat yapan ülkelerinden. Bu ihracatında kullanılacak olan ambalaj maddelerine dönük yoğun bir alımı söz konusu. Dünyanın her bölgesinden karton ambalaj alımı yapıyor. Çevreye zararlı üretim yapan karton fabrikaları kapanında mevcut üretim yapan fabrikalar talepleri karşılayabilmek için hurda kağıt toplamaya başladı. Çin böylece hem karton ambalaj hem de hurda kağıt alımında çok aktif bir oyuncu haline geldi. Böyle olunca da karton ve oluklu mukavva ambalajlarında inanılmaz fiyat artışları yaşanmaya başladı. Zamlar her ay tedricen yapılır oldu. Aylık zam oranları yüzde 4 ile 8 oranında değişir hale geldi.

Yılbaşından bu yana fiyatlarda yüzde 50’lik artış var. Ton fiyatları 320 euro’dan 460 euro’ya kadar yükseldi. Daha önce iç piyasaya çalışan birçok fabrikanın üretimi Çin’e yönelince karton koli bulmak zorlaştı. Döviz kurlarındaki yükseklik nedeniyle ithalat da cazip değil. Firmalar ithalata çok yanaşmıyor. Bu arada Türkiye’nin bu alanda ihracatının arttığını aynı zamanda iç piyasada da bazı sektörlerde hareketlilik olduğunu da belirtelim. Dolayısıyla Çin’in bu agresif alım politikası devam ederse karton krizi kapıda diyebiliriz. 
Ambalaj hassas bir konu. Ticareti yapılan her ürün son noktaya ambalajla ulaşıyor. Gıda, yaş meyve sebze, beyaz eşya, mobilya, giyim, zücaciye, ev aletleri kısaca aklınıza gelen her sektör karton ve oluklu mukavva ambalajı kullanıyor. Haliyle bu sektörlerin ambalaj maliyetlerinde ciddi artışlar yaşanıyor. Bizde piyasada yaşanan bu durumu sektör temsilcilerine sorduk. Fiyat hareketliliğinin halen devam ettiğini belirten karton ve oluklu mukavva sektörünün temsilcileri, piyasanın Eylül ayından itibaren normale dönmesini bekliyor. 

TERMİNLER 6-8 AYA UZADI

Oluklu Mukavva Sanayicileri Derneği Başkanı Mehmet Nuri Görenoğlu, Türkiye’nin geri dönüşümlü ambalaj konusunda iddialı olduğunu belirtiyor. Oluklu mukavva sektöründeki üretimin yüzde 80’inin geri dönüşümlü ambalajlardan yapıldığını söyleyen Görenoğlu, Çin’in aşırı talebi sonrasında fiyatların fırladığını söyledi. Aylık fiyat artışlarının minimum yüzde 4-5 aralığında olduğunu belirten Görenoğlu, piyasadaki sıkıntı nedeniyle terminlerin (mal teslim süreleri) 6-8 aya uzadığını belirtiyor. Oluklu mukavva sektöründe Türkiye’nin kendi kendine yettiğini belirten Görenoğlu, Çin’in talebi sonrasında kapasite kullanım oranlarında da artışlar yaşandığı bilgisini veriyor. Sektörde 110 firmanın bulunduğunu belirten Görenoğlu’nun verdiği bilgiye göre, yıllık oluklu mukavva üretimi 2 milyon 200 bin ton seviyesinde. Mehmet Nuri Görenoğlu, iç piyasada da canlılık olduğunu belirterek şunları söylüyor:

“Her sektöre ambalaj üretiyoruz. Çin’in talebi sonrasında fiyatlar inanılmaz arttı. Yılbaşından bu yana iç piyasada da hareketlilik var. Özellikle beyaz eşya, mobilya, yaş meyve sebze gibi sektörlerde hareketlilik yüksek. Mobilya ve beyaz eşyada KDV indirimleri olmuştu. Ayrıca evlilik dönemindeyiz. Bu sektöre gönderdiğimiz ambalajlarda bu canlılığı net olarak görüyoruz. Bu da ambalaja olan talebi artırıyor. Hem iç piyasada hem yurt dışından ambalaj talebi yüksek.”

YORUCU BİR SÜREÇ 

Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği Başkanı Alican Duran aynı zamanda Duran Doğan Ambalaj’ın da genel müdürlüğünü yapıyor. Hem sektör temsilcisi hem de sektörün en önemli kuruluşlarından birinin genel müdürlüğünü yürütüyor. Yani sektörü yakından takip eden bir isim. Fiyat yükselmesini üç ana nedene bağlayan Duran, Çin’de karton kağıt ve ambalaj üretimi yapan firmalarla ilgili Çin hükümetinin kararının yaşanan yükselişteki temel neden olduğunu belirtiyor. “Yaklaşık 1 milyon tonluk karton kapasitesi kapatıldı. Türkiye’nin kapasitesi 500 bin ton. Türkiye’nin iki katı kapasiteye sahip dev fabrikalar kapatılınca bütün dünyaya saldırdılar” diyen Duran, bu arada Çin’in en büyük nakliye şirketlerinden birinin battığını, bu durumun navlun ücretlerini artırdığı bilgisini de paylaşıyor. Dünya piyasalarında selülöz fiyatlarındaki yükselişe de dikkat çeken Duran, bütün bunlar bir araya gelince karton ambalaj sektöründe fırtına oluştuğunu ifade ediyor. 
“Gelen talepler sonrasında hurda kağıt fiyatları da tırmanmaya başladı. Çin sanayisinde kullanacağı ambalajı temin edebilmek için her yere saldırmaya başladı” diyen Duran, iç piyasadaki fiyat artışının önemli bir başka nedeninin de döviz artışları olduğunu belirtiyor. İthal ürünlerin pahalandığını, ithalatçıların dışarıdan mal almayı kesip iç piyasaya yönelmelerinin sonucunda fiyatların daha da yükseldiğini söylüyor. Duran sözlerini şöyle sürdürüyor: 

“Ayrıca hammadde de eskisi gibi bol değil. Çok kolay mal bulunmuyor. Finansman kıymetlendi. Bu durum sadece Türkiye’ye özgü değil. Avrupa, ABD her yerde fiyat hareketliliği var. Yaz döneminde İtalyanlar da fabrikalarını bakıma alır. Yorucu bir süreç geçirdik ve geçirmeye devam ediyoruz. Hammaddeye her ay zam geliyor. Biz de bunları müşteriye yansıtıyoruz. Aylık yüzde 8-10 zammı müşteriye anlatmak zor. Eylül ayından itibaren piyasalar normale döner. Fiyatlar bir miktar geri gelir.”

“Her SEKTÖR ETKİLENİYOR”

Ambalaj sektörünün önemli şirketlerinden biri de Antalya merkezli Ankutsan. Yaş meyve sebze, pizza gibi sektörlere ambalaj üreten Ankutsan’ın Antalya, Mersin, İstanbul ve Ankara’da dört fabrikası var. Firmanın Yönetim Kurulu Başkanı Rüstem Kesgi, fiyat artışlarının euro bazında yüzde 40’a ulaştığını belirterek, ticarete uğraşan her sektörün ambalaj fiyatlarından etkileneceğini belirtiyor. Şu anda piyasada “Abi ne isterse o fiyat” politikasıyla hareket edildiğini belirten Kesgi, “Hem içeriden hem dışarıdan talep artınca fiyat politikası bu oluyor. Kağıdın hurdasını bile götürdüler. Fiyatlar bu şartlarda yükselmesin de ne yapsın” diyor.

GIDACILAR HENÜZ HİSSETMEDİ

Ambalajın en çok kullanıldığı sektörlerin başında kuşkusuz gıda ve yaş meyve sebze sektörü yer alıyor. Gıda sektörü uzun vadeli stokla çalıştığı için henüz fiyat artışlarından tam olarak etkilenmemiş. İçinde bulunduğumuz ay Ramazan olduğu için sektör ambalaj maliyetlerindeki yükselişi çok fazla hissetmiyor. Türkiye Gıda dernekleri Federasyonu Başkanı Şemsi Kopuz, karton ambalaj fiyatları ile ilgili olarak sektörden hiç şikayet almadıklarını belirtiyor. Kopuz, bu durumu ise sektörün ambalaj olayını uzun vadeli çözmesine bağlıyor ve “Ambalaj bizim sektör için önemli. Sektör uzun vadeli ve stoklu çalışıyor. Bu nedenle fiyatlar sektöre net olarak yansımamış olabilir” diyor. 

Ambalajın yoğun olarak kullanıldığı sektörlerden biri de yaş meyve sebze sektörü. Hem yurtiçinde hem de dışında plastik kasaların yerine artık karton kasalar kullanılıyor. Hem iç piyasada hem de ihracatta karton kasaların kullanımı oldukça yaygın. Akdeniz Yaş Meyve ve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak da yaptığı açıklamada, ambalaj fiyatlarındaki artışın maliyetlerini artırdığını söylüyor. 

Rüstem KESGİ / Ankutsan Ambalaj Yönetim Kurulu Başkanı
“Sektörün karlılığı yükseldi”

Türkiye ambalaj sektöründe önemli bir ülke. Ancak fiyatlar konusunda Avrupa’nın yüzde 50 gerisinde idik. Avrupa’ya göre halen ucuzuz. Sektör bu fiyatlarla ihracat yapmaya çalışıyor. Karlılık çok düşüktü. Yüzde 5’in altında bir kar marjıyla çalışılıyor. Bu fiyat artışlarını biraz da tersten bakmak lazım. Bence iyi oldu. Hiç olmazsa sektörün karlılık oranları arttı. Karsız bir sektör bu fiyatlarla kar yapar hale gelecek. Bu fiyat artışını ben bu şekilde değerlendiriyorum. Genç bir firmaya sahibiz. Ankutsan geçen yıl ikinci 500’de yer aldı. 2017 yılı çalışmasında ilk 500’de yer alacağız. Bu yılın ilk beş ayında geçen yılın cirosuna yaklaştık. 2016’yı 161 milyon TL ciro ile kapatmıştık. Şu anda 140 milyon TL’yi bulduk. Gelecek yıl İSO ilk 500’de yer alırız. Fiyatlardaki bu artışla daha karlı bir yapıya kavuşuruz.

Para Dergisi