Çavuşoğlu’nun Washington seferi ve doların ani yükselişi… İşte tüm olup bitenler!

Önce işler Pentagon tarafından yapılan bir açıklamayla tekrar ısınmıştı. ABD Türkiye’ye F-35 parçalarının teslimini durdurmuştu. Türkiye ortak savaş uçağı F-35’in bazı parçalarını imal eden bir ülkeydi ve bu imalatta bazı ABD menşeli ara malları da kullanıyordu. Bu açıklama Türkiye’nin o imalattan dışlanma sürecinde –en azından bir tehdit olarak- şimdilik düğmeye basıldığını gösteriyordu.

Türkiye Dışişleri buna cevap olarak, konunun Washington’daki NATO zirvesinde Bakan Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo arasındaki görüşmede ele alınacağını söylemişti.

Bu arada seçimin hemen ardından ABD’den yapılan bir açıklamada AKP’nin seçim sonuçlarını kabul etmesi tavsiye edildi. Herhalde bu açıklama da gerginliği görüşme öncesi pek yumuşatmış olmamalı.

ABD BAŞKAN YARDIMCISI’NDAN BUZ GİBİ BİR AÇIKLAMA

Fakat bununla kalmadı. Tam Çavuşoğlu-Pompeo toplantısı gündemi meşgul ederken ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’den buz gibi bir açıklamageldi. Mike Pence Washington’da NATO ile ilgili toplantıda, Türkiye’yi Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alma konusunda uyardı.  

 

Pence “Türkiye kararını vermeli. Tarihin en başarılı askeri ittifakında kritik bir ortak olarak mı kalmak istiyor yoksa ittifakımıza zarar verecek dikkatsiz kararlarıyla bu iş birliğinin güvenliğini riske atmak mı?” dedi.

Pence ayrıca “Türkiye’ye açıkça belirttik ki NATO müttefiklerimizin ittifakımızın birliğini tehdit edecek şekilde düşmanlarımızdan silah satın alması karşısında tepkisiz kalmayız” dedi.

Ortalık gerçekten son derece gerilmişti ve son umut Çavuşoğlu- Pompeo toplantısından gelecek güzel bir açıklamaydı

Bakan Çavuşoğlu, NATO’nun 70. yılı dolayısıyla yapılan NATO Dışişleri Bakanları Toplantısına katılmak üzere Washington’daydı ama Türkiye-ABD ilişkileri açısından bu toplantı sıradan bir NATO zirvesi olmaktan çoktan çıkmıştı. Çavuşoğlu’nun Washington temasları ajandasında hem Pompeo hem de Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile bir görüşme vardı.

Pompeo görüşmesi yapıldı. ABD’nin başkenti Washington’daki Dışişleri Bakanlığı’nda Çavuşoğlu ve Pompeo arasında gerçekleştirilen görüşme yaklaşık 40 dakika sürdü.

ABD DIŞİŞLERİNDE ŞOK AÇIKLAMA

Sonrasında ilişkiler açısından bir soğuk duş daha geldi. ABD Dışişleri Bakanlığı görüşme hakkında bir açıklama yaptı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Yardımcısı Robert Palladino’nun yazılı açıklamasında “Bakan Pompeo, Suriye’nin kuzeydoğusu ile ilgili devam eden müzakereler konusunda desteğini dile getirdi, aynı zamanda bölgede Türkiye’nin tek taraflı bir askeri eyleminin muhtemel yıkıcı sonuçları hususunda uyarıda bulundu.” ifadelerine yer verildi.

 

Bu yetmiyormuş gibi ABD Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında Pompeo’nun Türkiye’de tutuklu bulunan bazı Amerikan vatandaşlarının durumunu da gündeme getirdiği açıklandı. Dış politika yorumcularının aklına geçen seneki Rahip Brunson krizini getiren bu ifade de asıl problem değildi. Açıklamada üstelik “”Bakan Pompeo ayrıca Türkiye’nin Rusya’dan muhtemel S-400 füze sistemi alması konusundaki endişesini dile getirdi. Ayrıca Türkiye ile ABD arasındaki potansiyel ekonomik fırsatlar da görüşmede ele alındı.” İfadeleri de yer alıyordu. Yani S-400’ler konusunda bir yumuşama ya da bir uzlaşma adımından çok ABD’nin havuç ve sopa politikasını sürdürmeye niyetli olduğu iması vardı.

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI ABD’Yİ YALANLADI

Bunun üzerine Türk Dışişleri’nden bir başka açıklama geldi. Çavuşoğlu ve ekibi, konuşmanın içeriğinin tam olarak böyle olmadığını vurguladı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD’li mevkidaşı Mike Pompeo arasında dün gerçekleşen görüşmenin ardından ABD Dışişleri Bakanlığının konuya ilişkin yaptığı açıklama hakkındaki soruya yazılı yanıt verdi.

Aksoy, şunları kaydetti:

 

“Görüşmeye ilişkin olarak ABD Dışişleri Bakanlığınca yapılan ve söz konusu görüşmeden önce kaleme alındığı aşikar olan açıklamanın görüşmenin içeriğini yansıtmadığı gibi görüşmede gündeme dahi gelmeyen hususlara yer verdiği görülmektedir. Daha önce yapılan görüşmelerde de benzer sorunlarla karşılaşılmış olup, bu gibi açıklamaların daha özenli olarak yapılması ve özellikle görüşmede yer almayan hususlara yer verilmemesi, aramızdaki müttefiklik ilişkilerinin doğal bir gereğidir.”

Kapalı kapıların ardında neler olduğu tartışmalı olsa da açıkça yapılan konuşmalar en azından Türkiye cephesinde bir geri adım atılmadığını gösterir gibi…

ÇAVUŞOĞLU’NUN S-400 KONUŞMASI

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun, NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı kapsamında bulunduğu Washington’da Atlantik Konseyi, German Marshall Fund ve Münih Güvenlik Konferansı ortak etkinliği “NATO Birleştirir: İttifak 70 Yaşında” toplantısında yaptığı konuşma ardından sorulan soruya verdiği cevaba bakmak yeterli olabilir.

“S-400’ler bitmiş bir anlaşmadır, bundan geri adım atmayacağız. ABD kısa süre önce bir Patriot önerisi yaptı ancak satış olacağının garantisi bulunmuyor. ABD Başkanı Donald Trump, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı yakın zamandaki bir telefon görüşmesinde, ABD’nin Patriot’ları Türkiye’ye satmamasının bir hata olduğunu kabul etti. Biz yıllarca bunları alamadık ve bundan dolayı gidip Rusya’dan almamız gerekti. Başka müttefiklerimizden de almaya çalıştık ancak işe yaramadı. Hava savunma sistemi Türkiye’nin acil bir ihtiyacıdır. Bölgemizde bize bu konuda tehdit oluşturan unsurlar var ve NATO bu açığımızı kapatacak durumda değil.”  

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Türkiye’nin Batı ile Rusya arasında bir tercihe zorlanamayacağını ve böyle bir yola da girmeyeceğini vurguladı.

Çavuşoğlu, “NATO Genel Sekreteri, herhangi bir üye ülkenin herhangi bir ülkeden herhangi bir sistem alabileceğini açık bir şekilde ifade etti. Bu Genel Sekreter Stoltenberg’in açık ifadesidir.” şeklinde konuştu.

S-400 sistemlerinin NATO sistemleri ile entegre edilmesi gibi bir zorunluluğun bulunmadığını anlatan Çavuşoğlu, “Bu bizim amacımız da değil. Bu sadece bizim kullanacağımız bir savunma sistemi olacak ve herhangi bir NATO sistemine entegre edilmeyecek. Bunu açıkça ifade ettik. Bu sistem F-35 dahil NATO sistemlerini düşman olarak görmeyecektir.” dedi.
ABD yönetiminin, son günlerde Türk F-35’lerine yönelik adımlarının, Türkiye’nin S-400 alımını etkileyip etkilemeyeceğine yönelik bir soruya Çavuşoğlu, şu cevabı verdi:

“F-35 programı kapsamlı bir programdır ve biz bu programın bir parçasıyız. Bu F-35 uçağının birçok parçasını üretiyoruz. Halihazırda 1,2 milyar dolar ödeme yapmışız. Diğer bir 2,3 milyar dolar da yolda. Programa katılımcı ülke olarak üzerine düşen her şeyi yapmıştır. Dolayısıyla bu çok kapsamlı bir programdır. ABD’nin Türkiye dahil NATO müttefiklerine yaptığı diğer askeri satışlar gibi bir şey değildir. Biz programın parçasıyız. Bu kadar basit olmamalıdır.”

CUMHURBAŞKANLIĞI DA TARTIŞMAYA KATILDI

Bütün bunlar olurken beklenen uzlaşmaya yönelik umutları çok da beslemeyen bir açıklama da Türkiye’den geldi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, ABD’nin Türkiye’nin müttefiki olarak mı kalacağına yoksa iki ülke arasındaki dostluğu riske mi edeceğine karar vermesi gerektiğini bildirdi.

Oktay, Twitter’daki hesabından, ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’nin, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 alımına ilişkin yaptığı yoruma cevap verdi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, şunları kaydetti:

 

“ABD artık karar vermeli. Türkiye’nin müttefiki olarak mı kalmak istiyor, NATO müttefikinin düşmanlarına karşı savunmasını baltalamak için teröristlerle işbirliği yaparak dostluğumuzu riske mi atmak istiyor?”
Şimdilik olası bir yumuşamaya ilişkin son umut bugün yapılması beklenen bir başka toplantıya kaldı. Çavuşoğlu’nun Washington temasları kapsamında Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile de bugün bir görüşme gerçekleştirmesi bekleniyor. Bütün diplomatik gözlemcilerin ve elbette ki piyasa aktörlerinin gözü kulağı bu son toplantıda olacak.

PİYASALAR ENDİŞELİ DOLAR YÜKSELİYOR

Bu “gelişmeler” yaşanırken ABD Doları da TL karşısında ufak ufak da olsa yükselmeyi sürdürüyor.
Dün 5,58’den 5,66’ya kadar yükselen Dolar/TL bir miktar geriledikten sonra 5,63’e inmişti. Sabah saatleri 5,66’ya doğru atak yapan dolar/TL kuru, sonrasında 5,64-5,65 arasında dalgalanıyor.

Euro da bu sabah 6,35’den 6,37’ye, sepet kur 5,99’dan 6,01’e yükseldi. Piyasa yorumcuları doların ve diğer dövizlerin TL’ye karşı hareketinde seçim, ABD ile gerilim gibi belirsizliklerle dikkat çekiyor. Gerginlik sadece dövizi değil tahviller kanalıyla faizleri de etkiliyor. Dün 2 yıllık tahvilin faizi %21,07’ye yükseldi.

ParaAnaliz