Bankalar faiz indirirken ağırdan alıyor

Merkez Bankası'nın (MB) 25 Temmuz'da politika faizini yüzde 19.75'e düşürmesinin ardından bazı kamu bankaları da kredi faizlerini düşürdü.

Ancak MB'nin faiz artırdığı dönemlerde kredi faizlerini hemen yükselten bankalar şimdi faiz indirme konusunda isteksiz davranıyor. Faiz indirimi yetmedi firmalar teşvik bekliyor

Oysa finansman zorluğu çeken küçük işletmelerin düşük faizli kaynak için beklemeye tahammülü kalmadı.  MB önümüzdeki aylarda faiz indirimine devam edeceğine yönelik net mesajlar da verdi. Böyle bir atmosferde şirketler kaynak ihtiyacını düşük faizle karşılarken, bankalar ise uzun vadede kredi faizleri daha da düşeceği için kredilerden daha fazla kazanç sağlayacak. Ancak özel bankalar hâlâ ticari kredilerde yüzde 20'den başlayan faiz oranlarını güncellemedi. Faktoring faizleri ise yüzde 30 düzeyinde seyrediyor.

KOBİ'LER BORÇLU 

Geçen yıl yaşanan kur şokundan sonra mali yapıları bozulan KOBİ'lerin bankalara olan toplam kredi borcu 650 milyar lirayı buluyor. Yüksek faizler ise KOBİ'lerin borç çevirme kapasitesini önemli ölçüde zorladı. Protestolu senet sayısındaki artış da küçük işletmelerdeki mali sıkışıklığı gösteriyor. Haziran 2019'da protesto edilen toplam 86 bin adet senedin parasal tutarı 1.6 milyar TL oldu.

Senet sayısı bir önceki aya göre yüzde 8 artış gösterdi. 2019 yılının ilk yarısında ise 497 bin senet protesto edilirken, senet tutarı da 10.5 milyar TL'ye ulaştı. Ocak-haziran döneminde bankalara ibraz anında karşılıksız çıkan, 38 bin keşideciye ait 321 bin adet çekin toplam tutarı da 15.6 milyar TL oldu.

NASIL İŞLİYOR

Zor durumda olan ve kısa vadeli kaynak sorununu çözmek isteyen firmalar faktoring kredilerini tercih ediyor. Kredi oranını bankaların verdiği ticari kredilerin 3-5 puan üzerinde belirleyen faktoring şirketleri ise bankalar faiz indirmediği için yüzde 25'i aşan oranlarla işlem yapmaya devam ediyor.  Bakan Albayrak: En kötü dönem geride kaldı, kredi faizlerinde indirim göreceğiz

Özellikle küçük işletmeler tarafından tercih edilen faktoringde işletmeler, ticari hayatta ortaya çıkan alacaklarını bütün haklarıyla birlikte faktoring şirketlerine devrediyor. Faktoring firmaları ise bu alacakları yüzde 30'u aşan faiz oranları ile devralıyor. Bu süreçte ödeme riski taşıyan firmalar çok daha yüksek oranlarda faize razı olmak zorunda kalabiliyor.   

Yüksek faiz kaynak erişimini engelliyor

Türkiye Bankalar Birliği'nin son olarak açıkladığı Mayıs 2019 verilerine göre faktoring şirketlerinin kullandırdığı toplam krediler 22.3 milyar lirayı bulurken, tasfiye olunacak krediler toplamı ise 2.5 milyar liraya ulaştı. Faktoring firmalarına en çok tercih eden sektörlerin başında ise ekonomik krizden en ağır yarı alan inşaat şirketleri geliyor. İnşaat sektörü toplam faktoring kredilerinin yüzde 29.4'ünü kullanırken, ikinci sıradaki perakende sektörü toplam kredilerin yüzde 12.9'unu, tekstil sektörü ise yüzde 6.4'ünü kullandı. Oysa 2018'in mayıs ayında faktoring şirketlerinin kullandırdığı toplam krediler 32.8 milyar lira olurken, tasfiye olacak alacaklar ise 1.6 milyar lira seviyesindeydi. Rakamlar, yüksek faizler dolayısıyla kriz döneminde zordaki işletmelere kaynak sağlaması gereken faktoring firmalarının kullandırdığı kredi miktarının önemli ölçüde azaldığını da gösteriyor.

Recep Genel/Sözcü