ABD ile kritik görüşme

Rusya’dan S-400 parçalarını getiren yedinci uçak da Mürted Hava Üssü’ne inerken, daha önce Türkiye’ye S-400 konusunda yaptırım tehdidinde bulunan ABD’nin sessizliği sürüyor.

ABD’nin, yaptırımları açıklamak için 15 Temmuz’un geçmesini beklediği öne sürülürken, bu hafta Türkiye’ye gelecek ABD heyetiyle olası yaptırımlar konusunda kritik görüşmeler gerçekleştirilecek. Türkiye, S-400 anlaşmasının ABD’nin Türkiye’ye Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) çıkarmasından önce yapıldığına dikkat çekerek, yaptırım uygulanmaması talebinde bulunacak.

Öte yandan Rusya’dan Türkiye’ye S-400 malzemelerinin sevkıyatı dün de devam etti. Milli Savunma Bakanlığı, sevkıyat kapsamında dün Rusya’dan gelen S-400 malzemelerini taşıyan üç kargo uçağının Mürted Hava Meydanı’na indiğini duyurdu. Böylece şu ana kadar Ankara’ya 7 uçaklık sevkıyat yapılmış oldu.

Dünyanın en büyük kargo uçakları arasında yer alan Rus Antonov 124 ve İlyuşin 76 tipi uçaklar dün Mürted Hava Üssü’ne toplamda üç uçuş gerçekleştirdi. Teslim edilen parçalar arasında S-400’lerin füzeleri yer almıyor. Füzelerin güvenlik nedeniyle deniz ve kara yollarıyla Türkiye’ye sevk edileceği belirtiliyor.

ABD sessiz

Rusya’dan Türkiye’ye S-400 malzemelerinin sevkıyatı sürerken daha önce Türkiye’ye yaptırım uygulanacağı yönünde tehditte bulunan ABD’nin konuyla ilgili sessizliği ise sürüyor. Türkiye, Rusya’dan S-400 sevkıyatının başladığını açıklamasının ardından Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ABD’li mevkidaşı Mark Esper’le görüşmüş, bu görüşmenin ardından ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Türkiye’nin S-400 alımı konusunda yapacağını duyurduğu basın toplantısını ertelemişti. Türkiye’ye S-400 sevkıyatının başlamasının üzerinden üç gün geçmesine karşın Pentagon’dan ya da ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bu konuda bir açıklama gelmedi.

ABD, S-400 alması durumunda Türkiye’ye, CAATSA uyarınca yaptırım uygulanacağını açıklamıştı. Ancak bu yaptırımların ne ölçüde ve hangi kapsamda uygulanacağı henüz bilinmiyor. Akar-Esper görüşmesinde varılan mutabakat uyarınca bu hafta ABD’li bir heyet Ankara’ya gelerek, hem olası yaptırımlar hem de Suriye’nin kuzeyindeki gelişmeler konusunda görüşmeler yapacak. Türkiye, S-400 sevkıyatının başladığını duyurduğu açıklamada Rusya ile yapılan S-400 anlaşmasının 11 Nisan 2017 tarihinde yapıldığını duyurmuştu. Duyuruda bu tarihin vurgulanmasının, ABD ile yapılacak görüşmelerde Türkiye’nin S-400 alımının, 27 Temmuz 2017’de yürürlüğe giren CAATSA kapsamına girmeyeceği argümanının kullanılacağı yorumlarına yol açtı.

Kritik ziyaret

Amerikan Bloomberg ajansı ise ABD’li yetkililerin verdiği bilgilere dayandırarak yaptığı haberinde ABD’nin Türkiye’ye uygulayacağı S-400 yaptırımlarını 15 Temmuz darbe girişiminin yıldönümünün geçmesinin ardından açıklayacağını öne sürdü.

Öte yandan Türkiye henüz S-400’ün füze gibi kritik parçalarını teslim almadığı için CAATSA yaptırımlarının bu aşamada uygulanmayacağı görüşleri de gündeme getiriliyor. Türkiye’nin, Fırat’ın doğusuna düzenlenecek operasyonu da ABD ile görüşmelerde masada tuttuğu da Ankara kulislerinde gündemde olan yorumlar arasında yer alıyor. Akar-Esper görüşmesine ilişkin Milli Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da ABD heyetinin “iki ülke arasındaki diyaloğun sürdürülmesi ve Suriye’de güvenli bölge oluşturulması konusu” görüşmek üzere Ankara’ya geleceği açıklanmıştı. Bu nedenle ABD ile bu hafta yapılacak görüşmelerin iki ülke ilişkileri açısından kritik önem taşıdığı belirtiliyor.

S-400’ler başka ülkelere de satılabilir

S-400’lerin Türkiye’ye teslimatının başlamasının ardından Moskova’dan, hava savunma sistemlerinin bölgedeki diğer ülkelere de satılabileceği sinyali geldi. Rusya Devlet Duması Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Leonid Slutsky, RT TV Channel’a verdiği röportajda, Türkiye’ye kurulmaya başlanan S-400 sistemlerinin “ilk hamle” olduğunu belirterek, “Rusya’dan çıkan S-400 ve daha üst düzey silah sistemleri bölgede görülmeye devam edecek” dedi. Rus senatör Aleksey Puşkov ise ABD’nin Türkiye’ye yönelik yaptırım planlarını eleştirdi. Puşkov, “S-400 sistemi almasaydı yaptırım da uygulanmazdı. ABD’nin kendi silahlarını müttefiklerine satması, NATO’nun var oluş sebeplerinden biri” açıklamasında bulundu.

Fransız Le Monde gazetesi, Rus yapımı S-400’lerin ABD’nin yaptırım tehditlerine rağmen Türkiye’ye teslim edilmesini dün ilk sayfadan, manşetten gördü. “Türkiye, Rusya’ya yöneliyor ve NATO’ya meydan okuyor” başlıklı haberde, “Darbe girişiminden üç yıl sonra Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’si, Atlantik ittifakının doğu ayağı, açıkça NATO müttefiklerine meydan okuyor. S-400’lerin bir bölümü 12 Temmuz’da Ankara’ya vardı. Türkiye, ABD Kongresi’nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kalabilir. Washington’ın Türkiye’yi F-35 savaş uçaklarının üretim programından çıkarması bekleniyor” yorumu yapıldı. Gazetenin S-400 teslimatına ilişkin yayımladığı editör yazısında, Türkiye’nin jeostratejik bir tercihle karşı karşıya olduğunu ancak bu ikili oyunu uzun süre devam ettiremeyeceğini belirtti.

Hüseyin Hayatsever/Cumhuriyet