50 yıllık iş hayatında bir ilki yaşadı

Elif Ergu'nun röportajı

Türkiye'nin yurtdışında en çok iş yapan şirketlerinden olan, bu yıl 50'nci yılını kutlayan Gama Holding'in Başkanı Erol Üçer, 2009'un çok zor bir yıl olacağını, doğru yatırım yapanların krizden güçlü çıkacağını söyledi. Üçer, “Dünya dengelerinin değişmesi ülkemizi, özellikle yurtdışında faaliyet gösteren firmaları çok etkileyecek. Doğru yatırımlara devam edenler güçlü çıkacak” dedi.

 İnşaat sektöründe ciddi küçülme yaşanacağına da dikkat çeken Üçer, ana faaliyet alanları olan enerjide ise krizin etkilerinin az hissedileceğini vurguladı. Erol Üçer, krizden en az hasarla çıkmanın yolunu ise şöyle özetledi: Krizin reçetesi moralleri yüksek tutmak ve doğru planlama yapmak. Çünkü panik havasında doğru kararlar alınamaz.

Gama dünyanın en büyük müteahhit fırmaları içinde çeşitli kategorilerde ilk sıralarda yer alıyor. Bugüne kadar toplam 8 ülkede 5 milyar doların üzerinde iş yapan Gama, fosil yakıtlar alanında dünyanın en büyük üçüncü firması.

1959 yılında Ankara'da bir inşaat şirketi olarak o zaman üç genç mühendis arkadaş, Erol Üçer, Yüksel Erimtan ve Uğurhan Tunçata ile işadamı Raif Mumcu ortaklığında kurulan Gama, 2007'de General Electric (GE) ile yüzde 50 ortak olarak üç yıl içinde 3 milyar dolar yatırım planı açıkladı. İnşaat dışında enerji ve su işlerinde büyüme yolunda emin adımlarla yürüyen Gama'nın Yönetim Kurulu Başkanı Erol Üçer'le hem krizin etkilerini hem de Gama'nın devam eden projelerini konuştuk.

8-9 ülkede 250 iş yaptık

Bu yıl kuruluşunuzun 50'nci yılı. Türkiye'nin yurtdışında iş yapan en büyük şirketlerinden birisiniz. Öncelikle kaç ülkede iş yapıyorsunuz?

8- 9 ülkede toplam 250 iş yaptık. Şu anda da 7 ülkede çalışıyoruz. En büyük devam eden projemiz Katar'da, 500 milyon dolarlık bir iş. Bir enerji tesisinin yapımını üstlendik. İrlanda'da da şu anda santral yapıyoruz.

Sizin gibi iş yapan kaç şirketi var Türkiye'nin?

Bir de Enka var. Ama biz onlardan farklı olarak daha çok endüstriyel yatırımlar, enerji yatırımları yapıyoruz.

Neden bugüne kadar plazalar, ofisler yapmadınız?

Kendimizi öyle yetiştirdik. Dediğim gibi hep fabrikalar, endüstri tesisleri, rafineriler yaptık. Kendimizi bu alanda yetiştirdik.

NATO'ya ilk ne zaman iş yaptınız?

1960'ların başında Nato'ya iş yapmaya başladık. İzmir Çiğli Havalimanı'nı yaptık. Biz orada işi aldık, bir ay sonra 1960 İhtilali oldu. Ondan sonra NATO'ya çok iş yaptık. NATO işleri standartları yüksek ve teknolojik işleri beraberinde getirdi. Düz inşaat istemiyorlardı, bu da bizi çok geliştirdi.

Yurtdışında yatırımlarınız var. Rafineriler, enerji tesisleri yapıyorsunuz. En zorluk çektiğiniz ülke neresi?

Dünyanın çeşitli bölgelerinde 250'den fazla projeye imza attık. Ortadoğu, Rusya, Avrasya ülkeleri, Güney Doğu Asya, Kuzey Afrika ve İrlanda'da büyüdük. Zorluk diyemeyeceğim, iş yaparak tecrübe kazandık.

Hangi projeler şirketinizin güçlenmesinde etkili oldu, örnek verebilir misiniz?

1976 yılında hem Gama hem de Türkiye'de önemli bir proje başlattık. Soma Termik Santrali. Bu proje Gama'nın anahtar teslim bazında üstlendiği ilk büyük endüstriyel proje olmasının yanında bu proje için Türkiye'de ilk olan ve dünyanın en uzun konveyor hatlarından biri olan Deniş Kömür Nakil Sistemi yapıldı. Toplam 3 etapta ve yaklaşık 15 yılda gerçekleştirilen bu dev proje her açıdan tecrübe ve güç kazandırdı. Sonra önümüz açıldı.

Gama şemsiyesi altında kaç şirket var?

Gama 2002 yılında kapsamlı bir yeniden yapılanma sürecine girdi. 2003 yılında Gama Holding AŞ'yi kurduk. Gama Holding her biri kendi içinde şirketler ve ortaklıklar barındıran Gama Endüstri A.Ş, Gama Enerji'nin bulunduğu Gama International B.V, Gama Güç A.Ş., ve Gama Ticaret A.Ş olmak üzere 5 ana gruptan oluşuyor. Bunların altında 38 alt şirket var.

2009 çok zor olacak

Bu hükümet döneminde hangi işleri yaptınız?

Gama Holding olarak şu anda yürüttüğümüz projelerimizin toplam bedelinin yüzde 5'i Türkiye'de. Bu proje Türkiye Cumhuriyet tarihinin en önemli projelerinden biri Marmaray olup Taisei-GAMA- NUROL Ortak Girişimi olarak bizim yüklendiğimiz 1. Etap, Boğaz Tüp Geçişi, Tünel ve İstasyonların yapımı.

İnşaat sektörü son yıllarda özellikle de ülkemizde çok gelişti. Krizin etkisi doğal olarak inşaat sektörünü de olumsuz etkiledi. Bizim gibi yüksek teknoloji ile endüstriyel yapılar inşaa eden firmalar için, yurtdışından gelen proje taleplerinde bir azalma olmadı, firmalar arasında konsolidasyon yaşanmasının sonucunda da bu firmaların isimleri daha da öne çıkıyor.

2008 yılını nasıl geçirdiniz?

Gama ve tüm şirketleri 1.5 milyar dolar ciro yaptı. Hedeflerimizi tutturduk. Gama Enerji kanadında çok başarılı bir yıl geçirdik.

2009 beklentileriniz nasıl?

Çok zor bir yıl olacak. Dünya dengelerinin değişmesi ülkemizi ve özellikle de yurtdışında faaliyet gösteren firmalarımızı çok etkileyecek. Doğru yatırımlara devam edenler güçlü çıkacak. İnşaat sektöründe ciddi anlamda küçülme yaşanacak. Aslında bu krizle birlikte ekonomik sistem dengesi yeni bir düzene kavuşacak. Ana faaliyet alanımız enerji sektöründe global krizin etkileri az hissedilecek. Gama olarak enerji yatırımlarına devam edeceğiz.

Ortağınız GE ile girmeyi planladığınız yeni projelerde de bir plan değişikliği var mı?

Hayır ama Gama Enerji olarak önümüzdeki 5 yılda toplam 3 bin MW'lık enerji yatırımı yapmayı planlıyoruz. Bunun maliyeti yaklaşık 4 milyar dolar.

50 yıllık iş yaşamınızda onlarca kriz yaşadınız... Bu krizin geleceğini hesaplamış mıydınız?

Hayır efendim. Dünya koklayamadı krizi. Herkes kendi çapında bu yangına körükle gitti. Sanki imkanlar bitmeyecekmiş gibi imkanlar konuldu. Kazanç mantığı kaybettiriyor insanlara. Bugünkü kriz geçmiş krizlere de benzemiyor. Obezlik gibi. Herkes sürekli yemeğe alıştı, birden bünye çöktü. Kurnazlık, uyanıklık bir yerde kendi kuyusunu kazıyor. Dünya kuyusunu kazdı. Bazı kurumların bunda ağırlığı var. Bundan sonra ne olur bilemiyoruz. Çok işimiz var.

Durduğunuz iş var mı?

Biz durmadık ama bizi durduran oldu. Rusya'daki çelik fabrikamızı işveren durdurdu. Bir de gayrimenkul illeri durabilir ama çelik fabrikası, rafineri gibi işler durmaz.

Sizin kriz reçeteniz var mı?

Reçete 'moralleri yüksek tutmak' ve doğru planlama yapmak. Panik havasında sağlıklı karar alınamaz. Son 50 yıllık geçmişe baktığımızda Türkiye tüm krizlerden hep güçlenerek çıktı. Türkiye hızlı hareket edebilen dinamik bir yapıya sahip. Öncelikle başta iktidar olmak üzere, muhalefete, işadamlarına önemli görevler düşüyor. Ama önce moraller yüksek tutulmalı.

General Electric'le birlikte Sibirya'da santral ihalesi aldı

- Gama'nın şu anda yapımı devam eden 8 adet santral projesi var. Rusya'da iki, İrlanda, Makedonya, Libya, Kazakistan, Bulgaristan, Suudi Arabistan'da birer adet olmak üzere yatırımı süren bu santrallerin toplam proje bedeli 1.5 milyar dolar.

- Gama Enerji, Mersin, Trabzon, Artvin,Erzurum, Kars ve Bingöl'de toplam gücü 355,2 MW olacak 11 hidroelektrik sanralinin kurulumu için lisans aldı. Ayrıca Çanakkale ve Manisa'da 2 adet rüzgar santrali için lisans alındı.

n Gama'nın yapımcı olarak üstlendiği 8 santral içinde en büyüğü ise ihalesini GE ile beraber aldıkları Sibirya'daki 800 MW'lık santral.

Ürdün projemiz bir Türk şirketinin yurtdışındaki en büyük yatırımı

Enerji yatırımları ve büyük taahhütlere devam edecek misiniz?

Şu anda, Ürdün'de yap-işlet-devret modeliyle yatırım ve yapımını üstlendiğimiz ve finansman anlaşmalarının tamamlanmak üzere olduğu DİSİ projesi en önemli gündem maddelerimiz arasında. Bu projede yatırım tutarımız 1 milyar dolar. Türk firmaları arasında yurtdışında yapılan en büyük yatırım. Proje Akabe Körfezi civarındaki yer altı su havzasından 25 yıl süre ile çıkarılacak olan yılda 100 milyon m3 suyun, 320 km çelik boru hattı ile Amman'a taşınması ve Amman'da inşa edilecek depolarda temsil edilmesini kapsıyor. Rüzgar, doğalgaz, hidro ve kömür alanlarında projelerimiz gündemde. Rüzgar enerjisi konusunda 500 MW'lık bir proje imza atacağız. 150 MW'lık yatırıma 2009'da başlayacağız. Yine hidro enerji alanında da toplam 300 MW'lık bir projemiz mevcut, bunun 55 MW'lık bölümüne 2009'da başlayacağız.

50 YILDIR İŞ HAYATINDA OLMAKTAN MUTLUYUM

Erol Üçer 70 yaşını devirmiş, 50 yıllık iş deneyimi olan bir işadamı. Çalışmaktan büyük keyif alıyor, işi bırakmayı da hiç düşünmüyor. Tüm projelerinin her ayrıntısını biliyor. Üçer, “50 yıldır bir işadamı olarak firmamın yanı sıra çevremdeki insanlar için de katma değer yaratma amacına bağlı kaldım. Zaman içinde her şeyin temelinin eğitim olduğuna inandım, gençlerin eğitimine özellikle önem vermekteyim” diyor.

Vatan