21 milyar dolarlık hazır giyim ve tekstil 2008’e endişeli giriyor

İhracatta fiyat tutturamayan üretici firma sayısı geçen yıla kıyasla azalırken, buna rağmen yılın 11 ayında yüzde 17.4 artışla 14.7 milyar dolarlık ihracat yapıldı. Sektörde, AB'de Çin'e uygulanan kotaların kalkacağı 2008'in zor geçeceği görüşü hakim.

YILLARDIR ihracatın ve istihdamın lokomotif sektörü olarak kabul edilen tekstil ve hazır giyim sektörü, kur baskısı ve Çin faktörü ile son birkaç yıldır keyifsiz bir şekilde yola devam ediyor. Hazır giyim ve konfeksiyon sektörü yılın 11 aylık döneminde yüzde 17.4 artışla 14.7 milyar dolar ihracat rakamına ulaştı.

Sektörün yılı 16.5 milyar dolar ihracatla kapayacağı hesaplanıyor. İhracat artışı sektörden kimi temsilcileri memnun ederken, bazıları Euro-dolar paritesine bağladıkları artışa burun kıvırıyor. 2005 yılından bu yana, değişim geçiren sektörden; katma değerli, hızlı ve esnek üretime geçmesine rağmen, özellikle üçüncü çeyrekten sonra imdat çığlıkları yükselmeye başladı. Avrupa Birliği'nin (AB) 10 kategoride Çin'e uyguladığı kotaların 2008'de kalkması, gelecek yılın da sektör için sıkıntılarla dolu geçeceği endişesini artırıyor.

FİRMA SAYISI AZALDI

İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İTKİB) kayıtlarına göre, 2007'nin ilk 11 aylık dönemde hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı yapan firma sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2.5 oranında azaldı. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) ise, 2008'le birlikte son 3 yılda sektörün yüzde 43 daralmış olacağını, işini kaybedenlerin sayısının 1 milyona çıkacağını açıklamıştı. Sektörü 2008'de üretimde daralma, ihracatta yavaşlama endişesi sardı.

ŞUBAT-MART KAYIP AYLARI

 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, hazır giyim ve konfeksiyon sektörü bir önceki yılın aynı aylarına kıyasla ocak ayında pek bir değişiklik yaşamadı. Ancak, şubatta eksi yüzde 7.3, martta eksi yüzde 10.6 ile büyük kayıp verdi. Nisanda yeniden toparlan sektör yüzde 5.6 artış gördü. Artışlar haziranda yüzde 4.5, temmuz 7.8, ağustosta 8.2, eylülde 4.2 ve ekimde yüzde 15.3 olarak gerçekleşti.

FEDERASYON ÇATLAKLA KURULDU

2007 yılında yaşanan bir başka önemli gelişme de Türkiye'nin ilk Moda ve Hazır Giyim Federasyonu'nun kurulmasıydı. Sektörün gücünü temsil edecek 'tek ses' olmaya aday federasyon 13 derneğin katılımıyla kurulurken, tüm sektörün federasyonu benimsememesi dikkat çekti. 400 üyeli TGSD federasyon oluşumunda yer almadı. Türkiye'de tekstil, konfeksiyon, hazır giyimde en büyük veri tabanına sahip; sektörle ilgili en çok araştırmayı yapan İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) ise tüm sektörü kucaklamayan federasyon oluşumuna destek vermedi. Federasyonun imza toplantısında devlet erkanından kimsenin olmaması da dikkat çekmişti.

ÇİFTE KAYIT SİSTEMİ

 Yeni yılda, AB'nin 10 kategoride Çin'e uyguladığı kotalar da kalkıyor. Ancak çifte kayıt sisteminin Çin'e kabul ettirilmesinin sektör açısından koruyucu bir yastık olması umuluyor. Artışlar yüzde 300-500 gibi yüksek rakamlara ulaşınca anında müdahale edilebilecek. Öte yandan Çin menşeli tekstil ve konfeksiyon ürünlerine Türkiye, ABD ve diğer bazı ülkelerin uyguladığı kotalar 2008 yılında da devam edecek.

İHKİB Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, 2005'te kalkan kotaların 3 yıl uzatılmasının Türkiye'ye nefes aldırdığını söylerken, çifte kayıt sisteminin Çin'e kabul ettirildiğini, artışlar yüzde 300-500 olunca anında müdahale edileceğini belirtti. Orakçıoğlu, "Rakibimiz Çin değil, Akdeniz havzası. Uygulanan düşük kur Çin'den daha büyük bir tehdit" dedi. TGSD Başkanı Ahmet Nakkaş ise kotaların kalkmasının 2008'de ilave bir olumsuzluk yaşanacağını savundu.

Düşük kur daha büyük tehdit

İSTANBUL Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, sektörün yılı 16.5 milyar dolar ihracat ile kapatacağını belirterek, Yunanistan'ın toplam ihracatı kadar olan bu rakamın önemine dikkat çekti. "Sektör bir değişim içinde. Her türlü olumsuzluklara rağmen çıkış yolu bulmakta sektör direnç gösteriyor" diyen Orakçıoğlu, ihracatın dolar-Euro paritesi yüzünden arttığı eleştirilerine ise, şu yanıtı verdi: "Rakamlara Türk Lirası bazında bakınca yüzde 7.6'lık bir artış var. Euro bazında ise yüzde 7'lik bir artış. Sadece dolardan kaynaklanan bir artış değil. En büyük sorun ABD'ye olan ihracatın düşmesi. Yüzde 20 kayıp var. Hızımızı Amerika kesiyor."

Euro, doları yendi, ihracatımız arttı

YÜZDE 17 ihracat artışına ve ulaşılan 16 milyar dolar ihracata rağmen hazır giyim sektörü daralan kárlılık ile artan iç ve dış rekabet baskısı altında 2007 yılını tamamladığını belirten Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ahmet Nakkaş, katma değerli, esnek ve yalın üretime geçmesine rağmen sektörün fiyat tutturmakta zorlandığını anlattı. Nakkaş, ihracatlarının yüzde 70'lik kısmının Euro'ya dayalı olduğunu belirtirken, şöyle konuştu:

"Son 4 yıllık artış değerlendirildiğinde, reel anlamda artış yok. Parite ihracat tablolarını olumlu yönde etkiledi. İhracatımız, verimlilik acısından artmadı. Bu durum şirket bilançolarının aktiflerini dolar karşısında bir sene içinde yüzde 20 oranda değersiz hale getirdi."

Takke düşecek kel miyiz görünecek

İSTANBUL Tekstil ve Hammaddeleri Birliği'nin (İTHİB) Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Gülle, üretim ve ihracat açısından 2007 yılının başarılı geçtiğini, ihracatın yüzde 20 arttığını ve 6.4 milyar doların yakalandığını söyledi.

Bunda parite etkisinin gözardı edilemeyeceğini belirten Gülle, miktar bazında da artış olduğunu kaydetti. "Gelecek yıl takke düşecek, kel miyiz yoksa değil miyiz göreceğiz" diyen Gülle, "Yerli üretiminin by-pass edildiği, ithalatla-ihracat gibi bir modele doğru hızla gidildiği, 2008 yılı hedeflerinde de açıkça görülüyor. Tarihin en zorlu yılını yaşayacağız" dedi.