2014’te yıldızı parlayacak işler

Ersan Çıplak/Para Dergisi

Türkiye franchising pazarı büyüme rekorları kırıyor. Zincir mağaza sayısı bin 900’e, şube sayısı ise 50 bine ulaştı. İşin uzmanlarına 2014’te yatırım cazibesini koruyacak sektörleri ve yıldızı parlayacak işleri sorduk. İşte ayrıntılar…

GEÇMİŞ yıla perakendeci gözüyle bakarsanız, ona “franchise yılı” demekte çok da çekingen davranmazsınız. Türkiye tam anlamıyla bir franchise patlaması yaşıyor. UFRAD (Uluslararası Franchising Derneği) verilerine göre, Türkiye’de bin 876 zincir mağaza var. Bunların büyük bölümü franchise ya da bayilik sistemiyle büyüyor. Türkiye’de franchise veren bin 471 şirket var. Çok değil beş yıl öncesine kadar bu rakam 400-500 arasında değişiyordu. Sadece bu rakamlar bile franchise pazarındaki muazzam büyümeyi gözler önüne sermeye yeterli. Uzmanlar Türkiye franchise pazarının 2014’te büyümesini sürdüreceği konusunda hemfikirler.

MARKA SAYISI ARTIYOR

Türkiye franchise pazarında bu hızlı büyüme trendi yatırımcı ve girişimcilere cazip fırsatlar sunuyor. Bu alandaki potansiyeli gören yabancı markalar birbiri ardına pazara adım atıyor. ABD ve Avrupa menşeli markaların yatırım planları oluşturdukları duyuluyor.
Yerli markalar da boş durmuyor. Bulundukları bölgelerde başarılı olmuş yerel markalar kendilerini gösteriyor. Bütün bu örnekler tek bir şeye işaret ediyor. İster henüz işin başında olsunlar isterse de dünya çapında şubeleri olan zincir markalar, gıdadan tekstile, oyuncaktan takı ve aksesuara kadar birçok farklı alandaki şirketler franchising sistemiyle Türkiye pazarında hızla büyüyorlar.

Evet, franchise Türkiye’de son derece dinamik bir pazar haline dönüştü. Üstelik önümüzdeki dönemde büyüme potansiyeli çok yüksek. Franchise konusunda 20’ye yakın sektörde sayısız seçenek var. Türkiye franchise pazarının hacminin 35 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Pazarın büyük bölümüne yabancı firmalar hakim konumda. Türkiye franchise pazarında faaliyet gösteren markaların yüzde 75’i yabancı menşeli.
 
2014’TE BÜYÜME SÜRECEK

Franchise pazarında bu hızlı büyümenin dinamosu olarak üç başlık vurgulanıyor:  alışveriş merkezi (AVM) sayısının artması, sosyalleşme ve dışarıda yeme içme kültürünün hızla gelişmesi. Uzmanlara göre, artan şehirleşme ve yeni açılacak AVM’lerin etkisiyle franchise pazarı 2014’te de büyüyecek. Franchise pazarında en dikkat çeken sektör ise kuşkusuz yeme ve içme sektörü. Bu alanda faaliyet gösteren firmalar birbirini ardına şubeler açıyor. Peki, büyüme hangi alanlarda olacak? Para Dergisi olarak, beklentiler doğrultusunda gelişen pazarı mercek altına aldık. Büyüme potansiyeli yüksek ve girişimcilere cazip bir iş imkanı yaratacak alanları araştırdık...

PAZAR FIRSATLARLA DOLU

Franchise pazarı şimdiye kadar gıda markalarının öncülüğünde büyüdü. Ancak önümüzdeki dönemde gıda dışı alanlarda da hareketlilik görülecek. Franchise danışmanlarına göre, büyük şehirlerde gıda, perakende, eğitim ve hizmet gibi birçok alanda doygunluğa ulaşıldı. UFRAD, üyelerine önümüzdeki dönemde Anadolu ve yurtdışında büyüme planları yapmasını öneriyor.

İstanbul’da haftada üç gün dışarıda yemek yiyen nüfus, diğer şehirlere göre bir hayli fazla ve bu tür beslenenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Özetle restoran pazarında muazzam bir büyüme potansiyeli var. Uzmanlara göre, birkaç yıl daha bu böyle gidecek. Toplumun sosyalleşme alışkanlığının değişmesiyle markalı kafeler ve bistrolar öne çıktı. Bu alanda hem marka sayısı hem de işletme sayısındaki artış sürecek.

Franchising sisteminin lokomotifi olan fast-food, her dönem cazibesini koruyor. Pizza ve hamburgerde pazarın liderleri belli. Bundan sonra bu sektörlere yeni markaların girmesi ve yayılması çok daha zor olacak.

Yabancı zincirlerden fazla yerlilerin gelişmiş olması emlak sektörünün de giderek franchise markaların eline geçeceğini gösteriyor.

Yeni alışveriş merkezleri ise en çok hazır giyim markalarının yaygınlaşmasına katkı sağlıyor.
Gelişen her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de insanlar eskiden kendilerinin yaptıkları işleri dışarıdan hizmet olarak satın alacak. Örneğin, ABD’de temizlikçi, boyacı, tamirci hizmeti veren markalı zincirler var. Bu tarz işler önümüzdeki dönemde Türkiye’de de popüler olabilir.
Oyuncak pazarında dönem dönem ithalatla ilgili sorunlar yaşanıyor. Ancak pazarın büyüme trendi hızlanarak devam ediyor. Türkiye nüfusunun yüzde 29'unun 12 yaşın altında olması da bu pazardaki büyüme potansiyelinin ne denli yüksek olduğunu gösteriyor.

Gelir düzeyi yükseldikçe kişisel ve hediyelik ürünlere yönelik harcama eğilimi artıyor. Kişisel aksesuar, hediyelik eşya, tasarımlı dekoratif ürünler, duvar süsleri, bijuteri, yarı kıymetli taşlar, gümüş takılar, büyüklere oyuncaklar gibi ürün çeşitlerini bir arada sunan mağazalar ilgi çekiyor.

AVM’lerin eğlence ve dinlence alanları büyük ilgi görüyor. Bu ilgi de beraberinde birçok yatırım fırsatı getiriyor. Kafelerde hala iş var. Gençler, yaşlılar, çiftler, kadınlar, erkekler, arkadaş grupları, iş insanları... Artık herkes kafelerde buluşuyor. Marka olarak algılanmayı başaran mekanlar buluşma noktası oluyor.

Emlak aracılığı her zaman en kazançlı işlerden biri. Spor merkezlerinde ihtisas dönemi başladı. Kadınlara özel spor salonları, ofis çalışanlarına özel yoga programları, hamileler, osteoporoz hastaları, omurga problemi olanlara yönelik pilates merkezleri... Artık yediden 70’e herkes için etkili, uygun spor ve sağlık merkezi talebi söz konusu.

Mustafa AYDIN / UFRAD Başkanı
“Yabancı markalar geliyor”

Türkiye’nin istikrarlı ekonomisi, genç nüfusu ve Asya pazarlarına yakınlığı gibi üstün özellikleri var. Bu nedenle Türkiye’de yatırım planları olan şirket sayısı her geçen yıl artıyor. ABD, Kanada, Almanya, İspanya, Hindistan… Birçok ülkeden farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin Türkiye’ye girme planları yaptığını duyuyoruz.

Osman BİLGE / Girişim Uzmanı
“Bu alanlara dikkat!..”

Yaşadığımız her ekonomik krizde markasız işletmeler dükkan kapattı. Sermaye ve iş bilgisi açısından zayıf firmalar çekildi. Oysa aynı dönemlerde organize perakende giderek güçlendi. Hatta yeni şubeler açarak daha da yaygınlaştı.

Diğer yandan krizlerde yabancılar çekingen davranırken, yerli şirketler böylesi dönemleri büyüme fırsatı olarak görüyor. Şimdi de benzer manzaralar görmeye hazır olun!
AVM’ler hız kesmiyor. Sürekli yenileri açılıyor. Bu alandaki büyüme zincir markaları büyütmeye devam edecek. AVM’lerde markalaşmayı başaran firmaların caddelerde şubeleşmeye başladığını görüyoruz.

Zincirleşme konusunda en hızlı gelişen sektörler gıda, kafe, fast-food ve restorancılık şeklinde sıralanabilir. Mağazacılıkta zincirleşme artıyor. Giyim alanında franchise zincirlerin yerini şube zincirleri alıyor. Yani marka sahibinin mağazaları kendi açıp işletmesi, hatta franchise işletmeleri geri satın alması söz konusu. Mobilya sektöründe de franchise zincirler giderek pazarı ele geçiriyor. Beyaz eşyacılar aynı şekilde. Elektronik marketler tamamen organize perakendenin eline geçti. Hızlı tüketim alanında yerli zincirlerin birbirlerini yiyerek büyümesi sürüyor. Hizmet sektöründe yeni gelişmeler var. Örneğin, otelciler franchise zincirine dahil olmanın avantajlarını keşfettiler. Sağlık alanında da zincirleşme var. Emlak işinde yerli, yabancı yeni zincirler pazara girdi. Spor salonları yayılıyor. Her AVM’de dev spor salonları kuruluyor.

Eğitimde dershane kapamanın ertelenmesiyle belirsizlik sürüyor. Ancak bu dönüşümde yeni franchise zincirleri ortaya çıkacaktır. Otomobile yönelik hizmetler, ev hizmetleri ise zincirleşmede geri kalan alanlar oldu.

Aycan HELVACIOĞLU / Medyafors Fuarcılık Genel Müdürü
“Franchise arayanlara rehberlik yapıyoruz”

Franchise veren şirketlerin sayısı artıyor. Sektöre yeni markalar giriyor. Yaşam tarzı odaklı girişimler 2014’te artacak. Sosyal hayatın öne çıkması, çalışan ailelerin sosyal hayatta özellikle yeme-içme zamanlarını birlikte vakit geçirmek ve dışarıya çıkmak olarak nitelendirmesi, ailelere yönelik restoran girişimlerini ön plana çıkmasına ön ayak oluyor. 2014’te özellikle e-ticaret, teknoloji, gıda, eğitim ve hizmet sektöründeki girişimler artacak. Medyafors Fuarcılık olarak franchise almak isteyen girişimcilere Bayimolurmusun.com portalı ve Bayim Olur musun gazetesi kanalıyla markaların franchise koşulları hakkında güncel bilgiler sunarak rehberlik ediyoruz.

Sektör uzmanları ne diyor?

Hakan SEKMEN / SKM Projects+ kurucu ortağı: Girişimciler, yatırımcılar yeni bir alana yatırım yaparken orijinal projeler geliştirmeye özen göstermeli. Başka markalara benzer tasarımlar yapmak doğru bir çözüm değil. Özgün mekanlar yaratabilenler ticari başarı sağlayabilir.

Adil YILDIRIM / Bovizza Franchising Genel Müdürü: Franchising sektörü açısından 2013 çok yoğun geçti. En çok gıda, kozmetik, aksesuar ve hazır giyim markaları franchise talebi alıyor. Bir yatırımcı şunlara dikkat etmeli: Doğru marka, doğru lokasyon ve doğru ekip... Perakende yatırımında sabır ve güler yüz çok önemli.

İsmail HAZNEDAR / Stratejik İşler Başkanı: Franchise alanlar ya da mevcut işlerini büyütmek için yeni bir şube açma planı olanlar en çok yer seçimine önem vermeli. Doğru lokasyon en önemli başarı kriteri olarak görülüyor. Kurgulanan işin doğru yerde büyüyebilmesi için bu konuda çok titiz araştırma yapılmalı. Zira örneklere baktığınızda en önemli başarısızlık nedenleri hedefsizlik ve yanlış yerde bulunmaktır.

Caner DİKİCİ / TAB Gıda Genel Müdürü: Türkiye’nin stratejik konumu ve AVM sayılarındaki artış sayesinde hızlı servis restoran zincirleri için 2013 oldukça başarılı geçti. Şirketimiz de bu dönemde hızlı bir büyüme performansı gösterdi. Burger King’in restoran sayısı 550’ye ulaştı. 2012’de girdiğimiz Çin pazarında 65 Burger King restoranını 2013 yılında 200’e çıkardık. Diğer markalarımıza (Sbarro, Popeyes, Arby’s, Usta Dönerci) ait restoranların sayısını da artırdık. 2014’te de yeni restoranlar açmaya devam edeceğiz.

Kaan DEMİRAĞ / HD Group Yönetim Kurulu Başkanı: Yeni açılan AVM’ler sayesinde gıda sektörüne yeni markalar giriyor. Hızlı artan yatırımcı sayısı pazardaki rekabeti artırdı. Dışarıda yemek yeme kültürünün yaygınlaşması pazarı büyütüyor.

Abdullah KAVUKCU / Simit Sarayı İcra Kurulu Başkanı: Ülkemizde, yeme içme sektöründe büyük gelişmeler yaşanıyor. En çok sevilen yiyecek grubunun başında “unlu mamuller” geliyor. Sektörde çok sayıda firma olmasına rağmen, Simit Sarayı olarak ürün standartlarımız, konseptimiz ve iletişim faaliyetlerimiz başta olmak üzere pek çok alanda rakiplerimizden farklılaşıyoruz. Firma olarak başarılı bir yılı geride bıraktık. 2013’ü yüzde 100’lük bir büyüme ile tamamladık. Ar-Ge, ürün kalitesi ve iletişim çalışmalarına büyük önem veriyoruz ve bu alanlarda büyük yatırımlar gerçekleştiriyoruz. 5 bin 500 çalışanımız ile yurtiçi ve yurtdışında 200 mağazamız var. 2014’te ABD ve İngiltere’de ilk mağazalarımızı açacağız. Hollanda ve Almanya pazarlarındaki büyümemizi sürdüreceğiz. Ortadoğu’da ise master franchise konusundaki görüşmelerimiz devam ediyor. 2018’de Türkiye’de ve yurtdışında toplam bin mağazaya ulaşma hedefliyoruz.

Gamze CİZRELİ / Big Chefs Kurucusu: 2013’te zincir markalar hızla büyüdü. Restorancılığın önü çok açık. Büyüme potansiyeli çok yüksek. Çünkü tüketici talebi sürekli artıyor. 2014’te Türkiye’de bu alanda büyüme öngörüyoruz.

Mehmet DİKBAŞ / Meru Döner Kurucusu: Döner pazarında muazzam bir büyüme var. Son birkaç yılda pazara birçok marka adım attı. Şimdi keskin bir rekabet var. Herkes şube sayısını artırarak daha çok müşteriye ulaşmaya çalışıyor. Böyle bir ortamda girişimcilere sunulan franchise seçenekleri oldukça cazip koşullarda tutuluyor.

Yaman YARDIMCI / Gönül Kahvesi Kurucusu: Yola çıkarken kendi öz kültürümüzün parçası olan Türk kahvesini odak noktası yaptık. Samimi, bizden bir konsept yarattık. Yurtiçinde 54 şubeye ulaştık. Şimdi yurtdışında büyüme planları yapıyoruz. Bunun için ilk adımı Balkanlar’da atıyoruz. Önümüzdeki birkaç ay içinde ilk yurtdışı şubemizi Saray Bosna’da açacağız.

Hulusi BERİK / Sir Winston Tea ve Hamsi Finger’in Sahibi: Fikriniz olur ancak harekete geçemiyorsanız hiçbir şey yapamazsınız. Girişken olmakla girişimci olmak karıştırılıyor. Girişimci tutkuludur, hırslıdır, meraklıdır. Usanmadan bu işleri devam ettirmeye çalışır. Girişimciliğin en önemli özelliği harekete geçebilmesidir.

Osman YAŞAR / OSES Yönetim Kurulu Başkanı: Bir dönem sadece seyyar satılan çiğköfteyi kurumsallaştırarak yeni bir sektörün oluşmasına öncülük eden markalardan biriyiz. Yurtiçinde binlerce insanımıza yeni istihdam alanları oluşturduk. Büyüme planlarımız sadece yurtiçiyle sınırlı değil. Çin ve Avrupa’da fabrikalar açtık. 2014’te Avrupa ülkeleri ve Çin’de yeni şubeler açma planları yapıyoruz.

Banu ARIDURU / Little Caesars Türkiye Genel Müdürü: Türkiye hazır yemek sektörünün büyüklüğü 30 milyar TL’ye ulaştı. Özellikle franchise alanında hızlı bir büyüme yaşadık. 2014’te Little Caesars olarak İstanbul, İzmir, Ankara ve Bursa’da 30 yeni franchise şube açmayı hedefliyoruz.

Can EKŞİOĞLU / ERA Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı: 2B, Mütekabiliyet ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi hakkındaki kanunlar sektörü olumlu etkiledi. Özellikle İstanbul’da kentsel dönüşüm çalışmalarında önemli ilerlemeler kaydedildi. Markalı konut üreticileri de geliştirdikleri projelerle ülkemizin dönüşümüne katma değer kazandırmaya başladı. 2013 yılında kredi faizlerinin düşmesi ve fiyatların alım gücü sınırlarına girmesiyle birlikte, markalı konutlara ilgi arttı. Özetle, 2013 Türk gayrimenkul sektörü için pozitif yönde gelişmelerin yaşandığı bir yıl oldu. Gayrimenkul sektörünün fırsatlar üretebilme kabiliyetine sahip en güvenilir yatırım aracı olma özelliğini koruduğunu söyleyebiliriz. İnşaat sektörünün, 2013’ü yüzde 6 oranında büyüme ile kapatması öngörülüyor. 2014’e pozitif ve güvenle bakıyoruz.